De talen en vertalingen van de Bijbel

De boeken van de Bijbel zijn oorspronkelijk geschreven in talen die nu niet meer worden gesproken. Het Oude Testament is voor het grootste deel geschreven in het Hebreeuws, enkele gedeelten in het Aramees . Het NieuweTestament is geschreven in het Grieks. Om de Bijbel te kunnen lezen is het voor de meeste mensen nodig, dat de Bijbel wordt vertaald in hun eigen taal. is geschreven in de taal van alledag, in gewone omgangstaal. Als Lucas zijn evangelie opdraagt aan de deftige (Luc. 1 : 1-4) meneer Theofilus, gebruikt hij even een literaire, meer verheven vorm van het Grieks. Maar zodra hij aan de blijde boodschap begint, gaat hij over op het Grieks van alledag.

De taal van de Bijbel was dus zeker niet ongewoon voor de mensen in de tijd waarin de Bijbel tot stand kwam. De Bijbel is geschreven voor gewone mensen in een taal die dagelijks door hen gebruikt werd. Geen geheimtaal dus.

Maar omdat de Bijbel niet alleen geschreven is voor de mensen van toen, moeten er vertalingen gemaakt worden in talen, die nu gesproken wor- den. Op de Pinksterdag, toen 'ieder van hen in zijn eigen taal hoorde spreken' , is als het ware het startsein gegeven voor een geweldig werk: het vertalen van de Bijbel.

Geen geheimtaal

Het Hebreeuws was, globaal gezien, de taal die door de Israëlieten werd gesproken in de tijd dat de boeken van het Oude Testament werden geschreven. Het Aramees werd onder andere in Kanaan gesproken in de tijd dat Jezus op aarde was. Het Grieks tenslotte was de wereldtaal in de tijd dat de apostelen het evangelie in de wereld brachten. Heel de Bijbel

Opdat zoveel mogelijk mensen dat unieke Boek kunnen lezen. Er worden in de wereld meer dan 5000 talen gesproken. En al zijn er al veel talen waarin de Bijbel, of gedeelten ervan, vertaald is, er blijven nog altijd veel mensen die dit boek niet in hun eigen taal bezitten. God gebruikt mensen om Zijn Woord te vertalen: geleerden die de oude talen van de Bijbel bestuderen en geleerden die de talen van allerlei volken en stammen bestuderen om de Bijbel in die talen te kunnen vertalen.

De vertalingen van de Bijbel mogen niet een soort 'heilige taal' zijn. Het goddelijke van de Bijbel zit immers niet in het taalgebruik, maar in de inhoud. In de boodschap, het blijde, rijke evangelie. In de Bijbel spreekt God duidelijke taal. Ook tegen gewone mensen als wij. Want je moet het goed kunnen begrijpen als God belooft, of als Hij dreigt. En dan ben je ook niet te verontschuldigen. De almachtige Schepper van hemel en aarde komt vlak bij je. Of je nu veel geleerd hebt of ongeschoold bent, God gebruikt je eigen taal. Verstaanbare taal.

Dat houdt ook in, dat een vertaling zo nauwkeurig mogelijk moet weergeven wat er in de oorspronkelijke tekst staat. Een vertaler van de Bijbel moet dus niet alleen thuis zijn in het taalgebruik van zijn eigen tijd, hij moet ook de grondtaal erg goed beheersen.

Begrijpt je wat je leest?

De maatschappelijke gewoonten, de leefwijze, het klimaat, de aardrijkskundige en politieke omstandigheden in de tijd waarin de Bijbel geschreven werd, verschillen geweldig veel van de huidige. Dat maakt het voor de vertaling extra moeilijk. Er worden in de Bijbel veel vergelijkingen gebruikt, om de bedoeling van God duidelijk te maken. Die vergelijkingen spreken ons soms niet meer aan. Want wat stelt iemand die zijn leven lang in een grote stad gewoond heeft, zich voor als in de Bijbel het beeld gebruikt wordt van de herder die zijn schapen leidt en beschermt? Zo iemand heeft nog nooit een herder gezien en schapen at evenmin. Laat staan dat hij zich dan een voorstelling kan maken van een oosterse herder uit het begm van onze Jaartelling.

Betekent dat, dat je de Bijbel 'vrijer' zou moeten vertalen? BIJvoorbeeld: 'De Here is mijn herder, mij ontbreekt (Ps. 23) niets' vervangen door 'De Here is mijn chauffeur, Hij leidt mij veilig door het verkeer' ?Met zo'n vrije vertaling is de bood- schap die God ons in Zijn Woord geeft allerminst gediend. De vergelijking met de herder is veelzijdiger en veelomvattender dan ieder ander beeld. De lezer van de Bijbel zal zich moeten inspannen om de Bijbel zo goed mogelijk te begrijpen. En die toch niet begrijpt wat er staat, kan zich dat laten uitleggen. In de kerk. (Hand.8:26-40) Waar je kunt léren de Bijbel te begrijpen. Dat is ook de manier (Rom.10:12-18) waarop God het wil. Hij heeft mensen (1 Petr.1:23) aan het werk die Zijn Woord moeten verklaren en Zijn Woorden moeten 'uitreiken'.

De Bijbel is ontstaan in het oosterse leefmilieu van heel lang geleden. Maar de vertaler moet dat niet veranderen. Want anders verandert hlj gemakkelijk de wérkelijke inhoud. De Griekse wereld was ook heel anders dan de wereld in de tijd van Abraham, van Mozes, of van David. Toch is toen het Oude Testament zo nauwkeurig mogelijk vertaald in het Grieks.

De handschriften die uitgangspunt zijn voor de vertaling van de Bijbel zijn niet de originele handschriften. Ze zijn het product van vele malen overschrijven van het origineel. Bij het overschrijven werd weliswaar zeer nauwkeurig te werk gegaan, toch zijn er zowel van het Oude als van het Nieuwe Testament, handschriften die van elkaar verschillen.

De overschrijvers zullen bij hun vermoeiende werk wel eens een foutje gemaakt hebben. De mensen die zich bezighouden met tekstkritiek, proberen de oorspronkelijke tekst terug te vinden. De Bijbel is één geheel. Ook als er afwijkingen zijn op onderdelen in de verschillende handschriften, blijft het Woord van God zichzelf uitleggen. Omdat het een eenheid is, corrigeert de Bijbel zelf de fouten die door mensen bij het overschrijven of vertalen gemaakt zijn. God Zelf heeft gezorgd dat Zijn Woord geschreven werd. En Hij zorgt ervoor. Hij schakelt mensen in met gezag, met kennis, en met eerbied. En met grote zorgvuldigheid.

Onderzoek

Bij het vertalen van de boeken van de Bijbel maken de vertalers en de theologen dankbaar gebruik van de Bijbelse oudheidkunde en aardrijkskunde. Die wetenschappen houden zich bezig met de streken waar de geschiedenis yan het Oude en het Nieuwe Testatnent zich heeft afgespeeld. Dat is vooral Palestina, maar daarnaast ook de omliggende landen in Voor-Azië en Egypte. De Bijbelse aardrijkskunde zoekt naar de ligging van de plaatsen die in de Bijbel genoemd worden. Probeert antwoord te geven op vragen als: hoe was het klimaat, welke planten en dieren kwamen er voor .

Ook de resultaten van het oudheidkundig bodemonderzoek, van de opgravingen, kunnen van betekenis zijn voor het lezen, verklaren of vertalen van de Bijbel. De kennis van de levensomstandigheden, de huisvesting, geld, maten, gewichten en watervoorziening evenals de kennis van de dodenverzorging, het gods- dienstig en zedelijk leven, kan van grote hulp zijn bij het lezen van de Bijbel en kan soms ook een betere vertaling bevorderen.

Bekende vertalingen vande Bijbel: De 'Septuaginta'

Al in de derde en tweede eeuw vóór Christus zijn de boeken van het Oude Testament in Egypte in het Grieks vertaald. Dat Grieks werd toen in Voor-Azië algemeen gesproken en verstaan. Een bekende legende vertelt dat deze vertaling gemaakt is door 72 Joodse schriftgeleerden. (septuaginta is Grieks voor zeventig). De 'Septuaginta' is dus niet het werk geweest van één, maar van meer vertalers. De 'Septuaginta' was bestemd voor de Joden, die buiten hun eigen land woonden. Later werd de  'Septuaginta', samen met het Nieuwe Testament, dat immers ook in het Grieks geschreven was, de Griekse wereldbijbel. In de eerste eeuwen na Christus werd deze vertaling gebruikt door de predikers van het evangelie.

De 'Vulgata'

In het begin van onze jaartelling werden er ook al Latijnse vertalingen van de Bijbel gemaakt. De bekendste en beste was wel de vertaling van Hieronymus, uit omstreeks 400 na Christus. Het was een geheel nieuwe vertaling van het Oude Testament, rechtstreeks uit de Hebreeuwse grondtekst. Ook het Nieuwe Testa- ment is door Hieronymus vertaald: hij heeft de bestaande Latijnse vertaling aan een herziening onderworpen. In de 12e eeuw kreeg de vertaling van Hieronymus de naam " 'Vulgata'. Dat betekent letterlijk: de algemeen gangbare, onder het volk gebruikte. In de Middeleeuwen was de 'Vulgata' inmiddels verspreid in talloze exemplaren en vormde de enige grondslag voor alle studie van de Bijbel die in dienst van het kerkelijk leven ondernomen werd. Het is in strijd met de bedoeling van God deze 'Vulgata' een 'geïnspireerde' en dus eigenlijk onvervangbare vertaling te noemen. Het evangelie moet aan ieder in zijn eigen taal gebracht worden.

De 'Statenvertaling'       Gebruik deze Prachtige Bijbel

Alleen al in ons eigen land zijn er veel vertalingen gemaakt van de Bijbel, of van gedeelten van de Bijbel. In de 17e eeuw kwam de 'Statenvertaling' tot stand 'op last van de Hoogmogende Heeren Staten Generaal' en door de goede zorgen van de Nationale Synode van Dordrecht, die gehouden werd in 1618 en 1619. De taal van de Statenvertaling is nu erg verouderd, maar toen was deze vertaling gesteld in algemeen gangbaar Nederlands. De 'Statenvertaling' geeft een zeer betrouwbare vertaling van de oorspronkelijke tekst. Klik maar op deze regel ! Maar ook deze vertaling is niet onvervangbaar .

De 'Nieuwe Vertaling'

De 'Nieuwe Vertaling' verscheen in 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap. Deze vertaling wordt nu algemeen gebruikt in de Nederlandse Kerken. De teksten, zoals ze in deze stdies geciteerd worden, komen uit deze vertaling van de Bijbel. Je kunt het beste de 'Nieuwe Vertaling' gebruiken. En als je in de gelegenheid bent, moet je ook de 'statenvertaling' eens raadplegen. De kanttekeningen, die aan de 'statenvertaling' zijn toegevoegd zijn erg waar- devol.

Groot Nieuws voor u

Voor wie met de taal van de 'Nieuwe Vertaling' toch nog niet zo goed overweg kan, is de vertaling 'Groot Nieuws voor u' goed te gebruiken ter vergelijking. 'Groot Nieuws voor u' is gesteld in moderner en begrijpelijker Nederlands, maar is minder betrouwbaar dan de 'Statenvertaling' en de 'Nieuwe Vertaling'.

Er zijn goede verklaring van de Bijbel en van de afzonderlijke Bijbelboeken. Met behulp daarvan kun je de Bijbel beter leren begrijpen. En daarvoor is er de kerk. Waar iedere zondag de deur open staat. Voor iedereen die zich het Woord van God op een betrouwbare manier wil laten uitleggen. Tenminste als die kerk trouw is. En er niet de mening van mensen verkondigd wordt, alsof dat het Woord van God is. Daar wordt de blijde boodschap ook voor u verkondigd.

De Nieuwe Bijbelvertaling

Na meer dan tien jaar vertaalwerk is er een nieuwe vertaling van de Bijbel. Mensen met een protestantse, rooms-katholieke en joodse achtergrond leverden hun bijdrage aan deze interconfessionele vertaling. Ruim twintig kerkgenootschappen zijn betrokken bij dit unieke vertaalproject. Op 27 oktober 2004 werd De Nieuwe Bijbelvertaling gepresenteerd in aanwezigheid van Koningin Beatrix.

Waarom een nieuwe vertaling?

In 1989 lieten kerken en geloofsgemeenschappen weten graag een nieuwe bijbelvertaling te willen. Dat moest een vertaling worden die recht doet aan de talen waarin de Bijbel is geschreven: Hebreeuws, Aramees en Grieks. Maar het moest ook een vertaling in hedendaags Nederlands zijn.
Die vertaling is er nu: De Nieuwe Bijbelvertaling.

Het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) heeft de vertaaltaak op zich genomen. Het werkte daarbij samen met de Katholieke Bijbelstichting (KBS), het Vlaams Bijbelgenootschap (VBG) en de Vlaamse Bijbelstichting (VBS). De Nieuwe Bijbelvertaling is een vertaling van de 21e eeuw, in hedendaagse taal, bedoeld voor oud én jong. Zij biedt gelegenheid om bekende en minder bekende bijbelverhalen opnieuw te lezen. Zoals de verhalen van Noach, de profeet Hosea, de zusters Maria en Marta, de apostel Johannes …

Waar kunnen we De Nieuwe Bijbelvertaling gebruiken?

U kunt De Nieuwe Bijbelvertaling gebruiken in kerken, parochies en synagogen; in erediensten, in het pastoraat en bij samenkomsten. Daarnaast kan de vertaling gebruikt worden op scholen en tijdens catechisatie; en natuurlijk thuis, voor overdenking en bijbelstudie.

De Nieuwe Bijbelvertaling biedt materiaal voor discussie, én inspiratie voor muziek en beeldende kunst. Kortom: overal waar de Bijbel ter sprake komt, binnen en buiten de kerk, kan De Nieuwe Bijbelvertaling gebruikt worden!

Bijbel als richtnoer voor omgang met God en de naaste

Wat is daarvoor nodig?

Een open houding - je leert iemand nooit kennen als je niet bereid bent hem of haar 'fris' te bekijken. Misschien geloof je eigenlijk niet in God. Misschien weet je niet of Hij wel 'iemand' is. Misschien denk je dat God in je zelf woont. Dat is allemaal prima. Maar we vragen van je dat je niet alleen maar zoekt naar een bevestiging van je ideeën. Dus wees bereid overtuigd te worden dat God misschien wèl bestaat en anders is dan jij dacht…
Een bescheiden houding - als het waar is wat christenen zeggen over God, dan is Hij te groot voor woorden. Hij is niet zomaar iemand die op afroep beschikbaar is. Hij is niet ons personeelslid, maar onze Schepper en Koning. De bijbel zegt dat Hij niet te vergelijken is met wie of wat dan ook. Dat betekent dat wij Hem niet zomaar begrijpen. Ons verstand zou daarvoor weleens te klein kunnen zijn. Dus als je God alleen ter verantwoording wil roepen of Hem benadert, zo van 'laat maar eens wat zien', dan is de kans groot dat je Hem niet vindt. God weerstaat de hoogmoedige mens, zegt de Bijbel en dat is inderdaad de ervaring van talloze mensen uit de geschiedenis. Wil je Hem vinden, dan zul je dat op Zijn voorwaarden moeten doen
Een hoopvolle houding - God heeft beloofd dat wie Hem echt wil vinden op Zijn voorwaarden, dat ook zal doen. En Hij heeft erbij gezegd dat Hij niet kan liegen… Kortom, wanneer je serieus op zoek gaat en niet alleen over Hem wil praten, maar jezelf aan Hem wil overgeven, dan zul je Hem gegarandeerd vinden. Dat zou overigens wel eens anders kunnen uitpakken dan je nu denkt. God is verrassender, koninklijker, groter dan wij ons kunnen voorstellen. Hij is bepaald niet de lieve oude opa op een wolkje, van de populaire stripverhalen. Een christelijke schrijver heeft eens gezegd: "God is niet veilig. Maar Hij is goed". Dat is inderdaad het hele verhaal.

INFO: DE WEG - DE WAARHEID - HET LEVEN - FILM - AUDIO