Lukas 14:15-24

Dostojewski heeft ooit een boek geschreven over 'schuld en boete'. Wij leven in een sorry-cultuur. We zeggen ‘sorry’ en alles moet weer goed zijn. Iemand komt bij Jezus en zegt: je bent een geluksvogel als je mag deelnemen aan het grote feest van God. Zalig is hij die brood eet in het Koninkrijk van God, als je door Hem uitgenodigd wordt. Want zalig worden, dat willen we natuurlijk allemaal - dacht die man. Daar zet Jezus nu juist in deze gelijkenis vragen bij.

Een royale uitnodiging

Iemand richtte een grote maaltijd aan, een groot feest, en nodigde velen (vers 16). Daar begint Jezus mee, dat is zijn ‘binnenkomer’. Daarmee zegt Hij direct iets belangrijks over God. Hij begint met God te tekenen in zijn goddelijke royaliteit. ‘Hij heeft het breed en Hij laat het breed hangen’ (A.A. van Ruler). Er wordt breed uitgenodigd voor het feest. Inzet van de gelijkenis is de goedheid van God!

Als we in gesprek gaan met een niet-gelovige is de volgorde belangrijk. We beginnen niet met een strenge God, die zondaren straft. Om dan pas later te vertellen dat Hij ook nog van genade weet. De ‘binnenkomer’ bepaalt de toon van heel het gesprek. Die is niet de waarschuwing: het loopt verkeerd met je af, als je Jezus niet kent. Maar de uitnodiging: er is een God bij wie je van harte welkom bent. Hij is een royale Gastheer. Over Hem valt niets dan goeds te melden.

Ze komen niet

Zalig ben je als je wordt uitgenodigd voor het feestmaal van God, zei de man. Hij bedoelde: die kans krijgt niet iedereen. Maar Jezus reageert: aan de gastheer zal het niet liggen. Zelfs toen de gasten verstek lieten gaan, stuurde hij geen aanmaning met boeteclausule (zoals de belastingdienst), maar een vriendelijke herinnering: je bent aan de late kant, maar je bent nog steeds van harte welkom. Komt, want alle dingen zijn gereed.

Het ligt aan de gasten: ze komen met verontschuldigingen:

Sorry, heer, zegt de eerste, ik heb een akker gekocht, dat is een hele investering. Die moet productief worden gemaakt, dus houd mij voor verontschuldigd;

Sorry, heer, zegt de tweede, mijn bedrijfscapaciteit is sterk uitgebreid vandaag: ik kan mijn nieuwe ossen niet onrendabel laten staan, dus houd mij voor verontschuldigd;

De derde kijkt verlegen: sorry heer, ik ben net getrouwd. U begrijpt dat ik mijn vrouw nu niet in de steek kan laten.

Hun argumenten klinken helemaal niet onredelijk. Aan dit lijstje van ‘bezit, werk en relaties’ zouden we vandaag de ‘vrije tijd’ nog kunnen toevoegen: Sorry heer, het is mijn vrije dag, ik heb ATV, het is nu vakantie. Houd mij voor ver-ont-schul-digd. Daar zit het woord onschuld in!

Is de schuld weg als je sorry zegt?

Als de knecht thuis komt met dit verhaal wordt de heer pas goed boos (vers 21). Ze hebben sorry gezegd, maar de woorden 'houd mij verontschuldigd' maken de schuld niet ongedaan, integendeel. Daarmee ontmaskert Jezus juist onze schuld. Die is gelegen in onze onwil, dat we niet willen komen op Zijn feest. We hebben andere prioriteiten. Nu even niet, Here God. We hebben geen tijd voor God, als we geen hart hebben voor God.

Als in de politiek de schuldvraag wordt gesteld, vragen de media of er geen koppen moeten rollen. Meestal komen de bewindspersonen er met een excuus van af. In het evangelie wordt onze schuld dieper gepeild. De zonde is niet dat er iets is misgegaan in ons leven (foutje – sorry). Het evangelie vraagt hoe wij reageren op Zijn roeping, de uitnodiging voor het feest. In het evangelie moeten geen koppen rollen, maar worden mensen tot overgave gebracht.

Waarom willen we niet?

Waarom willen mensen die worden uitgenodigd niet komen? Voor een goed feest is toch iedereen wel te vinden? Dat maakt Jezus duidelijk in het slot van de gelijkenis (vers 21-23). De heer zegt tegen zijn dienaar: Ga de stad in, breng de armen en kreupelen, lammen en blinden hier in. Nu zijn de bedelaars en de zwervers aan de beurt, de daklozen en de verslaafden. Waarom worden deze mensen uitgenodigd om het feest op te luisteren? Schakelt God bij gebrek aan beter over op de tweede keus? Jezus wil ons leren dat juist zij de eerste keuze van God zijn. De armen en ellendigen, die niets te verliezen hebben. Die weten een geschenk te aanvaarden en zijn bereid om genadebrood te eten.  

Jezus laat de tegenstelling zien:

De eerste genodigden hebben alles, zij zijn de bezitters, zij hebben daarom God niet nodig. Zo zijn we als wij vol zitten van onszelf, geen tijd en geen hart voor God hebben.

Zij die zalig worden zien er anders uit. In het koninkrijk van God geeft niet de (sociale of de religieuze) bovenlaag de toon aan. Het dwaze en zwakke heeft God uitverkoren: tobbers en zondaren, mensen die overhoop liggen met zichzelf en met het leven.

Zalig zijn mensen die niet wat hebben, maar die wat nodig hebben.

Wervingscampagne

Ten slotte wordt de dienaar naar buiten gestuurd: ‘de paden op, de lanen in’, dwing ze in te komen.

Karel de Grote nam dat letterlijk: hij legde het christendom met het zwaard aan de Saksen op. Maar het gaat Jezus niet om fysieke dwang. Hij maakt wel duidelijk dat de aandrang om te komen steeds sterker wordt. Er zit een climax in het verhaal. Na de uitnodiging (vs. 16) en de herinnering (vs. 17) klonk ‘brengt’ als een bevel (vs. 21). Ten slotte: ‘dwingt ze in te komen’ (vs. 23).

In de nodiging is nu geen vrijblijvendheid meer. Met grote klem nodigt de gastheer, want Hij kent de tegenstand van ons hart. De sorry-mensen zullen niet proeven van mijn maaltijd, zegt de heer. Maar de gastheer rust niet voordat zijn doel is bereikt. Zijn huis is zeker volgestroomd.

Is de schuld weg als je sorry zegt? Het is goed excuses aan te bieden als je fout bent geweest. Maar het grote probleem van de schuld gaat boven onze macht. Die wordt weggenomen door vergeving, weggedragen door Jezus Zelf. Daarvoor heeft Hij zijn leven gegeven. Er geschiedt verzoening in Zijn overgave aan het kruis. 

Heer, wees mijn Gids 

                                

INFO: DE WEG - DE WAARHEID - HET LEVEN - FILM - AUDIO