Wat dat betekent kun je je eigenlijk niet voorstellen

Hij regeert heel het wereldgebeuren. En dat komt in heel de bijbel uit, en ook in dit schriftgedeelte, in alles is de HERE bezig met zijn volk. Hij straft dat volk, maar Hij redt dat volk ook uit. Daaraan maakt Hij alles dienstbaar. Eenmaal heeft Hij beloofd, dat de Christus zou komen, de grote Verlosser. Hij heeft ook beloofd dat deze Christus terug zal komen, om de totale verlossing tot stand te brengen. Zó zal Hij het koninkrijk van God doen komen. Want dat koninkrijk zál komen, ook als zijn volk diep zondig is en Hij het moet straffen. De HERE hééft zijn volk gestraft (vs. 10). Hij moest de roede (dat is de gesel) hanteren, omdat de ontrouw zo groot is geweest: Israël had al zijn liefde versmaad en zijn wet veracht.

Als middel om te straffen heeft de HERE gebruik gemaakt van de wereldmacht Assyrië (Assur). God heeft die machtige Assyriërs gebruikt om de Israëlieten te beroven en als modder te vertrappen.

Want Israël is een "godvergeten natie" waarop de HERE verbolgen is (vs. 6). Maar wat heeft Assyrië gedaan? In plaats van de HERE te dienen als Gods instrument, heeft het zichzelf gediend. Inplaats van God te eren (wat alle volken en wereldmachten moeten doen!) heeft deze wereldmacht alleen aan zichzelf gedacht. En daarom: Wee Assur! Assyrië zal zelf gestraft worden, om wat het Israël heeft aangedaan. Want ook Assur, dat gebruikt .is door de HERE, om zijn straf te voltrekken, blijft verantwoordelijk voor eigen gruwelijke daden.

De HERE heeft als bedoeling zijn volk te kastijden, opdat het weer echt als zijn volk zal gaan leven. God is rechtvaardig ook in zijn grote trouw aan zijn verbond. Maar Assyrië heeft een andere bedoeling. Trots als wereldmacht, gaat het in zijn landhonger verder. En de koning van Assur snoeft op al de veroveringen die hij maakte. Het ene volk na het andere heeft hij overwonnen. Pochend noemt hij de verschillende hoofdsteden van die rijken op (vs. 7-9).

Wat konden de goden van die volken doen? 

Geen enkele god kon tegen hem op. De "goden" van Samaria ook niet. Als hij nu ook tegen Jeruzalem zaloptrekken, zal de "god" van Jeruzalem, dat is de God van Israël!, hem dan iets kunnen doen? Hij spreekt over "de godenbeelden van Jeruzalem", alsof de ware God aan de afgoden gelijk is. Dat is de nationale politiek van een wereldmacht die de Schepper niet erkent als de éne ware God (vs. 10, 11).

Prachtig geeft de profeet dat snoeven van die koning weer (vs. 13, 14). Maar als de HERE klaar is met het straffen van Israël (vs. 12), zal Assur van de aarde worden weggevaagd (vs. 16-19). Nu gebruikt de HERE hem nog. De regering van God is zo wonderlijk, zijn raad is zo onbegrijpelijk. Die snoevende macht denkt te kunnen doen wat zijzelf wil, en daarin is zij diep schuldig. Toch laat God, die troont in de hemel, Assur begaan. De koning van Assur is als een stok waarmee de HERE zijn volk tuchtigt. Maar God zal Assur vinden. Dat trotse volk zal uitgeroeid worden, omdat het in overmoed Gods volk heeft vertrapt. God bestuurt de zonde van Assur, zoals een man bij het hakken de bijl hanteert (vs. 15). Maar Assur is geen levenloos en willoos werktuig. Het draagt de volle verantwoordelijkheid voor eigen daden.

Als je gelooft in Gods regering is dit een grote troost. Hij is en blijft God en heerst over alles. Hij is vertoornd over de zonde en rechtvaardig in zijn straf. Hij is tegelijk ook genadig.

Wee over Assyrië! Onverdiende uitkomst voor Gods volk!

Afgoderij in de Bijbel: het materieële aspekt:  dat betekent met materiele offers aan afgoden verbonden

Afgodendienst is de verering van andere "goden" in plaats van de ene, ware eeuwige God, in de vorm van beelden of afgoden. Deze afgodenverering vond al zeer vroeg in geschiedenis van de mensheid ingang, zij werd al door de voorvaderen van Abraham in Chldea gepraktiseerd (vergelijk Jozua 24:2). Bij het gezin van Jakob bevonden zich"terafims" , zogenaamde huisgoden die het huis bewaken moesten (Genesis 31:34; 35:2); en in Ezechiel 20 spreekt de profeet van de goden van Egypte die het volk van Israel niet verliet (vers 8), en daarvan dat "hun ogen achter de drekgoden van hun vaderen waren" (vers 24). Met grote droefheid en met toorn zegt God door Ezechiel tot Zijn volk: "Zijt gij verontreinigd geworden in de weg van uw vaderen, en hoereert gij achter hun verfoeiselen? Ja, met het offeren van uw gaven, met uw kinderen door het vuur te doen doorgaan, zijt gij verontreinigd aan al uw drekgoden tot op deze dag toe ...!" (Ezechiel 20:30-31).

Het volk heeft zich steeds weer aan de afgodendienst van de buurvolken, de Baal van de Kanaänieten, de Molech (Milkom) van de Ammonieten, de Astoreth van de Sidoniërs (1 Koningen 11:5-7) overgegeven, met alle verschrikkelijke gevolgen ook voor hun leven als volk. Het is absoluut een van de grote themas van de profeten om het volk Israel van de afgodendienst weg tot verering van de ware God, de "verbonds-God" Jehovah (Jahweh) terug te brengen.

Ook het feit dat het volk Israel zich een beeld, het gouden kalf, gemaakt had en het als de "god die u uit het land Egypte uitgeleid had" aanduidde, was afgodendienst. Daarom begrijpen wij ook waarom God als het eerste van Zijn geboden aan het volk zei: "Gij zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben. Gij zult u geengesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van wat boven in den hemel is, noch van wat onder op de aarde is, noch van wat in de wateren onder de aarde is. Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen; want Ik, de HEERE uw God, ben een ijverig God (Exodus 20:3-5; Deuteronomium 5:7-9).
 
Daarbij komen duidelijke uitspraken over de nietigheid van de afgoden: "De formeerders van gesneden beelden zijn al te zamen ijdelheid, en hun gewenste dingen doen

geen nut" (Jesaja 44:9); en van hout wordt gezegd: "Dan is het voor den mens om te verbranden, dan neemt hij daarvan, en warmt er zich bij; ook ontsteekt hij het, en bakt er brood bij; daarenboven maakt hij er een god van, en buigt zich daarvoor, hij maakt er een gesneden beeld van, en knielt er voor neer" (vers 15).

"Want al de goden der volken zijn afgoden; maar de HEERE heeft de hemelen gemaakt" (Psalm 96:5; vergelijk ook Psalm 31:7). Het woord "nietigheid" en het woord "afgoden" is in het Hebreeuws hetzelfde begrip. Ook het in het Nieuwe Testament gebruikte Griekse woordeidolon voor "afgoden" (waarvan ons vreemde woord "idool" is afgeleid) betekent zoveel als "schaduwbeeld" en maakt duidelijk hoe waardeloos, nietig en levenloos de afgoden zijn. Deze kennis mag ons er zeker niet toe brengen te menen, dat de afgoden helemaal niet bestaan. Wanneer apostel Paulus zegt: "dat een afgod niets is in de wereld, en dat er geen God is dan Een" (1 Korinthe 8:4), dan zegt hij ook dat achter de afgodenoffers demonen staan, en "maar dat wat de volken offeren [namelijk de afgodenoffers], zij dat aan de demonen offeren en niet aan God (1 Korinthe 10:20). In de heidense omgeving in Korinthe was alle vlees dat op de markt verkocht werd, voor de afgodenoffers geslacht. Omdat een afgodenoffer niets is, was er aanvankelijk niets tegen zulk vlees te eten, maar met de beperking dat het geweten van een medebroeder daardoor niet gekwetst werd (vergelijk 1 Korinthe 8:10-13). De deelname aan een afgodenoffermaaltijd zelf - aan een "tafel van de demonen" - betekende daarentegen verbinding met demonen, en dit was en is voor de Christen absoluut onmogelijk (1 Korinthe 10:21). "Ik wil niet dat u gemeenschap hebt met de demonen" (vers 20).

Vandaag schijnt er in onze zogenaamde Christelijke landen geen afgodendienst meer te zijn (hoewel er ook op dit Christelijk terrein de verering van "beelden" zijn!). Het is waar dat er hier geen afgodentempels in de zin van de oude Griekse afgodendienst zijn, maar zijn er niet een hele rei van "voorwerpen", bijvoorbeeld zulke amuletten of talismannen, waaraan een of andere geheimzinnige krachten toegeschreven worden? Is er vandaag niet weer veel bijgeloof, dat wil zeggen "geloof in fabelachtige wezens, geesten, toverachtige krachten, geloof in de voorspelbaarheid van de toekomst, ook in de verschijning van buitenaardse wezens"? Juist in de laatste tientallen jaren is het bezig zijn met deze dingen stormachtig toegenomen: in bijna iedere krant vindt men een horoscoop, films over het"buitenaardse" trekken miljoenen mensen en raken in hun ban. Boeken over de toekomst worden in hoge oplagen verkocht, terwijl de mensen zich van God afwenden en zich daarom in zulke fenomenen interesseren.

Overigens heeft het Woord van God dit al voor de latere tijden beschreven: "De Geest nu zegt uitdrukkelijk, dat in de latere tijden sommigen van het geloof zullen afvallen, terwijl zij zich zullen bezig houden met verleidende geesten en leringen van demonen die in huichelarij leugen spreken ..." (1 Timotheus 4:1-2).

Nog erger zal het in het toekomstige Romeinse rijk zijn, wanneer er een echte terugkeer naar de afgodendienst zal zijn: "En de overigen van de mensen ... bekeerden zich zelfs niet van de werken van hun handen, dat zij niet aanbaden de demonen en de gouden, zilveren, koperen, stenen en houten afgoden, die niet kunnen kijken, niet horen en niet lopen" (Openbaring 9:20).

Afgoderij in de Bijbel. Het morele aspekt: dat betekent in het denken en in de instelling van het hart

Afgodendienst wordt in het Woord van God ook onder een moreel aspect beschouwd. De Heer Jezus Zelf heeft in de zogenaamde bergrede gezegd: "Niemand kan twee heren dienen ... U kunt niet God dienen en Mammon" (Mattheus 6:24) [Mammon is een Aramees woord voor rijkdom, geld; hier als persoon voorgesteld - vertaler]. Met"Mammon" wordt het geld, de winst en dat "waarop men zich verlaat" bedoeld. Het wordt in de plaats van het vertrouwen op God, ja in plaats van God Zelf gesteld. In deze zin wordt ook in Efeze 5:5 een (c)hebzuchtige(c) een afgodendienaar genoemd (zie ook Kolosse 3:5). Hij doet alles om iets in zijn bezit te krijgen, hij is uitsluitend op zichzelf gefixeerd. Zelfs het lichamelijk genot kan tot afgoderij worden: "hun God is de buik" (Filippi 3:19). Hier is ook deeigenwil aan toe te voegen, dat "afgoderij en beeldendienst" (1 Samuel 15:23) is.

Wat kan zich alles tussen God en mijn hart stellen - dingen of ook personen of mijn eigen ik! Dat alles zijn afgoden die in het hart de plaats, die God toebehoort, innemen. Luther heeft eens gezegd:"Waaraan je hart hangt, dat is je God". Ieder van ons heeft daarom zeker aanleiding te onderzoeken, hoever het huidige welvaartsdenken met al zijn wensen en begeerlijkheden zijn denken en handelen gevangen neemt. Wij mogen aan de ernstige vermaning van de apostel Johannes niet voorbijgaan: "Kinderen, wacht u voor de afgoden" (1 Johannes 5:21).