Even vooraf: Handelingen 11 : 19- 30 is eigenlijk een vervolg op Handelingen 7 : 54-8 : 4

Er werd eerder vermeld, dat de naam "Christenen" in de Bijbel voor het eerst gebruikt wordt in Hand. 11, waar in vers 26 staat "dat de discipelen het eerst te Antiochië Christenen genoemd werden'. Deze benaming voor de discipelen ( = leerlingen) van de opgestane ten hemel gevaren Christus is dus niet voor het eerst gebruikt (bijv.) in Jeruzalem of, in het algemeen, bij de Joden, maar buiten Israël, in een stad van de heidenen.

Dit Bijbelgedeelte haakt in op Hand. 7 en 8. Daar is opgenomen de Hand. 11 : 19-30 uitvoerige rede van Stephanus (een van de zeven diakenen, een man, (Hand. 6 : 5; 6 : 8) ("vol van genade en kracht"). Er ontstaat een.dispuut tussen (6 : 9; 6 : 10) Stephanus en mensen "van de zogenaamde synagoge der Libertijnen, der Cyreneeërs en der Alexandrijnen en van de Joden uit Cilicië".

Deze mensen waren "niet bij machte de wijsheid en de Geest, waardoor hij sprak, te weerstaan". In hun verlegenheid schuiven zij dan enkele mannen naar voren, die voor de Joodse Raad komen met allerlei valse beschuldigingen tegen Stephanus. En het einde van de zaak is, dat de man de stad wordt uitgeworpen en daar wordt (Hand. 7 : 58) gestenigd.

In diezelfde tijd breekt er een zware vervolging uit tegen de gemeente Ite Jeruzalem, met het gevolg, dat de gelovigen, de discipelen van (Hand. 8 : 1) Jezus, verstrooid worden over de streken van Judea en Samaria. Nu, van die gelovigen uit Jeruzalem staat in hoofdstuk 11 : 19, dat zij al maar verder zijn getrokken tot Phenicië, Cyprus en Antiochië toe, en er wordt meteen bij vermeld, dat zij uitsluitend tot de Joden het woord spraken. Zij zochten allereerst de mensen op van het oude bondsvolk, Abrahams nakomelingen, zoals zij zelf ook waren.

Dat lag helemaal in de lijn van de opdracht van Christus Zelf: Hij doet (Hand. 1 : 8) eerst een laatst appel op zijn oude bondsvolk, voordat Hij met het evangelie gaat naar de heidenen. Toch komen ook de Grieken in Antiochië in aanraking met het evangelie en dus met de Here Jezus, weliswaar niet door de prediking van die gevluchte gelovige Joden uit Jeruzalem, maar door de prediking van "enige Cyprische en Cyreense " mannen". De gevolgen zijn verrassend: "een groot aantal kwam tot (Hand. 11 : 20,21) het geloof en bekeerde zich tot de Here".

De steniging van Stephanus was niet het einde van de bouw van de gemeente, integendeel: de vervolging en verstrooiing van de discipelen in Jeruzalem waren blijkbaar nodig om ver buiten Jeruzalem de gemeente te laten groeien.

Er valt nog iets op, wanneer we deze twee Bijbelgedeelten naast elkaar leggen: in Hand. 7 : 58 wordt een (schijnbaar onbelangrijke) kanttekening gemaakt, nl. dat de getuigen hun mantels aflegden aan. de voeten van een jonge man, Saulus genaamd. Maar die simpele kanttekening is de inleiding van een gedeelte, waarin vermeld wordt, dat deze Saulus de gemeente verwoestte, dat hij het ene huis na het (Hand. 8 : 3) andere binnenging, de mannen en vrouwen meesleurde en dat hij hen overleverde in de gevangenis.

Van diezelfde Saulus wordt even later gezegd, dat hij nog altijd dreiging en moord blies tegen de discipelen van de Here Jezus, en dat hij (Hand. 9: 1,2) van de hogepriester op zijn verzoek brieven meekreeg naar Damascus voor de synagogen, om, "als hij mannen en vrouwen, die van die weg ( = de weg van Christus!) waren, zou vinden, hen gevankelijk naar Jeruzalem te brengen". Maar in Hand. 11 lezen we, dat men in Jeruzalem te horen krijgt, wat er onder de zegen van de Here allemaal is gebeurd in Antiochië.

De gemeente in Jeruzalem vaardigt Barnabas af, ook een discipel van Christus en wanneer Barnabas in Antiochië is aangekomen en daar gezien heeft wat de Here gedaan heeft aan wonderen (bekering van een groot aantal heidenen!), vertrekt Barnabas naar Tarsus "om Saulus te zoeken". Deze "apostel-van-de-heidenen" moet ook getuige (Hand. 11 : 25) en zijn van de gebeurtenissen in Antiochië! "En het geschiedde, dat zij (9 : 15) een vol jaar in de gemeente gastvrij ontvangen werden en een brede schare leerden en dat de discipelen het eerst te Antiochië Christenen Vs. 26 genoemd werden". Deze nieuwe naam paste wonderwel bij de nieuwe dingen, die de verhoogde Christus deed: de vervolger van de gemeente (Saulus) was discipel en apostel van Christus geworden (Saulus = Paulus); en een groot aantal Grieken was tot geloof gekomen en hun levensgedrag veranderde: ze werden onherkenbaar bij vroeger doen en laten vergeleken.

De band van geloofsgemeenschap tussen de jonge gemeente in Antiochië en de verdrukte gemeente in Jeruzalem is zó sterk, dat deze gemeente, die bestaat uit voormalige heidenen, spontaan de arme broeders en zusters in Jeruzalem en Judea ondersteunt. En zij doen dat "door de hand van Barnabas en Saulus". De macht van Christus (Hand. 11 : 29, 30) vertoont zich in zijn christenen; zij verkondigen vrijmoedig en profetisch het evangelie en zij geven zichzelf priesterlijk aan Christus en dus ook aan hun broeders.

De jonge gemeente in Antiochië - Bij de Heere blijven...
(n.a.v. Handelingen 11: 22b en 23).

In Antiochië, een stad van ± 300.000 - 500.000 inwoners, is door de prediking van vluchtelingen (vs. 19) een christelijke gemeente ontstaan. Een gemeente waar een goed gerucht van uitgaat. In de ‘moedergemeente’ te Jeruzalem horen ze van de bemoedigende ontwikkelingen in Antiochië. Op grond van dat bericht wordt Barnabas vanuit Jeruzalem naar Antiochië gezonden met de opdracht de jonge gemeente aldaar te bemoedigen.

Als Barnabas in Antiochië aangekomen is, ziet hij dat de gemeente, bestaande uit Joden en heidenen, een bloeiende gemeente is. Een gemeente die leeft bij en uit het Woord van God. Barnabas ziet daar de hand van God achter schuil gaan. Gods genade is zichtbaar in de gemeente van Antiochië aanwezig. Dat stemt Barnabas dankbaar.

Dat betekent niet dat Barnabas nu in de veronderstelling leeft, dat de gemeente haar eindbestemming heeft bereikt. 
De gemeente hier op aarde is per definitie een gemeente onderweg. Ook de gemeente van Antiochië is niet het voorbeeld van een gearriveerde gemeente. Dat blijkt ook wel uit wat Barnabas in die gemeente doet. Hij gaat die gemeente vermanen (vs. 23). 

Wat wil dat zeggen? Vermanen doet ons denken aan het opgeheven vingertje. Maar vermanen betekent ook: vertroosten, bemoedigen, liefdevol met elkaar spreken. Je bent geneigd te denken: “Wat zou je ook anders van Barnabas kunnen verwachten, dan vertroosting”? Zijn naam betekent immers ‘Zoon der vertroosting’. Bovendien is hij vol van de Heilige Geest... van de Trooster, is (vs. 24).

Hij moedigt de gemeente aan om bij de Heere te blijven. Dat is blijkbaar steeds weer nodig. De aansporing om vast te houden aan wat geleerd is. Het gevaar om af te glijden was in Antiochië niet denkbeeldig. Deze stad stond bekend om haar zedeloosheid. De christenen zagen dagelijks de zondige praktijken van de medeburgers om zich heen. Om dan niet meegezogen te worden
.
Zouden die bemoedigende woorden van Barnabas voor onze tijd ook niet gelden? Wat is de zuigkracht van de wereld om ons heen enorm! Met name onze jongeren staan middenin een krachtenveld waar van alle kanten aan hen getrokken wordt. Maar let wel dat Barnabas zijn aansporing richt tot allen. Als ouderen moeten we niet denken dat wij niet meer aan de grijpgrage klauwen van de duivel ten prooi kunnen vallen. 

Laten ook wij die woorden van Barnabas ter harte nemen: Bij de Heere blijven! Voortdurend... en met heel je hart.
Met een hartelijk voornemen, staat er. Dat betekent dat het geloof niet iets van een opwelling moet zijn. Iemand
die tijdens een wedstrijd enorm hard van start gaat, maar gedurende het spel moet opgeven, omdat hij zijn krachten niet goed verdeeld heeft of om andere redenen, weet zeker dat hij de prijs niet haalt. Zo is het ook in het geloof. Wie zich geestdriftig met het geloof bezig houdt, maar niet volhoudt, krijgt de kroon des levens niet. Die is weggelegd voor hen die getrouw zijn tot de dood. Met bevlogenheid alleen red je het niet. Bij de Heere blijven, met een voornemen waar je met heel je
hart achter staat. Bij de Heere blijven... wie volharden zal tot het einde, die zal zalig worden.