In dit bijbelgedeelte wordt verteld, dat Jezus het Heilig Avondmaal heeft ingesteld, een belangrijke gebeurtenis op zijn lijdenswegen

De laatste paasmaaltijd die Jezus hield met zijn discipelen ging vooraf aan zijn gevangenneming in de nacht van donderdag op vrijdag (Goede Vrijdag). Jezus en zijn discipelen hielden zich nauwkeurig aan wat God over de viering van het Pascha had voorgeschreven. Vandaar de vraag van de discipelen, waar ze het paasmaal moeten klaarmaken.

Instelling van het Pascha

Om de instelling van het Avondmaal goed te begrijpen moeten we (1 Cor. 11 : 23-29) weten, wat de HERE over het Pascha had vastgesteld. Je vindt dat in Exodus 12. Daar wordt beschreven wat de Israëlieten moesten doen, voor ze uit Egypte konden wegtrekken, voor de uittocht, de exodus.

Elk gezin moest een manlijk, eenjarig dier nemen (een lam of een bokje), het slachten in de avondschemering en het bloed van dat dier strijken aan de beide deurposten en de bovendorpel. In diezelfde nacht moest het gezin het vlees van het geslachte dier eten: "...zij zullen het eten op het vuur gebraden, met ongezuurde broden en bittere kruiden."

Die nacht ging de verderfengel rond in Egypte. In elk gezin werd de eerstgeborene gedood, ook van het vee. Het was een "verdervende plaag", een laatste appel op de Farao en het egyptische volk om het volk van God te laten vertrekken. Maar wie bloed had gestreken aan de deurposten was veilig. De verderfengel kon de deur niet binnengaan!

Elk jaar moet nu dat feest gevierd worden als herinnering aan wat de "-" HERE voor zijn vol~. heeft gedaan: "Zeven dagen zult glJ ongezuurde broden eten. Onderhoudt dan het (Ex. 12 : 17) feest der ongezuurde broden, want op dezelfde dag leid Ik uw legerscharen uit het land Egypte."

Dat ongezuurde brood wijst op de haast waarmee Egypte moest worden verlaten. Tijd om het brood door zuurdeeg te laten rijzen was er niet. In de bijbel is het zuurdeeg (dat dus voor dat brood verboden (1 Cor. 5 : 6-8) was!) vaak een beeld van de zonde, die in een mens alles aantast. Terwijl Egypte het beeld is van het "diensthuis van de zonde" waaruit het volk moet worden verlost.

Christus, het Paaslam

Daarom brengt Paulus dat feest van de ongezuurde broden in verband met een leven waarin de zonde wordt weggedaan en dankbaarheid wordt bewezen. Het geslachte Paaslam is immers Jezus Christus: Zijn bloed beveiligt ons.

Voorts zijn de bittere kruiden die bij de paasmaaltijd werden gebruikt een beeld van de bittere verdrukking die Israël in Egypte heeft ondervonden.

Zo zijn ongezuurde broden, bittere kruiden en een lam de herinneringstekens die God gegeven heeft op de weg van zijn volk. Tegelijk zijn ze weer profetie van het offer van Christus: alleen door Hem zijn we veilig tegen het verderf en alleen met en door Hem kun je radicaal breken met "het diensthuis van de zonde".

Tijdens de viering van dit Pascha voorzegt Jezus dat Hij door een van de twaalf discipelen zal worden verraden. Dié zal Hem overgeven in de macht van de vijanden. Die mededeling schokt de discipelen. Dat is te begrijpen. Ze zijn niet zeker van zichzelf; ieder van hen houdt rekening met de mogelijkheid dat hij het zelf is, die zo'n misdaad kan bedrijven: "ik ben het toch niet, Here?"

Dan zegt Jezus het nog duidelijker: die zijn hand met Mij in de schotel heeft gedoopt. En dat was Judas, die toch nog durft te vragen: "Ik ben het toch niet, Rabbi?"

Uit de andere evangeliën weten we, dat Judas is weggegaan om zijn duivelse werk te doen. Enkele uren laterontmoet hij Jezus opnieuw, in Getsemane, met de bedoeling Hem uit te leveren aan de vijanden. Intussen gaat de maaltijd verder .

In de verzen 26 tot 29 staat dan de instelling van het Heilig Avondmaal, hoewel dit woord hier niet wordt genoemd.

Verzoend door zijn offerdood

Jezus breekt het ongezuurde brood, spreekt de zegen uit, geeft het aan zijn discipelen en zegt: "Neemt eet, dit is mijn lichaam". Daarna neemt Hij de drinkbeker, spreekt de dankzegging uit en geeft hun die terwijl Hij zegt: "Drinkt allen daaruit".

Deze woorden "dit is mijn lichaam" hebben in de geschiedenis van de kerk een belangrijke rol gespeeld. Ze hebben geleid tot grote misvattingen over het Heilig Avondmaal. Toch is het niet moeilijk te begrijpen wat Jezus bedoelt. Dat brood verandert niet in zijn echte lichaam en die wijn is niet zijn echte bloed. We worden niet met God verzoend door het op dié manier eten van het lichaam en drinken van het bloed van Jezus. We worden met God verzoend door het lijden en sterven van Christus, door zijn offerdood. Het gebroken brood en de vergoten wijn zijn de tekenen daarvan.

Ons geloof in de verzoenende kracht van het sterven van onze Heiland wordt versterkt als we gelovig dit brood eten en die wijn drinken. Het is als een vast bewijs dat Hij voor ons stierf .

Het bloed van zijn verbond

Bijzondere aandacht vraagt nog vers 28: "want dit is het bloed van mijn verbond, dat voor velen vergoten wordt, tot vergeving van zonden."

Om dat te begrijpen moeten we nog even terug naar Exodus 12 : 7, waar God beveelt het bloed van het lam aan de deurposten te strijken. De HERE had met Abraham Zijn verbond opgericht én met diens (Gen. 17) nageslacht. Dat nageslacht, dat volk van het verbond, was in Egypte in grote verdrukking gekomen.

Maar de HERE gaat het volk bevrijden. Hij zal het leiden uit Egypte en brengen naar het land dat Hij aan Abraham had beloofd. Dat was de zégen van het verbond. Maar die' 'verbondszegen' , zal alleen gelden voor wie gehoorzaam gelóóft en dóét wat de HERE zegt over dat offer en dat bloed aan de deurposten. Alleen voor wie gelooft in de belofte van het ware Paaslam. Aan deze woorden uit Exodus 12 dacht Christus toen Hij sprak over "het bloed van mijn verbond, dat voor velen vergoten wordt".

Wie zijn die velen? Dat zijn allen die "voortdurend hun toevlucht nemen tot het bloed, de dood en het lijden van de Here Jezus, in wie zij vergeving van hun zonden hebben door het geloof in Hem. (Art. 29 van de Ned. Gel. Belijdenis.) Achter dat bloed ben je veilig.

Jezus heeft zelf het avondmaal ingesteld

Matt. 26:26: “Toen ze verder aten (pesachmaal/feest van het Ongedesemde brood) nam Jezus een brood, sprak het zegengebed uit, brak het brood en gaf de leerlingen ervan met de woorden: ‘Neem, eet, dit is mijn lichaam’. En hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en gaf hun de beker met de woorden: ‘Drink allen hieruit, dit is mijn bloed, het bloed van het verbond, dat voor velen wordt vergoten tot vergeving van zonden”.

Paulus zegt in 1 Cor. 11:23: “Want wat ik heb ontvangen en aan u heb doorgegeven, gaat terug op de Heer zelf”.

Luk. 22:19b: “Doe dit, telkens opnieuw, om mij te gedenken”. Hieruit blijkt dat het de bedoeling van de Here Jezus was dat het Avondmaal ook na zijn heengaan gevierd zou worden. “Doet dit tot mijn gedachtenis”. (NBG)

Het is een Gedachtenismaal

Wij vieren als gedachtenis wat onder het O.T. behalve een herinnering ook een vooruitblik gaf. Tijdens de viering van het Pascha werd een offerdier geslacht en het vlees daarvan werd gegeten en het bloed werd een symbool van de verlossing (van de dood voor het volk van Israël in Egypte). (Ex. 12:3-14)

Ex. 12:14: “Die dag moet voortaan een gedenkdag zijn, die je moet vieren als een feest ter ere van de Heer. Dit voorschrift blijft voor altijd van kracht, alle komende generaties moeten die dag vieren”.

Het brood en de beker (vrucht van de wijnstok) duiden op het lichaam en het bloed van de Heer Jezus.

Voor Israël vormde de Paasmaaltijd een gedachtenis aan de verlossing uit Egypte en een vooruitblik naar een betere verlossing door het volmaakte offerlam dat komen zou, de Messias. Daarom reserveerden zij bij de Paasmaaltijd altijd een beker voor de Messias voor het geval dat Hij op dat moment zou komen om de belofte van het Messiaanse maal te vervullen (Jes. 25:6-9) Wellicht heeft Jezus deze speciale beker gebruikt om aan te geven dat nu het moment was aangebroken dat de Messias gekomen was. Voor ons vormt het Avondmaal een gedachtenis aan Jezus’ kruisdood op Golgotha, toen Hij zijn lichaam en zijn bloed gaf voor onze zonden.

We vieren het 'Totdat Hij komt'

Het avondmaal heeft ook een duidelijke verwijzing naar de toekomst:

1 Cor. 11:26: “Dus altijd wanneer u dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood van de Heer, totdat hij komt”. Het is een opdracht dit avondmaal te blijven vieren totdat Hijzelf er weer aan gaat deelnemen. Dat kan pas nadat er heel wat profetie is vervuld. Jezus duidde zelf op dat moment bij de instelling van het avondmaal:

Matt. 26:29: “Ik zeg jullie: vanaf vandaag zal ik niet meer van de vrucht van de wijnstok drinken tot de dag komt dat ik er met jullie opnieuw van zal drinken in het koninkrijk van mijn Vader”. Jezus zou hier kunnen duiden op de bruiloft van het Lam waarover we kunnen lezen in Openb. 19:6b-9.