Here, leer ons dwaling te onderkennen

Deze brief is door Paulus vanuit de gevangenis geschreven aan "de (Col. 4 : 3, 18) heilige en gelovige broeders in Christus" te Colosse. Colosse was een plaats in het tegenwoordige Turkije. Daar in de omgeving lagen ook Laodicea en Hiërapolis, die in hoofdstuk 4 worden genoemd. In die (Col. 4 : 13, 15) tijd was Colosse bereikbaar langs een weg die van Efeze uit naar het oosten liep.

In Efeze heeft Paulus lange tijd het evangelie gepredikt. Hij was zelfs twee jaar werkzaam "in de gehoorzaal van Tyrannus" , "zodat allen (Hand. 19: 9, 10) die in Asia woonden, het Woord des Heren hoorden". Toch blijkt uit hfdst. 2 : 1 dat Paulus niet zelf in Colosse is geweest, even- min als in Laodicea. Deze gemeenten zijn dus niet gesticht door zijn rechtstreekse prediking. Uit Col. 1 : 7 blijkt dat dit gebeurd is door een medewerker van Paulus: Epaphras.

Door dwalingen bedreigd

Nu werd de gemeente bedreigd door dwalingen die daar werden verkondigd. De dwaalleraars maakten er wellicht gebruik van, dat het "slechts" een medewerker van Paulus was, die daar het eerst het evangelie had gepredikt. Zij zullen dat beter doen! Vandaar dat Paulus zo nadrukkelijk stelt dat Epaphras een trouwe dienaar van Christus is (1 : 7). De apostel bidt "dat ze mogen opwassen in de rechte kennis van God".

Daartoe zet hij in de volgende verzen de kern van het evangelie uiteen (Col. 1 : 9, 10 7): Christus, in wie alle dingen geschapen zijn, is de eerstgeborene (Col. 1 : 11-23) uit de doden. In Hem hebben wij vergeving van zonden door zijn bloed.

Als de Colossenzen standvastig blijven en zich niet laten afbrengen van het evangelie dat ze gehoord hebben, zullen ze eenmaal onberispelijk voor Hem gesteld worden! Laten ze zich dus niet laten misleiden door drogredenen. Zich niet laten meeslepen "door ijdel bedrog, in overeenstemming met de overlevering (Col. 2 : 4-8) der mensen'. Ze moeten bevestigd worden in het geloof zoals het ze geleerd is. Wat waren die drogredenen, die dwalingen? Dat blijkt uit de verzen die in 't bijzonder onze aandacht vragen.

Judaïsme

Het gaat om de belangrijke vraag: is het heil dat Christus geeft volkomen, is Hij een volkomen Verlosser, of moet de mens zelf ook nog iets doen?

Vooral veel joden, die christenen geworden waren, beweerden het laatste. Ze zeiden, dat een christen nog allerlei wetten uit de tijd van het Oude Testament moest onderhouden.

Wetten over wat je wel of niet mag eten en drinken, welke feestdagen je precies moest onderhouden enz. We noemen dit joods denken, dat binnendrong in de oude christelijke kerk, maar dat een terugvallen was naar de tijd van het Oude Testament, wel "judaïsme". Judaïsme is dus: een mens moet toch wat doen om het heil in Christus te kunnen ontvangen. Het grote en unieke offer van Christus op Golgotha was toch eigenlijk niet afdoende. Het stipt onderhouden van allerlei wetten, het zich onthouden van allerlei spijzen en dranken moest daarbij komen. In verschillende brieven heeft Paulus daartegen ernstig gewaarschuwd. Hij legt er telkens de nadruk op dat met het unieke offer van Christus al die schaduwachtige wetten zijn vervuld.

Het Griekse denken

Nog andere dwalingen bedreigen het prille geloof van de Colossenzen. Dwalingen, die in de kerken dreigen binnen te dringen, vanuit het heidense, Griekse denken. Daarop doelt de apostel, als hij het heeft over "gewilde nederigheid en engelenverering"; over iemand die als "ingewijde in wat hij heeft aanschouwd zonder reden opgeblazen is door zijn vleselijk denken". Bij heidense godsdienstige plechtigheden beweerde de priester geheimen (mysteriën) te aanschouwen, om die vervolgens aan zijn hoorders mede te delen.

Zo beweerden deze dwaalleraars ook, dat ze, door het zich onthouden van stoffelijke zaken, bepaalde visioenen kregen en nederig en vroom werden als de engelen. In die tijd was het zich onthouden van allerlei zaken (z.g. ascese) in heidense godsdiensten heel gewoon.

'Eigendunkelijke godsdienst'

De dwaling van het judaïsme en dit heidens denken hebben één punt (1 Col. 2 : 23) gemeen: "ze staan in een roep van wijsheid met hun eigendunkelijke godsdienst". Men probeert het heil te ontvangen door eigen inspanning, verdienste en prestatie.

De apostel zegt: dat alles heeft geen enkele waarde. Het dient alleen maar tot streling van je eigen-liefde en eigen gerechtigheid, je eigen "vlees".

Daar tegenover stelt Paulus nu: als het waar is, en het is waar, dat (1 Col. 3 : 1) je met Christus bent gestorven en opgestaan, zoek je heil dan niet in allerlei aardse.dingen, maar in de "dingen die boven zijn". Daar is Jezus Christus na zijn hemelvaart; daar zit Hij aan Gods rechterhand.

Alleen heil door Christus

Paulus wijst dan op twee gebeurtenissen in het leven van een christen: Een gelovige is met Christus gestorven. Dat schreef hij ook al in 2 : 12: een gelovige is 'met Christus begraven in de doop'. Maar, en dat is het tweede: hij is ook "met Christus opgewekt".

Dat alles wijst op een radicale breuk met het zondige verleden; op een totaal nieuw begin. In 2 : 20 noemde de apostel dat "afgestorven zijn aan de wereldgeesten". Je zou ook kunnen vertalen: een breuk met de wereldse beginselen: Die wereld is de mensenwereld, voorzover die van God en Zijn Woord niet wil weten, maar meent te kunnen leven van eigen "wijsheid". Met die wereld hadden de Colossenzen gebroken. Nu moeten ze het heilook niet meer van zichzelf verwachten (van eigen inspanningen, van nederigheid of van kastijding van het lichaam), vers 23. Het heil wordt alleen verkregen door Christus.

 Nu de gelovigen met Christus gestorven en opgewekt zijn, ontvangen ze het nieuwe leven als een geschenk uit de hemel. Hun aandacht moet gericht blijven op Hem, die ze dat nieuwe leven heeft gegeven. Voor Hem moeten ze gaan leven. Ze zijn burgers van een koninkrijk waarvan de Koning in de hemel is. Die koning moet ze maar zeggen, wat ze voor Hem kunnen en mogen doen. Als Hij dan straks in heerlijkheid verschijnt, zullen ze met Hem in heerlijkheid verschijnen.

Dat wil niet zeggen dat ze het aardse leven verwaarlozen. Gelovigen leven en werken hier, op deze aarde, maar in gehoorzaamheid aan Koning Christus in de hemel. Wat dat betekent zet Paulus uiteen in (Col.3 : 5-7) de volgende verzen. Zo worden de gelovigen het zout van de aarde en (Matth. 5 : 13, 14) het licht van de wereld. 

Over 'heil' nagedacht

In de Heilige Schrift wordt het begrip “heil” gebruikt in de zin van redding, behoeden en verlossing. In het Oude Testament wordt in de loop der tijd de hoop op heil steeds duidelijker op de verwachte Messias betrokken. In het Nieuwe Testament concentreert het begrip zich geheel op Jezus Christus. Hij is de Heiland en de Verlosser (Handelingen 4:12), en tegelijkertijd ook de bemiddelaar van het heil (Hebreën 8:6; 9:15; 1 Timotheüs 2:5). Ten slotte is Hij zelf het heil (Handelingen 13:47 in samenhang met Jesaja 49:6).

Het heil in Christus is gebaseerd op Zijn menswording als uitdrukking van Gods liefde tot alle mensen, Zijn offerdood en zijn opstanding én de zending van de Heilige Geest en diens werkzaamheid

Voor ons mensen komt het heil uit het offer van Christus en bewerkt het de bevrijding van de zonde, het duurzame ongedaan maken van de scheiding van God en het verlenen van de eeuwige gemeenschap met Hem.

Door de gemeenschap met Jezus Christus in woord en sacrament ervaart de gelovige reeds nu heil, waardoor hij op het eeuwige heil voorbereid wordt, de deelname aan de heerlijkheid bij God.