De koning die heerst over Sion

Boven deze psalm hebben de vertalers terecht gezet: De messiaanse koning. De psalm spreekt immers over de koning die heerst over Sion (vs. 6) en uit het Nieuwe Testament, waarin deze psalm opvallend veel wordt aangehaald, blijkt duidelijk dat met deze koning uiteindelijk de komende Messias wordt bedoeld. De psalm is evenwichtig opgebouwd in vier ongeveer gelijke delen.

De opstand tegen de gezalf de koning

Het eerste deel, de verzen 1-3, begint met een verontwaardigd, "waarom"?.

De dichter ziet hoe de koningen der aarde en de machthebbers samenspannen "tegen de HERE en zijn gezalfde". Eensgezind stellen ze hun legers op om een eind te maken aan de macht van de Koning die over hen regeert. Vorsten en volken willen hem niet langer onder- worpen zijn en verzetten zich revolutionair tegen zijn heerschappij . Ze voelen zich gebonden als met touwen en willen die smaad van zich afgooien, en zo het juk ver9reken van de God van Israël en zijn gezalfde Koning.

Met die "gezalfde Koning" zal allereerst de koning van Israël zijn bedoeld. Het ligt dan v?or de.?and t~.denken.aan koning David, die (Hand. 4: 25) deze psalm heeft gedicht. TiJdens ziJn regenng heeft David vaak moe- ten vechten tegen de aanvallen van tegenstanders die zich met elkaar verbonden hadden. En de psalmdichter heeft de aanval op de gezalfde van de HERE tegelijk gezien als een aanval op God Zelf. Wie zich (2 Sam. 10: 6) verzet tegen de komng van Israel verzet zich tegen de God van Israël, die hem tot koning geroepen en aangesteld heeft.

Dan komt weer tot uiting wat de mensen die God niet willen dienen altijd weer beheerst: ze willen wat ze noemen: "vrij zijn", geen meester hebben. Dat loopt altijd uit op wetteloosheid en anarchie.

Maar de dichter weet van te voren: dit verzet is vruchteloos. De volken "zinnen op ijdelheid". Het zal allemaal op niets uitlopen. Ze kunnen woelen en misbaar maken zoveel ze willen, een machtig eenheidsfront vormen; de hele onderneming is tot mislukken gedoemd. Niet omdat het leger van de koning van Israël altijd zo onoverwinnelijk is, maar omdat de HERE voorop gaat in de strijd. Hij zal het opnemen voor zijn gezalfde koning en zijn bedreigde volk.

De HERE helpt de gezalfde koning

Dat blijkt uit de verzen 4-6. In een machtige tegenstelling met het oproer van de volken tekent de dichter een hemels gezicht: de majesteitelijke rust van Israëls God, die zijn troon heeft in de hemel en slechts een spottend lachen over heeft voor het woelen van de volken. Het is net of de HERE ze een tijdlang hun gang Iaat gaan. Hij straft niet onmiddellijk. Maar vroeg of laat zullen ze kennismaken met zijn toorn, zijn "gramschap". Op zijn tijd zal God ze zijn macht tonen en ze verschrikken. Als bij een proclamatie zegt God: Israëls koning is door mij aangesteld om over Sion te regeren.

De Messias-Koning vraagt onderwerping (vs. 7-9)

 En dan opent zich voor de dichter een groots perspectief. De Messias-Koning spreekt Zelf over het besluit van de HERE. Andere koningen ;;!1 mogen zich "zonén" van hun "goden" noemen, Israëls koning is de zoon van de HERE. Hij zal de wereldheerschappij ontvangen en met de volken doen naar zijn welbehagen. Maar dat is aan David en zijn  opvolgers nooit beloofd. Vergeleken bij andere naties was Israël geen grootmacht. En het gaat hier over het heersen over de einden van de aarde en de vernietiging van alle tegenstanders. Dat zijn zij, die tegen God opstaan, die de HERE niet willen dienen en de Koning die door God is aangesteld, niet willen erkennen. Al die mensen zullen onder- vinden dat de Messias-Koning niet alleen kan liefhebben (met een oneindige liefde) maar dat Hij ook kan toornen en die toorn kan zeer licht ontbranden.

Daarom roept de dichter de machtigen van de aarde, koningen en rechters, op om zich vrijwillig aan de HERE en zijn gezalfde te onderwerpen (vs. 10-12). Ze moeten blij zijn met de regering van deze Koning en toch vol vrees en eerbied tegen Hem opzien. Deze Koning zal vernietigen allen wie tegen Hem opstaan. Maar wie deze Koning dient en Hem hulde bewijst, kan rekenen op zijn bescherming.

Het Nieuwe Testament over de Messias- Koning

In deze psalm worden aan de gezalfde van de HERE beloften gegeven die aan geen enkele koning van Israël zijn vervuld. Toch belooft de HERE niet zo maar wat. Hij heeft die beloften vervuld in zijn gezalfde Zoon, Jezus Christus. De kerk van het Nieuwe Testament heeft goed begrepen dat, wat in deze psalm is gezegd, gedeeltelijke wel betrekking had op koning David, maar dat de volkomen vervulling is gekomen met ~hristus koningschap. Hij is de grote Zoon van David. (Luk. 1: 32). Van Hem geldt het woord van de HERE: "Mijn Zoon zijt Gij; Ik (Hebr. 1: 5) heb u heden verwekt" (vs. 7). Dit vers wordt geciteerd in Hebreeën 1:5. Daar wordt de heerlijke positie van Christus aangetoond, die ver verheven is boven die van de engelen. . Die positie van Christus is ook veel heerlijker dan die van de hogepriester Aaron: Dat blijkt ook uit Hebr. 5:5..

Ook in Openbaring 19 komt deze Koningspsalm terug. (Openb. 19 : 15) Daar staat: "En Hijzelf zal hen hoeden met een ijzeren staf en Hij-zelf treedt de persbak van de wijn der gramschap van de toorn van God, de Almachtige". Dat is Hij die genoemd wordt: "het Woord (Openb. 19: 13) van God". Hij draagt op zijn kleed en dij de naam: "Koning der (Openb. 19: 16) koningen en Here der heren".

Let op die combinatie: Woord van God en Koning der koningen. Het gaat om het Woord en de wet van die Koning. Hij zal zijn toorn uitstorten over iedereen, die zich aan dat Woord niet heeft gestoord en zijn wet brutaal heeft overtreden. Naar dat Woord zal hij eenmaal oordelen. Dan zien we opnieuw de scheiding onder de mensen: terwijl de één bij Hem schuilt (ps. 2:12) wordt de ander verpletterd.

Deze macht heeft Koning Christus van zijn Vader ontvangen. Hij geeft die macht ook aan de mens die "overwint en zijn werken tot (Openb. 2 : 26-28) het einde toe bewaart". En, schrijft de Here aan de gemeente in Thyatira: "hem zal Ik macht geven over de heidenen; en hij zal hen hoeden met een ijzeren staf, als aardewerk worden zij verbrijzeld". Ook hier een zinspeling op psalm 2:9. We wijzen nog op twee plaatsen in het boek Handelingen.

In Handelingen 13 : 33 onthult de apostel Paulus, dat God de beloften (Hand. 13 : 33) uit psalm 2 heeft vervuld "aan ons hun kinderen door Jezus op te wekken". Het gaat er voortaan om hoe wij tegenover Jezus staan: gehoorzame onderwerping aan Hem of opstand tegen Hem.

Dat begreep ook de biddende kerk in Handelingen 4:25-30. In haar (Hand. 4 : 25-30) gebed spreekt de gemeente uit dat in de stad Jeruzalem zowel Hero- des als Pontius Pilatus met de heidenen en de volken van Israël tegen Gods heilige knecht Jezus (die door God gezalfd was!) vergaderd waren. En, zegt de kerk dan: dat is nu de vervulling van Psalm 2: 1 en 2. Wat betekent deze psalm voor ons? Als we het leven willen behouden moeten we geen tegenstanders van God worden. Dat worden we zéker als we Hem niet op zijn woord geloven en ons door Hem niet laten gezeggen.

De eeuwen door gaat het er om hoe wij staan tegenover het Woord en de wet van Koning Christus. Nu dan, handelt wijs, laat u gezeg- gen, onderwerpt u aan de Here Jezus Christus, en kust die Zoon. Welzalig allen die bij Hem schuilen!

Profetie tegen ontrouwe herders Ezechiël 34

De profeet Ezechiël moest het woord van de HERE spreken tegen de herders van Israël. Die profetie is fel en zwaargeladen, want de HERE was erg boos op die herders. Scherp wordt getekend hoe ze hun roeping hebben verwaarloosd. Ze hadden de schapen die hun wa- ren toevertrouwd in liefde moeten beschermen en verzorgen. Maar wat hadden ze gedaan? Ze hadden zichzelf verrijkt ten koste van de schapen.

Die schapen waren de Israëlieten. De herders waren ontrouwe koningen, hoge ambtenaren, priesters en allen die een leidende positie innamen. Die leiders, in het bijzonder de koningen, waren door God aan- gesteld. En hun opdracht was duidelijk: Ze moesten in Gods naam het volk voorgaan in de dienst van de HERE, als herders die hun schapen naar goede weidegrond leiden. Maar ze hebben net gedaan of , dat volk hun eigendom was en er voordeel van getrokken zoveel ze konden.

Als herders van het volk hebben ze de hun opgedragen taak niet vervuld. Daardoor zijn de schapen verstrooid. Die zijn losgemaakt van de kudde en in handen van vreemden gevallen. Zo waren ze gewor- den: "schapen zonder herder".

Daarin zijn de schapen zelf zeker niet onschuldig. Maar de HERE richt Zich hier allereerst tot de ontrouwe herders, de leidslieden. Zij dragen de grootste verantwoordelijkheid. Wanneer mensen van de kerk losraken en niemand ziet naar ze om, dan verwijt de HERE dat in de eerste plaats de voorgangers. Zo deed ook de Here Jezus Christus toen Hij geconfronteerd werd (Matth. 9 : 36) met de Schriftgeleerden en Farizeeën, "de leiders" van zijn volk. Die weidden de schapen ook niet echt. Ook toen waren er de schapen die geen herder hadden.

Wat de houding van Israëls koningen en hoge ambtenaren betreft: die was in het oude oosten natuurlijk niets bijzonders. Alle koningen van ", die tijd waren tirannen die de volken waarover ze regeerden als hun eigendom beschouwden, waarvan ze zoveel mogelijk profiteerden.

Maar Israël was niet maar een natie tussen andere volken. Het was immers Gods verbondsvolk; de koningen waren theocratische koningen: ze regeerden als plaatsvervangers van de HERE Zelf en in zijn opdracht. De koningen van Israël worden daarom in de bijbel vaak (Jer. 13: 17/23 : 1) herder genoemd en het volk de kudde van de HERE. Maar de HERE (25 : 34) was de feitelijke Herder. (Ps. 23/74 : 1/79 : 13) Het herder- en koningschap onder Israël was niet in de eerste plaats een zaak van macht, maar van zorg voor de schapen van de HERE. De Here Jezus noemde Zichzelf later: de goede Herder. Dat ligt helemaal (Joh. 10 : 11-16) in het verlengde van Ezechiël 34: er zijn goede herders, maar ook' 'huurlingen' , .Die is het alleen begonnen om eigen voordeel. Ze bekommeren zich niet om de schapen.

De HERE Zelf is de Herder van zijn kudde

De HERE zal dit huurlingen-gedrag niet langer dulden. Hij zal Zelf (Ez. 34 : 11-16) de Herder van zijn kudde zijn. Die kudde is verstrooid onder alle volken! Ze zijn daar een prooi geworden van vreemde godsdiensten en allerlei afgoderij. Door de knevelarij van de ontrouwe koningen waren veel Israëlieten al vóór de ballingschap verspreid over de omlig- gende landen. Dat betekende vaak hun ondergang, doordat ze de godsdienst van die volken dreigden te aanvaarden. Maar de HERE v gaat doen wat die ontrouwe herders hadden moeten doen: Hij zoekt zijn schapen op en haalt ze terug uit al die plaatsen waarheen ze afgedwaald waren. Gods zorg is ontroerend: Hij ziet om naar het verlorene en afgedwaalde, naar de gewonde en de zieke schapen. Wat de herders van Israël zo schandelijk hadden verwaarloosd zal de HERE doen: "Ik zal ze weiden zoals het behoort".

De HERE spreekt recht tussen de schapen

De goede Herder gaat nog meer doen. (Ez. 34: 17-22) Want de profeet moet in opdracht van de HERE niet alleen vaststellen, dat de behandeling van de schapen door Israëls herders zo goddeloos en slecht was. Ook de verhoudingen in de kudde, tussen de schapen onderling waren slecht.

De arme en zwakke schapen hadden niet alleen kwaad te verwachten (Jes. 1: 17, 23) van de herders, ze werden ook nog lastig gevallen door de "rammen (Jer. 7: 6/22 : 3) en de bokken". Andere profetieën zijn daar ook vol van: de rijken en (Amos 5: 7-13) .

Ezechiël zet de beeldspraak over de kudde voort: Die rammen en bokken eisten voor zich de beste weidegronden op en het helderste water, en wat overbleef was goed genoeg voor Gods schapen: vertrapte weide en troebel water. (Ez. 34: 18,19) Maar de HERE gaat rechtspreken tussen' , de vette en de magere schapen". Hij zal die uit elkaar halen, van elkaar scheiden. Hij zal de zwakke schapen beschermen tegen de sterke, die "wat zwak is met flank en schouder wegdringen en met de horens stoten, totdat ze naar buiten gedreven zijn". Een scherpe tekening van wat de armen en geringen in Israël van hun rijke en machtige volksgenoten te lijden hadden. De HERE Zelf zal zijn schapen verlossen uit de greep van die geweldenaars.

Mijn knecht "David", de goede Herder

In het slot van het hoofdstuk tekent de profeet een heerlijke toekomst (Ez. 34 : 23-31) Er zal weer een "David" komen. In de dagen van Ezechiël was koning David er allang niet meer. En het koningshuis van David ging in de ballingschap roemloos onder .Alle glans was er af. De laatste "herder" was verdwenen en de schapen werden verstrooid naar verre en vreemde landen.

Dat kwam ervan dat de door God aangestelde herders hun ambt hadden verwaarloosd; bescherming, toezicht en tucht hadden ontbroken. Zo kwamen de schapen om en de ballingschap scheen het einde van het volk Israël te zijn. Maar de HERE laat zijn volk niet los. De ballingschap is het definitieve einde niet. Ze mogen uit de ballingschap weer terugkeren. De kudde wordt weer verzameld. Er komt herstel en wederopbouw van het land en zegen en overvloed voor het volk. Want de HERE Zelf zal hun herder zijn. "Ik de HERE zal hun tot (Ez. 34: 25-29) een God zijn, en mijn knecht David zal vorst wezen in hun midden". (Ez. 34: 24)

Jezus Christus weidt zijn kudde door de ambtsdragers

Duidelijk is dat met die "andere David" de Here Jezus Christus wordt bedoeld, de echte góede Herder. (Joh. 10 : 11, 16) Hij is gekomen opdat zijn schapen weide hebben en overvloed. Hij zette zijn leven in voor de schapen. En Hij brengt ze nu bijeen in de éne kudde onder zijn herdersstat. Vanuit de hemel verzorgt en beschermt Hij zijn kudde. Dat is zijn gemeente, zijn Kerk. Hij zal die kerk bewaren door zijn Woord en Geest. Hij doet dat door middel van het ambt in de kerk. Daartoe worden door Hem ambtsdragers aangesteld.

Als we in Ezechiël 34 nu nog eens lezen over de herders, de schapen en de kudde, dan is het duidelijk, dat dit hoofdstuk ook een belang- rijke les bevat voor de herders van vandaag, voor de ambtsdragers in de kerk: de dominees, de ouderlingen en de diakenen. Zij zijn aangesteld om als herders voor de gemeente te zorgen. Zij moeten, zo veel dat mogelijk is, ervoor zorgen dat de schapen blijven bij Christus, de grote Herder der schapen. Dat ze Hem blijven dienen en volgen en luisteren naar zijn Woord. Die nieuwtestamentische herders moeten goed bedenken dat de schapen waarvoor ze hebben te zorgen niet van hén zijn. Die schapen zijn duur gekocht door Jezus Christus met zijn eigen kostbaar bloed. Maar ook aan de gelovigen heeft dit hoofdstuk veel te zeggen: die weten nu, wat zij mogen verwachten van hun herders en vooral, door die herders-ambtsdragers, van die unieke Herder Jezus Christus.

Ze kunnen ook uit dit hoofdstuk leren hoe zij met elkaar moeten omgaan als schapen van één kudde, als leden van de kerk van Christus. Door alles heen klinkt de ernstige waarschuwing: pas op voor de ontrouwe herders! Pas op voor de "huurlingen"! En blijf de enige goede en trouwe Herder volgen. Alleen bij Hem ben je veilig!