Het priesterlijke werk van Christus

Dit kopje staat boven artikel 25 van de Nederlandse geloofsbelijdenis. Daar belijden de kerken: "Wij geloven dat de schaduwachtige eredienst van het oude verbond en de gebruiken die door de Wet waren voorgeschreven, met de komst van Christus hebben afgedaan en dat zo aan al deze schaduwen een einde is gekomen.

Als je de eredienst (de kerkdienst), zoals die elke zondag in de kerk wordt gehouden, vergelijkt met de eredienst van het volk Israël, voor de komst van Christus in de wereld, ontdek je een heelopvallend verschil. Denk maar eens aan de tabernakel die de Israëlieten moesten maken (Ex. 25-27) en tijdens hun tocht door de woestijn van Egypte naar Kanaan. Of aan (36 : 8-38) de tempel die koning Salomo later bouwde in Jeruzalem. (1 Kon. 6)

Wat kwam daar niet allemaal bij kijken. Je had allereerst het binnenste heiligdom, waar een gouden kist stond, de ark van het verbond. Die ark werd afgesloten door het verzoendeksel, waarop de hoge- priester één keer in het jaar bloed moest sprenkelen van een geofferd dier. Verder stond er in de tabernakel o.a. een reukofferaltaar met wierookvaten en buiten stonden een brandofferaltaar en een wasbekken. Bij al die voorwerpen verrichtten de hogepriester, de priesters en de levieten (allemaal afkomstig uit één stam, de stam van Levi) hun dienst. Daar werden elke dag veel dieren geslacht en geofferd.

Want Israël kende heel wat soorten offers: brandoffers, slachtoffers, zondoffers, schuldoffers, spijs- en drankoffers, dankoffers, enz. Dat was alles nauwkeurig voorgeschreven. Een uitvoerige beschrijving ervan staat in het boek Leviticus. Bij de gelegenheid van de paschaviering (Lev. 1-6) het israëlitische Paasfeest dat herinnerde aan de bevrijding uit Egypte werd in elk israëlitisch huis een paaslam geslacht. Op de (Ex. 12) Grote Verzoendag werd een bok beladen met de zonden van het volk (Lev. 16) de woestijn ingestuurd, voorgoed weg.

Bij die erediensten van de Israëlieten was dus heel wat te beleven en heel wat te zien. Als je daarbij onze zondagse erediensten vergelijkt lijken die erg sober. Daar is meer te beleven voor het oor dan voor het oog: in onze eredienst staat het luisteren naar het Woord van God centraal.

Waarom dat grote verschil?

De belijdenis zegt in artikel 25: Onder het oude verbond hadden de Israëlieten een "schaduwachtige" eredienst. Al die gebruiken die door God in zijn Wet waren voorgeschreven waren "schaduwen", dat wil zeggen: het waren afbeeldingen van de Messias, de Christus, die ko- men zou, van zijn priesterlijk werk, van de verzoening van de schuld die Hij zou tot stand brengen door het offer van zijn eigen leven. De komst en het werk van de Messias werden als het ware zichtbaar gemaakt.

Maar de Messias moest nog komen dat wist en geloofde de Israëliet. God had immers een Verlosser beloofd! Die geslachte paaslammeren waren "schaduwen", afbeeldingen van het echte Paaslam, Christus; die jaarlijks weggestuurde zondebok was een afbeelding van de echte "Zondebok", Christus.

Hij zou de zonden van zijn volk op Zich nemen, Hij zou die zonden ook werkelijk wegdragen -aan het kruis. En Zich zo offeren als het (1 Cor. 5 : 7) echte Paaslam. Je zou kunnen zeggen: al die gebruiken en plechtige handelingen in de eredienst van Israël waren "plaatjes", waarmee de ; HERE zijn volk er al iets van wilde doen begrijpen, wat Christus in . de toekomst voor zijn volk zou doen. Vandaar ook dat met de komst van Christus aan al die schaduwen een einde is gekomen. Wij kennen " nu het ware Paaslam, dat geslacht is, dat zichzelf geofferd heeft aan het kruis.

Dan ga je je in de erediensten van het Nieuwe Verbond niet meer behelpen met "fotomateriaal". Artikel 25 vervolgt dan ook met te zeggen: "Daarom moeten de christenen die niet langer handhaven. Toch blijft voor ons de waarheid en de inhoud ervan in Christus Jezus, in wie zij hun vervulling hebben." ,

In onze erediensten tref je dus geen altaar aan, geen wierookvat of wasbekken. Ook geen aparte priesters. Als die er wel zouden ziijn, zou dat er op duiden dat het ene offer van Christus niet voldoende zou zijn geweest om de zonden te verzoenen. Of er op een andere manier toch nog telkens weer offers moesten worden gebracht.

De schaduwen zijn dus verdwenen; de plaatjes zijn, om zo te zeggen, opgeborgen. Maar gebleven is wat God in de tijd van het Oude Testament met die plaatjes aan Israël duidelijk wilde maken. Hij wil- de de Israëlieten laten zien en ervaren dat de zonden van zijn volk alleen verzoend konden worden door de dood van de zondaar of door het sterven van Iemand die de schuld op zich zou nemen.

Alleen bloedstorting brengt de verzoening tot stand. Dat beeldde het (Hebr. 9 : 22) bloed van de offerdieren af, maar die dierenoffers konden de zonden niet echt verzoenen. Toch moesten de zonden worden weggedaan ook voor het bewustzijn van die vroegere Israëlieten. Vandaar die plechti- ge handeling met de zondebok, duidelijk een symbolische handeling die de werkelijkheid moest afbeelden. Israël wist ook wel, dat dat beest de zonden niet werkelijk kon wegdragen. Daar was meer voor nodig, de komst van Christus.

Dat is nu "de waarheid en de inhoud" van al die gebruiken die Israël kende en moest onderhouden. Gebruiken die wij niet meer kennen en ook niet meer mogen onderhouden. Ze zijn in Christus vervuld. Ze hebben "afgedaan". We mogen op die wijze God niet meer dienen. Die oude vormen zijn verdwenen in de nieuwtestamentische gemeente, maar de werkelijke inhoud ervan is gebleven. En dat was Gods bedoeling.

De brief aan de Hebreeën (althans gedeeltelijk) heeft, wat we belijden in art. 25, duidelijk onder woorden gebracht. In die brief wordt het priesterlijke werk van Christus geplaatst tegen de achtergrond van die schaduwachtige ere- dienst van het oude verbond. Wie die brief goed leest, ontdekt de grote rijkdom die wij nu bezitten, nu wij leven in de dagen van het nieuwe verbond, na de komst van Christus, na zijn lijden en sterven, zijn opstanding en hemelvaart.

Hebreeën 9:11-28 (Statenvertaling)

11 Maar Christus, de Hogepriester der toekomende goederen, gekomen zijnde, is door den meerderen en volmaakten tabernakel, niet met handen gemaakt, dat is, niet van dit maaksel,  12 Noch door het bloed der bokken en kalveren, maar door Zijn eigen bloed, eenmaal ingegaan in het heiligdom, een eeuwige verlossing teweeggebracht hebbende.  13 Want indien het bloed der stieren en bokken, en de as der jonge koe, besprengende de onreinen, hen heiligt tot de reinigheid des vleses;  14 Hoeveel te meer zal het bloed van Christus, Die door den eeuwigen Geest Zichzelven Gode onstraffelijk opgeofferd heeft, uw geweten reinigen van dode werken, om den levende God te dienen?  15 En daarom is Hij de Middelaar des nieuwen testaments, opdat, de dood daartussen gekomen zijnde, tot verzoening der overtredingen, die onder het eerste testament waren, degenen, die geroepen zijn, de beloftenis der eeuwige erve ontvangen zouden.  16 Want waar een testament is, daar is het noodzaak, dat de dood des testamentmakers tussen kome;  17 Want een testament is vast in de doden, dewijl het nog geen kracht heeft, wanneer de testamentmaker leeft.  18 Waarom ook het eerste niet zonder bloed is ingewijd.  19 Want als al de geboden, naar de wet van Mozes, tot al het volk uitgesproken waren, nam hij het bloed der kalveren en bokken, met water, en purperen wol, en hysop, besprengde beide het boek zelf, en al het volk,  20 Zeggende: Dit is het bloed des testaments, hetwelk God aan ulieden heeft geboden.  21 En hij besprengde desgelijks ook den tabernakel, en al de vaten van den dienst met het bloed.  22 En alle dingen worden bijna door bloed gereinigd naar de wet, en zonder bloedstorting geschiedt geen vergeving.  23 Zo was het dan noodzaak, dat wel de voorbeeldingen der dingen, die in de hemelen zijn, door deze dingen gereinigd werden, maar de hemelse dingen zelve door betere offeranden dan deze.  24 Want Christus is niet ingegaan in het heiligdom, dat met handen gemaakt is, hetwelk is een tegenbeeld van het ware, maar in den hemel zelven, om nu te verschijnen voor het aangezicht van God voor ons;  25 Noch ook, opdat Hij Zichzelven dikwijls zou opofferen, gelijk de hogepriester alle jaar in het heiligdom ingaat met vreemd bloed;  26 (Anders had Hij dikwijls moeten lijden van de grondlegging der wereld af) maar nu is Hij eenmaal in de voleinding der eeuwen geopenbaard, om de zonde te niet te doen, door Zijnzelfs offerande.  27 En gelijk het den mensen gezet is, eenmaal te sterven, en daarna het oordeel;  28 Alzo ook Christus, eenmaal geofferd zijnde, om veler zonden weg te nemen, zal ten anderen male zonder zonde gezien worden van degenen, die Hem verwachten tot zaligheid.