Noachs offer na de Zondvloet

Genesis VIII : 20-21 - Noachs offer na de Zondvloet

20 Noach bouwde een altaar voor de HEER; daarop bracht hij brandoffers van al het reine vee en alle reine vogels. 21 De geur van de offers behaagde de HEER, en hij zei bij zichzelf: Nooit weer zal ik de aarde vervloeken vanwege de mens, want alles wat de mens uitdenkt, van zijn jeugd af aan, is nu eenmaal slecht. Nooit weer zal ik alles wat leeft doden, zoals ik nu heb gedaan. 22 Zolang de aarde bestaat, zal er een tijd zijn om te zaaien en een tijd om te oogsten, zal er koude zijn en hitte, zomer en winter, dag en nacht – nooit komt daar een einde aan.

Nadere informatie

Na het verlaten van de ark bracht Noach een offer aan God. God beloofde Noach dat Hij de aarde en al wat er op leefde niet meer door water zou vernietigen, en sloot een verbond met hem. Als teken van Gods verbond met Noach zou voortaan de regenboog verschijnen. Als deze aan de hemel verscheen zou God zich het verbond herinneren dat Hij met Noach had gesloten. God gaf Noach en de zijnen de opdracht vruchtbaar te zijn en de aarde weer te bevolken.

Een kort overzicht van offers en offerdienst in de Bijbel

(1) God Zelf trad na de zondeval op als de eerste Offeraar. Het éérste offer voorzag het gevallen mensenpaar van klederen van vellen, dierenhuiden — dit ter vervanging van het kleed van vijgenboombladeren waarmee Adam en Eva zichzelf hadden bedekt. Dit illustreert het beginsel van een door God gegeven 'bedekking', d.i. verzoening voor de zonde, en herstel van de relatie met God (Gen. 3:21).

(2) Het tweede offer was dat van Kaïn, dat bestond uit ‘vruchten der aarde’. Abel daarentegen bracht een bloedig offer, van de eerstelingen van zijn schapen en hun vet. Hier staat menselijke eigen-gerechtigheid tegenover Goddelijke gerechtigheid op de grondslag van de verzoening. Bij Abel zien wij zowel de aanneming van het offer, als van de offeraar zelf (Gen. 4:1-16; Hebr. 11:4; 12:24; 1 Joh. 3:12; Jud.: 11).

Kaïn, de oudste van de twee, was landbouwer; Abel was schaapherder. Kaïn doodde zijn broer, omdat God Abels dieroffer wel aannam, maar het offer van Kaïn, een deel van de oogst van het land, niet. Hoewel jaloezie voor de hand ligt, vermeldt het verhaal (in Genesis 4) geen reden voor de broedermoord, noch voor Gods voorkeur. Mogelijk had het laatste te maken met de grotere waarde die God hechtte aan een offer waarbij een dier gedood moest worden waaraan men zich gevoelsmatig kan binden.

God ondervraagt Kaïn waar zijn broer is, waarop deze antwoordt met "Ben ik mijn broeders hoeder?" Om zijn daad wordt Kaïn door God vervloekt en verdoemd tot zwerven (Gen. 4:11). Hij trekt naar "het land Nod, ten oosten van Eden" (Gen. 4:16); nod is echter Hebreeuws voor "zwervende", wat kennelijk impliceert dat met dit woord niet de naam van een land wordt bedoeld, maar de doelloosheid waarmee Kaïn in eerste instantie de wereld in trok. Later sticht Kaïn een stad, de eerste die in de Bijbel genoemd wordt, die hij naar zijn zoon Henoch noemt. Verder brengt God op Kaïn een "teken" aan, zodat niemand hem kwaad zal doen. Zijn eventuele moord zal zevenvoudig worden gewroken, belooft God Kaïn.

(3) Hierna volgde de instelling van een geordende eredienst — het aanroepen van de naam des Heren —in de lijn van Seth, zeer waarschijnlijk verbonden met altaardienst. Dit ‘aanroepen’ is voor ons het brengen van geestelijke en materiële offers (vgl. 1 Kor. 16:2; Hebr. 13:15-16). Dit gebeurt door degenen die het ‘zaad’, het 'nageslacht' zijn van de gestorven en opgestane Heer: 'Zie, Ik en de kinderen die God Mij gegeven heeft' (Hebr. 2:13). Seth is een beeld van Christus als de Opgestane, het Hoofd van een nieuwe generatie van mensenkinderen. Seth was voor Eva 'een ander zaad’, een andere zoon in plaats van de gestorven Abel (Gen. 4:25-26; vgl. Jes. 53:10 en Joh. 12:24).

(4) Na de zondvloed vinden wij het offer van Noach op de nieuwe, gereinigde aarde. Dit spreekt van de ware aanbidding op de grondslag van de opstanding, nadat de wateren van het oordeel zijn voorbijgegaan (Gen. 8:20-22; vgl. Joh. 20:17; Rom. 8:1-2; 1 Petr. 3:20-22). Hierna trekt Noach de wereld in.

Maar Noach trekt niet zomaar de wijde wereld in. We lezen dat hij eerst iets anders doet, namelijk het brengen van een offer dat bestond uit dieren en vogels van alle reine soorten die Noach aan boord had. God ruikt vervolgens de geur van het offer, de liefelijke reuk, zoals ht NGB vertaalt. Je zou misschien nog beter kunnen vertalen: En God was tevreden gesteld. Er was op de vernieuwde aarde tenminste weer een mens die naar Hem zocht en met Hem wilde leven. En dán doet God zijn belofte om Noach met de zijnen en heel de schepping voor altijd te dragen. Dat is een volledig onvoorwaardelijke belofte, dat wil zeggen: Noach moest niet eerst iets doen, zoals dat offer, om bij God weer in de gunst te vallen.

(5) Het leven van de aartsvaders is ook leerzaam in dit opzicht. Eerst zien wij de altaardienst van Abram, en wel bij Sichem (= schouder), nabij Bethel (= huis Gods), en Mamre bij Hebron (= gemeenschap, verbond). Abrams pelgrimsleven begon met aanbidding, met eredienst (Gen. 12:7-8; 13:4,18).

Sichem : plaats in de streek Samaria in de nu Palestijnse gebieden, ten westen van de rivier de Jordaan

 Belangrijke stad in de geschiedenis van Israël.

 · Waarschijnlijk identiek aan het tegenwoordige Nablus.

· Wordt door de Israeli’s beschouwd als deel van het beloofde land.

· Na de Oslo-akkoorden door Israël overgedragen aan de Palestijnse Autoriteit.

· In de bijbelse geschiedenis eerste hoofdstad van het koninkrijk Israël. Hier doet God zijn landbelofte aan Abraham. Door sommigen (archeologen, geschiedkundigen) wordt dit in twijfel getrokken. Zij vragen zich af of de stad wel bestond ten tijde van Abraham.

· Later keert Abrahams kleinzoon Jacob terug naar deze stad en blijft er korte tijd. Uit de Bijbel blijkt duidelijk dat de stad op dit moment wel bestaat.

· Bij Sichem wordt de Samaritaanse tempel gebouwd, die in gebruik is tussen de vierde en de tweede eeuw v. Chr.

· Na de dood van Gideon wordt Abimelech koning in de stad, maar deze vernietigt Sichem vanwege de weerstand die hij ondervindt van de bevolking.

· Het is onbekend door wie en wanneer de stad weer wordt opgebouwd.

· Na de dood van koning Salomo wordt de stad weer tijdelijk de hoofdstad van het nieuwe koninkrijk.

· Als de koningen zich in Thersa vestigen wordt de stad steeds minder belangrijk.

· Eeuwen later stichten de Romeinen op de plek van Sichem de stad Neapolis. In 636 nemen de Arabieren de stad in en verandert de naam in Nabloes.

(6) In Genesis 14 is voor het eerst sprake van het offeren van de tienden. Abram — de voorvader van Levi, die tienden neemt — gaf aan Melchisedek, de koning van Salem, nadat deze hem had gezegend, van heel de buit ‘de tienden’ (Gen. 14:18-20; vgl. Ps. 110:4 en Hebr. 7:1-10).

IN HET OUDE TESTAMENT : Veel eerder nog dan de wet van Mozes, betaalden de patriarchen hun tienden (dus een tiende deel van hun inkomen) t.b.v. de steun aan de eredienst aan God (Gen 14:18-20 en 28:22). Pas later werd de praktijk van de tienden ondergebracht in de wet van Mozes (Lev 27:30-34 en Num 18:21-26). Het volbrengen hiervan was zo belangrijk dat God speciale zegeningen heeft uitgesproken voor de getrouwen (Mal 3:8-18). De tiende is eigenlijk geen gave maar een schuld (Mal 3:10) en alles wat daarboven komt wordt pas een offer.... Daarom waren er naast de tienden ook vrijwillige offers (Ex 25:2, 1Kron 29:9).

IN HET NIEUWE TESTAMENT : We leven echter niet meer onder de wet maar onder de genade zeggen sommigen: juist!Na de uitstorting van de Heilige Geest gaf men daarom zelfs alles! Ons gehele leven behoort nl. Hem toe! Naar tienden verwijzend zei Jezus: "Deze dingen moet men doen" (Mat 23:23). Ook Paulus leerde het geven (2Cor 9:6-13 en 1Cor 9:13-14).
Het offeren is een genade van God; het niet offeren is het ontbreken van genade (2Cor 8:1-7). Naast de "tienden" zijn er ook nog vrijwillige offers (Hand 11:29, Luc 6:38).

(7) De verbondssluiting met Abram in Genesis 15 ging gepaard met het brengen van offers, waarbij God Zijn beloften bekrachtigde door tussen de stukken van de offeranden door te gaan. De zegen was gegrond op de dood van offeranden: een jonge koe, een geit, een ram, een tortelduif en een jonge duif (beelden van Christus als het ware reinigings-, zond-, inwijdings- en brandoffer). Abram verjoeg het wild gevogelte dat het offer bedreigde — dit spreekt van onreine geesten en verkeerde leringen, die de eer van Christus aantasten (Gen. 15:9-11,17-18).

Wat is er zo bijzonder aan het verbond van God met Abraham? Het bijzondere is, dat hier voor het eerst in de menselijke geschiedenis God een persoonlijk verbond sluit met een mens. 'Abram: Ik ben God de Ontzagwekkende, en Ik wil mijn verbond met jou aangaan.' Dat is natuurlijk voor Abram een onvoorstelbaar hoogtepunt in zijn leven. Je zult het maar meemaken dat God de Almachtige naar je toekomt om zijn verbond met je te sluiten. En het in de top-3 van de wereldgebeurtenissen terechtgekomen, omdat Gods verbond niet tot die ene oude man beperkt is gebleven, maar zich heeft uitgestrekt tot miljoenen mensen over duizenden jaren. Een eeuwig verbond.

De eerste keer dat God een persoonlijk verbond sluit met een mens. Wij noemen Gods belofte aan Adam ook een verbond. Maar dat betreft meer de hele mensheid dan Adam persoonlijk. De bijbel noemt ook Gods afspraak met Noach ook een verbond. Maar dat betreft vooral de aarde en de natuur en niet zozeer Noach persoonlijk. Maar hier met Abraham sluit de Here voor het eerst een verbond met iemand persoonlijk. En dat omvat alles. God belooft: 'Abraham, heel Kanaän, het land waar je nu als vreemdeling woont, zal ik jou en je nakomelingen voor altijd in bezit geven.' In eerste instantie denk je: nou, dat is mooi voor Abraham. Fijn dat hij een stukje grond krijgt. Levensruimte voor zijn nageslacht. Maar later omschrijft Paulus deze belofte als: Abraham werd erfgenaam van de hele wereld. Dit zit opgesloten in de belofte van het land aan Abraham: God belooft Abraham en zijn nageslacht de hele wereld. De overeenkomst met het woord van de Here Jezus is opvallend: zalig de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde bezitten. Niet onbelangrijk voor de wereldgeschiedenis.

Maar dan die tweede belofte, die hier nog bovenuit steekt: 'Abraham, Ik zal jouw God zijn en die van je nakomelingen, voor eeuwig.' Ik zal jouw God zijn. De Here God verbindt zijn naam aan een mens. De Almachtige blijft verbonden aan Abraham met zijn nabijheid, zijn zorg en zijn macht. God is niet tegen hem, maar voor hem. 'Ik zal u eeuwig tot een God zijn.' De Here verbindt zich niet aan een mens voor de beperkte duur van zijn jaren op aarde. Abraham blijft dan ook eeuwig aan God verbonden. Over de grenzen van het aardse leven heen.

Het verbond dat God sluit met Abraham omvat heel de wereld en omvat leven en sterven. Dat geeft meer dan genoeg reden om deze verbondssluiting bij de top-3 gebeurtenissen van de wereldgeschiedenis te scharen. Belangrijker dan bijvoorbeeld de uitvinding van de elektriciteit of de peniciline. God heeft zich definitief en persoonlijk verbonden aan een mens.

(8) Abram kreeg een nieuwe naam in Genesis 17: Abraham, d.i. ‘vader van vele volken’. De besnijdenis is een symbool van het uittrekken van het lichaam van het vlees, iets dat nu op grond van de dood van Christus definitief gerealiseerd is (Kol. 2:11). Daarna volgde een offermaaltijd, een gemeenschapsmaaltijd te Mamre (= vettigheid, levenskracht). Het spijsoffer en vredeoffer dat Abraham bracht, vormde de grondslag van de gemeenschap met God. Het offer bestond uit drie maten fijn meel en een kalf, mals en goed. Dit spreekt van Christus’ leven en van Zijn offerdood (Gen. 18:6vv.).

(9) In Genesis 22 bereiken wij een hoogtepunt in het onderwijs van de Schrift ten aanzien van de offers. De beloofde zoon moest het offer worden. Hij was het lam ten brandoffer, waarin God Zelf voorzag op de berg des Heren. Hier zien wij Isaak als type van de Zoon, die Zichzelf vrijwillig ten offer gaf (Gen. 22; vgl. Joh. 3:16 en Rom. 8:32).(10) In het leven van Isaak vinden wij een altaardienst bij Berseba (= put van de eed), gevolgd door een offermaaltijd en een verbondssluiting met voormalige vijanden (Gen. 26:23-33).(11) Het leven van Jakob is eveneens leerzaam in dit opzicht. Jakob deed een gelofte in Bethel, om daar —in het huis Gods — stipt de tienden als zijn offergaven te geven, wanneer God hem zou weldoen en hem zou behoeden op zijn reis (Gen. 28:22).(12) Hij bracht ook een slachtoffer op het gebergte van Gilead (= steenhoop der getuigenis), waarbij hij Laban en zijn overige verwanten tot een maaltijd nodigde (Gen. 31:54). Dit spreekt van onderlinge gemeenschap en het samen deelhebben aan (de waarde van) het offer.(13) Vervolgens had Jakob een altaar te Sichem (Gen. 33:20). Vergelijk punt 5 en punt 11, en Genesis 35:1,7. God wilde hem echter in Bethel, in Zijn eigen huis hebben. Er is verschil in godsopenbaring tussen Genesis 33 (El-Elohe-Israel) en Genesis 35 (El-Beth-El).(14) Tenslotte volgde Jakobs altaar te Bethel, op de plaats waar God hem wilde hebben (Gen. 35:1vv.). Hier hebben wij het éérste drank- of plengoffer in de Schrift. Het ‘uitgegoten worden’ spreekt van toewijding tot in de dood (vs. 14; vgl. Fil. 2:17; 2 Tim. 4:6).(15) Aan het einde van het boek Genesis droeg Jakob met recht zijn nieuwe naam Israël (vgl. Gen. 32:28). Op weg naar zijn zoon Jozef in Egypte bracht hij te Berseba slachtoffers aan de God van zijn vader Isaak (Gen. 46:1). God verscheen aan hem, bemoedigde hem met de woorden: Vrees niet! Ook onze zegen is gegrond op het offer, dat vrede brengt en de vrees verdrijft.