Esau verkoopt Jakob zijn eerstgeboorterecht

Genesis XXV 19-34 - Esau verkoopt Jakob zyne eerstgeboorterecht

19 Dit is de geschiedenis van Isaak, de zoon van Abraham. Abraham verwekte Isaak. 20 En Isaak was veertig jaar oud, toen hij Rebekka, de dochter van Betuël, de Arameeër uit Paddan-Aram, de zuster van de Arameeër Laban, tot vrouw nam. 21 Nu bad Isaak de HERE voor zijn vrouw, want zij was onvruchtbaar; en de HERE liet Zich door hem verbidden, en zijn vrouw Rebekka werd zwanger. 22 En de kinderen stieten in haar binnenste tegen elkander. Toen zeide zij: Indien het aldus gesteld is, waarom overkomt mij dat? Daarop ging zij om de HERE te vragen. 23 En de HERE zeide tot haar: Twee volken zijn in uw schoot, en twee natiën zullen zich scheiden uit uw lichaam; de ene natie zal sterker zijn dan de andere, en de oudste zal de jongste dienstbaar wezen.
 
24 Toen nu haar dagen vervuld waren, dat zij baren zou, waren er dan ook tweelingen in haar schoot. 25 En de eerste kwam te voorschijn, rossig, geheel als een haren mantel; en men gaf hem de naam Esau. 26 En daarna kwam zijn broeder te voorschijn, wiens hand Esaus hiel vasthield; en hem noemde men Jakob. En Isaak was zestig jaar oud bij hun geboorte. 27 Toen de jongens opgroeiden, werd Esau een man, ervaren in de jacht, een man van het veld, maar Jakob was een huiselijk man, die in tenten woonde. 28 En Isaak had Esau lief, want wildbraad was naar zijn smaak; maar Rebekka had Jakob lief.
 
29 Eens had Jakob een gerecht gekookt, en Esau kwam vermoeid van het veld. 30 Toen zeide Esau tot Jakob: Laat mij toch slokken van dat rode, dat rode daar, want ik ben moe. Daarom gaf men hem de naam Edom. 31 Maar Jakob zeide: Verkoop mij dan eerst uw eerstgeboorterecht. 32 En Esau zeide: Zie, ik ga toch sterven; waartoe dient mij dan het eerstgeboorterecht? 33 Daarop zeide Jakob: Zweer mij eerst. En hij zwoer hem. Zo verkocht hij aan Jakob zijn eerstgeboorterecht. 34 Toen gaf Jakob aan Esau brood en het linzengerecht; hij at en dronk, stond op en ging heen. Zo verachtte Esau het eerstgeboorterecht. 

In de schijnwerper: Jakob

Ook in de geschiedenissen van Jakob gaat het om de belofte van God en de daaraan verbonden zegen. God had aan Rebekka laten weten dat Jakob de grootste zegen, het eerstgeboorterecht, zou krijgen. Dit hield in:

-         De opvolging als hoofd van de familie

-         Een dubbel deel van de erfenis

-         De geboorte van de Messias uit zijn nageslacht

Jakob heeft al eens op een listige manier zijn oudste broer Ezau het recht op de belofte van de eerstgeboorterecht ontfutseld in ruil voor een bord gekookte linzenmoes (Genesis 27). Op een geheven moment dreigt Ezau toch de eerstgeboortezegen te krijgen. Daarop maakt moeder Rebekka een listige plan met Jakob. Hij moet immers deze grootste zegen krijgen. Vader Izak is blind. Met een bedrieglijke verkleedpartij, waarbij hij zich voordoet als Ezau, krijgt Jakob van zijn vader Izak toch de zegen die bij het eerstgeboorterecht behoort. Zo gaan Gods oude beloften over het nageslacht van Jakob. Toch mag duidelijk worden: hoe krom Jakob ook handelt, voor hem is de belofte (de zegen) meer waard dan bezit in het hier en nu. Voor Ezau ligt het andersom: hij kiest voor linzenmoes. Voor een beetje aards genot geeft hij de goddelijke zegen prijs.

Veel plezier heeft Jakob er voorlopig niet van: hij moet vluchten. Bij Bethel ziet Jakob in een droom de hemel geopend en langs een ladder engelen opklimmen en afdalen. Hier hernieuwt God zijn belofte: … dit land waarop gij slaapt, zal ik u geven en uw zaad. (…) En zie, Ik ben met u, en Ik zal u behoeden overal waar gij heentrekken zult, en ik zal u wederbrengen in dit land (Genesis 28:13-15). Jakob vlucht naar zijn oom Laban in Haran, waar hij trouwt met zijn dochters (Jakobs nichten) Lea en Rachel. Er worden 12 zonen geboren en een dochter. Na ruim 20 jaar vertrekt hij als een rijk gezegende herdersvorst op Gods bevel weer naar Kanaän.

In Pniël, vlak voor zijn komst in Kanaän, worsteld Jakob om de zegen van God. Hij mag standhouden: Uw naam zal voortaan niet Jakob heten, maar Israël, want gij hebt vorstelijk gedragen met God en met de mensen, en hebt overmocht (Genesis 32:28). Hier lezen we over het ontstaan van de naam Israël. Jakob wordt voortaan afwisselend Jakob of Israël genoemd. Later zal deze naam overgaan op al zijn nakomelingen. Jakobs 12 zonen zullen hun namen verbinden aan de 12 stammen van het door God beloofde volk. Zij zullen als het volk van Israël het land van Gods belofte, Kanaän, bewonen en bewerken.

Na Pniël ontmoet hij zijn broer ezau. Ze maken hun verhouding weer goed en gaan daarna ieder hun weg. Ezau zal voortaan wonen in het land Seïr, ten Zuidoosten van Kanaän. Zijn nakomelingen komen we in het Oude Testament tegen als de Edomieten. Als Jakob onderweg is naar Kanaän, waar zijn vader nog woont, sterft Rachel bij Bethlehem. Kort na zijn terugkeer sterft ook zijn vader Izak.

Jozef

De geschiedenis van Jakobs verdere leven wordt bepaald door de gebeurtenissen rond zijn zoon Jozef. Jozef is de zoon van Rachel, van wie Jakob het meest houdt en die hij het eerst moet missen. Hij trekt Jozef voor, waardoor de andere zonen hun broer niet uit kunnen staan. Daarbij komt dat Jozef verteld wat hij heeft gedroomd. In deze dromen buigen zijn vader, zijn moeder en zijn broers voor hem. Dit zet nog meer kwaad bloed. Als Jozef op een dag zijn broers, die ver van huis zijn met hun kudden, opzoekt in opdracht van vader Jakob, zie ze hun kans schoon. Zij grijpen Jozef, gooien hem in een droge put en verkopen hem aan de Midianitische kooplieden.

Dezen verkopen hem op de slavenmarkt in Egypte. De broers laten hun vader boodschappen dat Jozef waarschijnlijk door een roofdier is omgebracht. Ten bewijs sturen ze zijn mooie mantel mee, die ze in bloed van een geslachte geit hebben gedoopt. Jarenlang heeft Jakob over Jozef rouw gedreven.

Egypte

In Egypte komt Jozef als slaaf in huis bij Potifar, de overste van de lijfwacht van de farao. Hij verwerft het vertrouwen van zijn heer en wordt het hoofd van de hofhouding. Potifars vrouw vraagt hem herhaaldelijk om overspel met haar te bedrijven. Jozef weigert en zegt: … hoe zou ik dan dit een zo groot kwaad doen, en zondigen tegen God! (Genesis 39:9). Dan draait deze vrouw de rollen om en beschuldigt Jozef van het kwaad waartoe zij hem had proberen aan te zetten. Onschuldig komt hij in de gevangenis. Ook hier is de HEERE met hem. Hij wordt de rechterhand van de cipier. In de gevangenis komt Jozef in aanraking met twee vooraanstaande bedienden van de farao, de schenker en de bakker. Beiden hebben gedroomd. Jozef verteld hun de betekenis. De schenker wordt hersteld in zijn vorige baan, en de bakker vindt de dood. Jozef verzoekt de schenker een goed woordje voor hem te doen. Deze vergeet hem lange tijd, totdat de farao twee dromen droomt. Jozef wordt geroepen en mag de dromen uitleggen. Er zullen zeven jaren van overvloed komen, gevolgd door zeven jaren van droogte en dus honger.

Jozef wordt aangesteld om een reddingsplan voor de jaren van honger uit te voeren; hij wordt onderkoning en krijgt na de farao de meeste macht in Egypte. In de zeven jaren van overvloed koopt Jozef alle graanvoorraden op. Als de zeven jaren van honger aanbreken, komen niet alleen de Egyptenaren naar Jozef om brood, maar ook de mensen uit landen eromheen, zoals Kanaän. Zo bestuurd God het leven en brengt de broers, die koren komen halen in Egypte, weer in contact met Jozef. Eerst herkennen ze hem niet. Nadat hij ze verschillende keren op de proef heeft gesteld, maakt hij zich aan zijn broeders bekend. Uiteindelijk mogen vader Jakob en al zijn nakomelingen in Egypte, in de landstreek Gosen, komen wonen. Jozef onderhoudt hen daar. Vader Jakob sterft in Egypte, Vsterft als hij 110 jaar oud is.

De nakomelingen van Jakob groeien in Egypte uit tot een talrijk volk. Voordat God henverlost uit Egypte en hen terugbrengt in Kanaän, moeten ze eerst nog vele jaren van onderdrukking doormaken. Ze worden slaven van een farao die Jozef niet meer heeft herkend.

Maar God houdt Zich aan Zijn woord. Hij heeft hun Kanaän beloofd. Daar zal het volk wonen en daar zal de Verlosser geboren worden. Jozef is een type, een voorbeeld, van de komende Messias. Zijn leven is een weg van lijden tot de heerlijkheid. Zo zal ook Jezus eenmaal komen om te lijden en te sterven. Daarna zal hij opstaan uit de dood en ingaan in Zijn heerlijkheid. Zo zal Hij ook allen die in Hem mogen geloven verlossen van de zonde en de dood en hen eenmaal in Zijn heerlijkheid brengen.

Extra: Jakob en Ezau (voor de kinderen)