Naäman van zyne melaatsheit geneezen

2 Koningen V 14 - Naäman van zyne melaatsheit geneezen

1 Naäman, de legeroverste van de koning van Aram, was zeer gezien bij zijn heer en stond in hoge gunst, want door hem had de HERE een overwinning aan Aram geschonken. Maar deze man, een krijgsheld, was melaats. 2 De Arameeërs nu waren eens in benden uitgetrokken en hadden een jong meisje uit het land van Israël gevangen meegevoerd; zij was in dienst van Naämans vrouw. 3 En zij zeide tot haar meesteres: Och, was mijn heer maar bij de profeet in Samaria, dan zou deze hem wel van zijn melaatsheid verlossen.
 
4 Toen kwam hij en deelde het aan zijn heer mee: Zo en zo heeft het meisje uit het land van Israël gesproken. 5 De koning van Aram zeide: Welaan, ga heen, ik wil een brief aan de koning van Israël zenden. Zo ging hij heen en nam met zich mee tien talenten zilver, zesduizend sikkels goud en tien bovenklederen. 6 Hij bracht aan de koning van Israël de brief, waarin geschreven stond: Nu dan, zodra deze brief u bereikt, zie, ik zend mijn dienaar Naäman tot u, opdat gij hem verlost van zijn melaatsheid. 7 Zodra de koning van Israël de brief gelezen had, scheurde hij zijn klederen en zeide: Ben ik God, om te kunnen doden en levend maken, dat deze man een boodschap tot mij zendt om een man van zijn melaatsheid te verlossen? Voorzeker, let op, ziet: hij zoekt een voorwendsel tegen mij.
 
8 Zodra Elisa, de man Gods, gehoord had, dat de koning van Israël zijn klederen gescheurd had, zond hij tot de koning de boodschap: Waarom hebt gij uw klederen gescheurd? Laat hij toch tot mij komen, opdat hij wete, dat er een profeet in Israël is. 9 En Naäman kwam met zijn paarden en met zijn wagens en hield stil bij de ingang van het huis van Elisa. 10 Elisa zond een bode tot hem met de opdracht: Ga heen en baad u zevenmaal in de Jordaan, dan zal uw lichaam weer gezond worden en gij zult rein zijn. 11 Toen werd Naäman toornig en ging heen, terwijl hij zeide: Zie, ik dacht bij mijzelf: hij zal zeker naar buiten komen en daar gaan staan en de naam van de HERE, zijn God, aanroepen en zijn hand over de plek heen en weer bewegen en zo de melaatsheid wegnemen. 12 Zijn de Abana en de Parpar, de rivieren van Damascus, niet beter dan alle wateren van Israël? Zou ik mij daarin niet kunnen baden en rein worden? Daarop wendde hij zich om en ging heen in grimmigheid.
 
13 Toen traden echter zijn dienaren nader, spraken hem aan en zeiden: Mijn vader, had de profeet u iets moeilijks opgedragen, zoudt gij dat dan niet doen? Hoeveel te meer, nu hij tot u gezegd heeft: Baad u en gij zult rein worden? 14 Dus daalde hij af en dompelde zich zevenmaal onder in de Jordaan, naar het woord van de man Gods; en zijn lichaam werd weer gezond als het lichaam van een kleine jongen, en hij was rein.
 
15 Daarop keerde hij terug tot de man Gods, hijzelf met zijn gehele gevolg; en, bij hem gekomen, ging hij voor hem staan en zeide: Zie, nu weet ik, dat er op de gehele aarde geen God is behalve in Israël. Neem dan een geschenk aan van uw dienaar. 16 Maar hij zeide: Zo waar de HERE leeft, in wiens dienst ik sta, ik neem niets aan. En, hoewel hij bij hem aandrong, dat hij iets zou aannemen, bleef hij weigeren. 17 Toen zeide Naäman: Indien dan niet, laat aan uw knecht een last aarde geven zoveel als een span muildieren kan dragen. Want uw knecht zal geen brandoffer of slachtoffer meer brengen aan andere goden dan aan de HERE. 18 Maar moge de HERE dit aan uw knecht vergeven: wanneer mijn heer in de tempel van Rimmon komt om zich aldaar neer te buigen, terwijl hij op mijn arm leunt, zodat ik mij in de tempel van Rimmon moet neerbuigen – als ik mij dan neerbuig in de tempel van Rimmon, moge de HERE deze zaak aan uw knecht vergeven. 19 En hij zeide tot hem: Ga in vrede.
 
Toen hij een eindweegs van hem was weggegaan, 20 dacht Gechazi, de knecht van Elisa, de man Gods: Zie, daar heeft mijn heer deze Arameeër Naäman ontzien door niets van hem aan te nemen van wat hij had meegebracht! Zo waar de HERE leeft, ik snel hem achterna en neem iets van hem aan. 21 Dus ging Gechazi Naäman achterna. Toen Naäman zag, dat iemand hem achterna snelde, sprong hij van de wagen af hem tegemoet en zeide: Is het wel? 22 En hij antwoordde: Ja. Mijn heer heeft mij gezonden met deze boodschap: Zie, zojuist zijn twee jonge mannen uit de profeten tot mij gekomen van het gebergte Efraïm. Geef hun toch een talent zilver en twee bovenklederen. 23 En Naäman zeide: Wees zo goed en neem twee talenten. En hij drong bij hem aan. Daarop liet hij twee talenten zilver in twee buidels pakken, benevens twee bovenklederen en gaf die aan twee van zijn knechten, die ze voor hem uit droegen. 24 Toen hij bij de heuvel gekomen was, nam hij ze van hen over, borg ze op in huis en liet die mannen heengaan. En zij gingen heen.

25 Nadat hij binnengekomen was en voor zijn heer was gaan staan, vroeg Elisa hem: Vanwaar Gechazi? En hij antwoordde: Uw knecht is nergens heen geweest. 26 Maar hij zeide tot hem: Ben ik in de geest niet meegegaan, toen die man zich omkeerde van zijn wagen af u tegemoet? Was het de tijd om dat zilver aan te nemen of om klederen aan te nemen of olijfbomen en wijngaarden, schapen en runderen, slaven en slavinnen? 27 Daarom zal de melaatsheid van Naäman u en uw nakomelingen aankleven, voor altoos. Toen ging hij van hem weg, melaats als sneeuw. 

Zie, nu weet ik, dat er op de gehele aarde geen God is behalve in Israël
 
De meesten van ons kennen deze geschiedenis als de geschiedenis van de genezing van Naäman. Ik vraag mij af of dat wel helemaal juist is. Aan de genezing als zodanig worden maar enkele woorden gewijd. Moet het accent daarom niet wat anders gelegd worden? Is het hoogtepunt niet veel meer dat Naäman tot geloof komt dan dat hij genezen wordt? Al hangt het één natuurlijk wel ten nauwste met het ander samen.
 
In het begin van het verhaal wordt Naäman ons getekend als een belangrijk man. Hij was generaal en één van de gunstelingen van de koning van Syrië. Toch wordt hij door de geschiedschrijver van Israël meteen van al zijn grootheid ontdaan. Er is weliswaar sprake van bevrijding en verlossing, maar die wordt niet aan Naäman, maar aan de God van Israël toegeschreven. Naäman is in Gods hand slechts een instrument, meer niet. De Heere heeft uiteindelijk de hand in het oorlogsgebeuren. Híj is de Koning van de ganse aarde. Naäman heeft er nauwelijks weet van, maar wordt ertoe gebracht door het getuigenis van een joodse slavin.
 
De aanleiding is de ziekte van Naäman. Hij is melaats. Hij probeert er van alles en nog wat aan te doen, maar het is allemaal tevergeefs. Er is er maar Eén die hem kan helpen: de God van Israël. Het joodse meisje had gezegd: bij Hem moet u zijn. Dat is de oorzaak dat hij op weg gaat. Zo gaat het vaak nog. Wat de één koud en onverschillig laat, maakt bij de ander het nodige los. Hij of zij wil er meer van weten. Zo ook Naäman.
 
Wanneer hij met een persoonlijke brief van de koning en een groot bedrag aan geld en kleren in Samaria komt, veroorzaakt dat de nodige opschudding. Koning Joram ziet in het verzoek om genezing niets anders dan een reden tot oorlog. ‘Ik ben de Heere God niet’, zo voert Joram ter verontschuldiging aan.
 Zodra de profeet Elisa van de consternatie hoort, stuurt hij een bode naar Joram. Ongevraagd biedt hij zijn hulp aan. Laat Naäman tot mij komen en hij zal weten dat er een profeet in Israël is. Dat klinkt hoog, bijna hoogmoedig. Maar Elisa beroemt zich niet op eigen grootheid. Nee, hij spreekt in het bewustzijn van de hoogheid van zijn God. En zo komt Naäman bij Elisa terecht.
 
Maar bij Elisa gaat het zo heel anders er aan toe dan Naäman verwacht had. De profeet komt niet persoonlijk naar buiten om hem te begroeten. Ook geen hocus-pocus-achtige toestanden zoals Naäman dat in zijn land gewend was. Alleen een bode met het bericht: ga heen en was u zevenmaal in de Jordaan en u zult rein, genezen zijn. Dat is alles. Maar alles in Naäman komt daartegen in opstand. Is dat een manier van doen? En hij wordt boos. Hij maakt rechtsomkeert. Hij wendt zich af van de God van Israël. Hij dacht zoals bij z’n eigen goden over Hem te kunnen beschikken, maar hier worden de rollen omgedraaid. Niet Naäman heeft het voor het zeggen, maar God de Heere en Hij vraagt van Naäman slechts gehoorzaamheid. Nee, dan weet Naäman wel wat beters te bedenken. De rivieren in z’n eigen land zijn heel wat beter en schoner dan een troebele Jordaan. Van onderdompeling in de Jordaan kan niets komen. Geen sprake van.
 
Naäman stuit ineens op de grenzen van zijn geld en macht. Hij kan er niets mee. Het personeel dat hij bij zich heeft refereert eraan. Als de profeet iets ingewikkelds van u gevraagd had, had u geld noch moeite gespaard en nu hij namens zijn God slechts gehoorzaamheid van u vraagt, weigert u. Is dat nu wel verstandig?
 Het heeft heel wat voeten in de aarde voordat Naäman tot de conclusie komt dat het inderdaad onverstandig is. Maar is dat bij u zoveel anders? Hebben we van jongs af aan allemaal geen moeite met gehoorzaamheid, zeker in deze zo sterk op het ‘ik’ gerichte tijd? Tot in de kerk! Wat de Heere God vindt komt bij velen niet meer aan bod. Maar juist daarin openbaart zich onze ongehoorzaamheid, waarvan de apostel zegt dat het zonde is. Dat wil zeggen: het verwijdert ons van God.
 We zien hoe het zich voltrekt in deze geschiedenis. Naäman vindt het z’n eer te na zich onder te dompelen in de Jordaan. Naäman weigert te gehoorzamen. Hij wil zijn figuur niet verliezen. Hij wil uiteindelijk zichzelf niet verliezen. Maar geldt dan niet het woord van Jezus: Wie zijn leven zal willen behouden, die zal het verliezen.
 
Naäman staat in z’n ergernis niet alleen. Ook wij vinden het middel dat God ons ter genezing van ons hart en leven voorschrijft te gering. We zijn van het Woord en van de prediking van het Woord meestal niet zo onder de indruk. En toch wordt ons daarin de weg gewezen tot het heil in Jezus Christus. Zolang we ons verzetten om die weg te gaan, blijven we die we zijn, melaats als Naäman.
 
Uiteindelijk geeft Naäman zijn verzet op en keert hij op z’n schreden terug. Tot zeven keer dompelt hij zich onder in het water van de Jordaan naar het woord van de man Gods. Zeven keer. Was één keer niet voldoende? Ongetwijfeld. Maar de Heere beproeft daarin Naäman of hij het woord van God voor betrouwbaar houdt. En zo wordt hij genezen. Maar het brengt meer bij hem teweeg. Hij vindt ook God en dat is alles. En juist dit vinden van God doet hem belijden: nu weet ik, dat er geen God is op de ganse aarde dan in Israël. Hij is de enige en waarachtige. Heel zijn genezing schrijft hij toe aan God.
 
Zo hoogmoedig hij eerst was, zo nederig is hij nu. Dat blijkt uit z’n tweede contact met Elisa. Hij geeft God alle eer. Zijn belijdenis is een aanklacht voor Israël. Deze man uit Syrië afkomstig, in de ogen van Israël een heiden, belijdt dat er geen God op de ganse aarde is behalve de God van Israël.
 
Jezus herinnert zijn tijdgenoten later aan deze geschiedenis. Hij verwijt hen halfslachtigheid en ongeloof en stelt hen Naäman tot een voorbeeld. Hij was n.b. een buitenstaander, een heiden, maar hij werd genezen omdat hij geloofde! Is het niet beschamend? En hoe zit het met ons? Wij, die nog zoveel meer weten dan Naäman? Zullen anderen ons voorgaan in het Koninkrijk der hemelen?

Lees ook eens: De genezing van Naäman