Roeping van Petrus, Andreas, Jakobus en Johannes

Mattheüs IV 18-22 - Petrus, Andreas, Jakobus en Joannes door Christus geroepen

18 Toen Hij nu langs de zee van Galilea ging, zag Hij twee broeders, Simon, die Petrus genoemd wordt, en Andreas, diens broeder, een net in zee werpen; want zij waren vissers. 19 En Hij zeide tot hen: Komt achter Mij en Ik zal u vissers van mensen maken. 20 Zij nu lieten terstond hun netten liggen en volgden Hem.
 
21 En vandaar verder gegaan zijnde, zag Hij nog twee broeders, Jakobus, de zoon van Zebedeüs, en Johannes, zijn broeder, in het schip met hun vader Zebedeüs, terwijl ze bezig waren hun netten in orde te brengen, en Hij riep hen. 22 Zij lieten dan terstond het schip en hun vader achter en volgden Hem.

De roeping van de eerste apostelen weerspiegelde de invloed van de Heer

Hij zocht een gelovig man niet onder de hooghartigen die dagelijks naar de synagoge kwamen. Nee, Hij zocht hem onder de vissers uit Kafarnaüm. Petrus, Andreas, Jakobus en Johannes hoorden zijn roep: ‘Komt achter Mij en Ik zal u vissers van mensen maken.’1 Ze volgden Hem. Simon, een twijfelend mens, werd Petrus, een gelovig apostel. 'Ik zal jullie maken tot vissers van mensen".

Petrus

Petrus (Grieks: Πέτρος, Petros oftewel 'Rots'); ook Simon Petrus genoemd; (Galilea, geboortedatum onbekend - Rome, ca. 64) is een persoon uit het Nieuwe Testament en één van de twaalf discipelen van Jezus. Hij geldt voor katholieken als de eerste paus en voor orthodoxen als de eerste patriarch. In kunst en iconografie is Petrus vrijwel altijd te herkennen aan zijn markante grijze baard en de sleutels van de hemel, die het Petrusambt symboliseren. Andere attributen zijn een omgekeerd kruis, vissersnet en een haan.  Lees meer

Andreas

Andreas (Grieks: Ανδρέας, Andreas, "de mannelijke, de moedige") was een discipel van Johannes de Doper en werd na diens executie een apostel van Jezus van Nazareth, net als zijn broer Simon Petrus.[1] Hij wordt beschouwd als de stichter en eerste bisschop van de Kerk van Byzantium en wordt daarom als beschermheilige beschouwd van het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. Lees meer

Jakobus

Hij werd geroepen terwijl hij aan het werk was op het schip van zijn vader Zebedeüs, samen met zijn broer Johannes. Wellicht was hij een neef van Jezus.
 
Tijdens de driejarige rondwandeling van Jezus volgde Jakobus hem van zeer nabij en werd één van de drie belangrijkste discipelen, naast zijn broer Johannes en Petrus.
 
In het boek Handelingen van de Apostelen lezen we dat hij door Herodes met het zwaard ter dood werd gebracht, als eerste van de discipelen of apostelen[4]:
 Omstreeks die tijd nam koning Herodes enkele leden van de gemeente gevangen en mishandelde hen. Jakobus, de broer van Johannes, liet hij met het zwaard ter dood brengen. Lees meer

Johannes

Johannes (Oud-Grieks: Ἰωάννης) was een van de apostelen van Jezus Christus, waarover in het Nieuwe Testament geschreven wordt. Hij was volgens de Bijbel de zoon van een visser genaamd Zebedeüs en de broer van Jacobus. Toen Johannes en zijn broer Jacobus hun visnetten aan het spoelen waren, werden zij door Jezus geroepen om zijn leerling te worden (Marc. 1:19-20); zij gaven hieraan direct gehoor. Later werden zowel Johannes als Jacobus (twee van de twaalf) apostelen van Jezus. Lees meer

Vissers van mensen

 'Ik - Jezus - zal jullie maken tot vissers van mensen"

Niet: af en toe iemand opvissen uit de ruwe levenszee om hem/haar vervolgens veilig over te brengen naar de rustige wateren van onze kerkelijke vijver. Mensen vissen is niet hetzelfde als leden werven. Wij moeten bij 'vissers' niet zozeer aan het ophengelen, of het boven water brengen van netten met vis, maar veelmeer aan wat vissers daarna doen: de gevangen vis bergen in het ruim, en dan - als ze thuis komen - de vissen aan land brengen . Je kunt het nog zien gebeuren in wat wij 'primitieve' culturen noemen, in India bijvoorbeeld. De schepen worden op het strand getrokken en de gevangen vis wordt aan land gebracht. Dat is m.i. wat Jezus bedoelt met 'vissers van mensen': ze zullen als apostelen de mensen, gevangen door de Geest van Christus, aan land brengen, in Gods goede schepping binnendragen.

Vissers van welke mensen? 

We komen bij een kernpunt van het Evangelie. 'Die mensen', dat slaat nu niet meer uitsluitend op Israël. Nu, bij de verschijning van Messias Jezus, zijn het ook de gojim, de volken. Die zijn als de Verloren Zoon, weggezworven, afgedwaald, verloren op de aarde; religieus wellicht, maar religieus gebonden onder het régime van dubieuze machten, zonder dat atheïstische zout van Israël dat het geloof voor corruptie behoedt. Samen met Israël moeten ook die volken worden thuisgebracht. Dat is de grote wending. Wat in heel het 'Oude Testament' al ligt besloten: dit thuiskomen van Israël moet tenslotte ook de volkeren omvatten. Ook de verloren zoon zal thuiskomen.

Er zijn allerlei punten in de tekst die dit den lezer duidelijk maken. In de eerste plaats die twee 'eerste discipelen.' Kopstukken dus. Simon, die Petrus (Rots) wordt genoemd'; ja dat die voorop gaat begrijpen we wel. Belangrijke man. Maar dan: 'zijn broeder Andreas.' Waarom nou niet Johannes, of Jacobus; die worden vaak voorop gesteld. Waarom die tamelijk onbekende Andreas? Omdat hij een broer was van Petrus? Kan zijn, maar dat kwam dan goed uit. Want hij heeft een Griekse naam. Simon Petrus staat voor het apostolaat aan Israël, aan de Joden; Andreas staat voor het apostolaat aan de volken, aan de Grieken.

Duidelijker toespeling op het apostolaat aan de volken

De geschiedenis speelt zich namelijk af in Galilea. Dat hebben we een paar verzen eerder heel nadrukkelijk gehoord:
(4:12) Toen Hij hoorde dat Johannes overgeleverd was, trok Hij Zich       terug naar Galilea. (4:13) En Hij verliet Nazaret en ging wonen te Kafarnaüm, aan de zee, in het gebied van Zebulon en Naftali,
(4:14) opdat vervuld zou worden het woord, door de profeet Jesaja gesproken, toen hij zei:
(4:15) Het land Zebulon en het land Naftali, de weg van de zee, aan de overzjjde van de Jordaan, het Galilea der heidenen:
(4:16) het volk, dat in duisternis is gezeten, heeft een groot licht gezien, en hen, die gezeten zijn in landstreek en schaduw van de dood, hen is een licht opgegaan.

Het is die 'weg van de zee' die Jezus hier bewandelt

In het 'Galilea der Heidenen.' Zo staat het er: "toen Hij nu langs de zee van Galilea wandelde." Dat is dat Galilea waar we net over spraken, een land waar een volk in duisternis is gezeten, mensen neerzitten in de schaduw van de dood. Galilea is het gebied van de gojim, het is land aan de rand van de schepping, land aan de overzijde, land langs de onberekenbare zee, waarvan de schrijver van Genesis 1 zich al afvroeg of dat eigenlijk nog wel bij de schepping behoort.

Wat zou dat 'grote licht' zijn dat over dit buiten-land, dit Galilea opgaat? Daar laat Mattheüs toch geen twijfel aan bestaan! Of het historisch klopt interesseert hem niet. Of het geografisch klopt interesseert hem ook niet. Maar wat hij wil zeggen is dat hier, in Galilea, in Heidenland, de Messias van Israël voor het eerst verschijnt en zijn discipelen roept; en dat dat niet toevallig is, maar dat hiermee de grote wending wordt aangegeven: dat deze Messias van Israël de gojim zal betrekken in het verbond met deze vreemde God van Israël.

Ken de structuur van het evangelie naar Mattheüs (idem bij Markus): Jezus verschijnt in Galilea, gaat dan naar Judea en gaat na zijn opstanding zijn leerlingen voor naar Galilea. Daar 'zullen ze Hem zien' staat er (28:7), zoals ze Hem hier hebben gezien. Aan de rand van de 'zee van Tiberias', zegt Johannes heel typerend (Joh. 21). Het apostolaat aan de gojim begint in Galilea. Galilea is een onderpand, een klein voorschot op wat komen gaat, dat het licht van de bevrijding uit de machten van het duister opgaat over de gehele oikoumene, over de gehele bewoonde wereld, over Joden en Grieken.

Waar is dat nou allemaal voor?

Waarom zouden die heidenen moeten worden binnengebracht in het huis van Israël. Waarom is dat huis ook het huis van hun Vader?

Het eerste dat we daarvan moeten zeggen is dat niets hier moet. De goden der volkeren interpreteren de wereld, de god van Israël verandert de wereld. Al vanaf de schepping. Als je je lekker thuis voelt in deze wereld dan zou ik die God van Israël liever proberen te ontlopen. Of dat lukt is vers 2; de discipelen is het in ieder geval niet gelukt, want "terstond lieten zij hun netten achter en volgden Hem (4:20)." De roeping van Jezus heeft blijkbaar een interne overtuigingskracht die het moeilijk maakt 'nee' te zeggen, zelfs tegen manifest eigenbelang in. Maar als je reden hebt om bang te zijn voor de vrijheid van de kinderen van deze God, als je vreest voor dat religieuze vacuüm, dan zou je kunnen proberen bij Hem uit de buurt te blijven. Geen mens zal je dat beletten.

We praten dikwijls heel dierbaar over het 'volgen van Jezus'

Doen dan net alsof dat louter een zaak is van ons vrome bewustzijn. Hoeveel keer mij als jochie (met de beste bedoelingen, zonder twijfel) verteld is dat ik Jezus moest volgen weet ik niet meer. Maar wij zongen het uit volle borst: 'Ik wens te zijn als Jezus, zo need'rig en zo goed, zijn woorden waren vriend'lijk, zijn stem was altijd zoet.' Dat van die 'woorden' en die 'stem' klopt natuurlijk van geen kanten, maar er wordt ook vergeten dat dit 'volgen' van Jezus deze discipelen (bijvoorbeeld) in de 'storm op zee' heeft gebracht. "En toen hij in het schip was gegaan volgden Hem zijn discipelen. En zie! Er stak een grote storm op in de zee (Mt 8:23)." 'Een grote storm in de zee'; een van die bijbelse uitdrukkingen die er a.h.w. om vragen als metafoor te worden verstaan. Wie Jezus blijft volgen komt vroeg of laat uit bij het kruis, waar de discipelen het overigens laten afweten. Vluchten was toen meer voor de hand liggend dan volgen. Ik zou daarom 'Jezus volgen' niet al te gemakkelijk in de mond willen nemen en begrijp heel goed dat er verzet is tegen dit discipelschap.

Als niet-gelovige betrokken in de geschiedenis van deze God  kom je eigenlijk in dezelfde positie als onze Andreas

Je wordt een discipel, een leerling van Jezus. Niet helemaal dezelfde positie, want wij worden geen apostelen; dat is een éénmalig ambt. Maar wij worden discipelen van de apostelen en zo indirect ook discipelen van Jezus.

Aanhangsel

De namen worden genoemd in Matteüs 10:2-3, Markus 3:16-19, Lukas 6:14-17.
 1.Simon, Jezus noemde hem Petrus of Kefas, verreweg de meest vooraanstaande discipel
 2.Andreas (broer van Simon Petrus)
 3.Jakobus de Meerdere
 4.Johannes (Jakobus en Johannes zijn zoons van Zebedeüs; Jezus noemde hen Boanerges)
 5.Filippus
 6.Bartolomeüs
 7.Tomas
 8.Matteüs (ook wel Levi genoemd), de tollenaar
 9.Jakobus (zoon van Alfeüs)
 10.Judas Taddeüs (ook wel Judas Lebbeüs genoemd, broer van Jakobus de Mindere)
 11.Simon Kananeüs (met vaak als toevoeging "de Zeloot" of "de IJveraar")
 12.Judas Iskariot (de latere verrader van Jezus)
 
Judas Iskariot pleegde nadat hij Jezus had verraden zelfmoord. Na Jezus' hemelvaart kwam Mattias voor hem in de plaats. Mattias en de andere elf discipelen zijn later ook apostelen van Jezus geworden.
 
Lucas 10:1 spreekt ook nog van de uitzending van 70 volgelingen die meestal ook als discipelen worden bestempeld (en niet als apostelen).
 
Daarnaast wordt het begrip discipel in de Bijbel gebruikt om iedereen mee aan te duiden die een aanhanger is van (de leer van) Jezus. Het woord komt van het Latijnse discipulus en betekent pupil maar werd verder gebruikt voor volgeling/leerling.