De verheerlijking van Jezus op de berg Tabor

Mattheüs XVII 1-6 - Gedaanteverwisseling van den heere Jesus op den berg

1 En zes dagen later nam Jezus Petrus en Jakobus en zijn broeder Johannes mede en Hij leidde hen een hoge berg op, in de eenzaamheid. 2 En zijn gedaante veranderde voor hun ogen en zijn gelaat straalde gelijk de zon en zijn klederen werden wit als het licht. 3 En zie, hun verschenen Mozes en Elia, die met Hem spraken. 4 Petrus antwoordde en zeide tot Jezus: Here, het is goed, dat wij hier zijn; indien Gij het wilt, zal ik hier drie tenten opslaan, voor U een, en voor Mozes een, en voor Elia een. 5 Terwijl hij nog sprak, zie, daar overschaduwde hen een lichtende wolk, en zie, een stem uit de wolk zeide: Deze is mijn Zoon, de geliefde, in wie Ik mijn welbehagen heb; hoort naar Hem! 6 Toen de discipelen dit hoorden, wierpen zij zich op hun aangezicht ter aarde en werden zeer bevreesd. 7 En Jezus kwam bij hen, raakte hen aan en zeide: Staat op en weest niet bevreesd. 8 Toen zij hun ogen opsloegen, zagen zij niemand dan Jezus alleen.
 
9 En terwijl zij van de berg afdaalden, gebood Jezus hun, zeggende: Vertelt niemand dit gezicht, voordat de Zoon des mensen uit de doden is opgewekt.
 
10 En de discipelen vroegen Hem en zeiden: Hoe kunnen dan de schriftgeleerden zeggen, dat Elia eerst moet komen? 11 Hij antwoordde en zeide: 12 Elia zal wel komen en alles herstellen, maar Ik zeg u, dat Elia reeds gekomen is en zij hebben hem niet erkend, maar met hem gedaan al wat zij wilden. Zó zal ook de Zoon des mensen door hen moeten lijden. 13 Toen begrepen de discipelen, dat Hij over Johannes de Doper tot hen gesproken had.

Gedaanteverandering - Transfiguratie

Twee getuigen uit het Oude Testament komen uit de hemel om met Hem over het verdere van Zijn weg te spreken en Hem te bemoedigen aangaande hetgeen Hem wacht en wat dat teweeg zou brengen, een uittocht dus van al de Zijnen uit het Egypte van zonde, dood en schuld vandaan. Mozes en Elia vertegenwoordigen daarbij de wet en de profeten oftewel het gehele Oude Verbond

Op de berg Tabor

Een korte tijd voor Jezus op de berg Golgotha aan het kruis hing, was hij op een andere berg. Hij had Petrus, Johannes en Jacobus meegenomen; wellicht om samen in de afzondering en stilte te bidden. Daar hebben de leerlingen, in een visioen, Jezus gezien als door God verheven. Zijn gedaante kreeg een heerlijke uitstraling. Zijn gelaat schitterde als de zon. Zijn kleed werd glanzend als licht. Een paaskleed! Mozes en Elia, de grootste godsmannen uit de joodse geschiedenis, verschenen en spraken met hem. Een lichtende wolk, in de bijbel symbool van Gods aanwezigheid, overschaduwde hen en ze hoorden een stem die zei: ’Dit is mijn geliefde zoon, in hem vind ik vreugde. Luister naar hem.’ Het glorierijke visioen maakte zoveel indruk op Petrus dat hij op de berg drie tenten wou bouwen. Hij wou die opperste zaligheid vasthouden en koesteren. Petrus en zijn gezellen waanden zich in de hoogste hemel. Ze wilden er blijven.

Vermeld door drie Evangelisten

De eerste drie evangelies vertellen alle deze religieuze ervaring van Jezus’ gedaanteverandering of transfiguratie. Jezus van Nazaret kon voor de joodse leerlingen niet de ware Messias zijn als hij niet van goddelijke allure was en niet Gods welbeminde. Hij moest ook oog in oog hebben gestaan met Mozes en Elia. Waar Jezus kwam, zegden de mensen dikwijls: ‘Mozes is weer in ons midden’ of ‘Elia is teruggekeerd'. 

Mozes was ook op een hoge berg geweest, met drie metgezellen, waaronder Aäron. Ook zijn gelaat straalde van een ondraaglijk licht. Ook daar klonk een stem uit de wolk: een liefdesverklaring van God aan de mensen. Mozes kreeg er de ‘tien geboden’ of de tien levenswoorden om te leven naar Gods wil. 

Ook Elia, de vereerde profeet, had op de berg Horeb Gods nabijheid ervaren. Men zei dat hij in een vurige wagen ten hemel was gevaren, bij God geborgen. Mozes, de wetgever en Elia de profeet bij uitstek, op die twee steunde het hele joodse geloof. Al wat de Joden zegden of deden moest in de lijn liggen van ‘de wet en de profeten.’

Jezus sprak ook zo in de evangelies. Daar, op de berg van de gedaanteverandering, was hij in gesprek met Mozes en Elia. Dat is weer typisch voor joden. Ze zijn altijd met elkaar in gesprek over hun godsdienst.

Drie als getuigen

Dat drie van de discipelen daarbij mochten zijn, dient tot bevestiging van het evangelie (Petrus refereert eraan in het eerste hoofdstuk van zijn tweede zendbrief ). Zij begrepen dit aanvankelijk niet en spraken er voorlopig niet over, maar later hebben zij zich dit herinnerd en begrepen ook. 

De gedaanteverwisseling (metamorfose) is een soort optrekking in de hemelen. Het vond tijdens het gebed plaats, toen Jezus met Zijn Vader alleen was, zoals Hij meerdere keren deed. Ook dat duidt erop dat er sprake is van een Hem gegunde versterking met het oog op de weg die Hij gaan moest. De woorden, bij de doop in de Jordaan uit de hemel gehoord, worden herhaald. Zijn ambtelijke bediening gaat nu de laatste fase op de aarde in! Het is dus ook een soort herbevestiging in Zijn ambtelijke werk. De ambtsdragers uit het OT bevestigen Hem niet (dat doet de Vader) maar zijn er evenals de drie van het NT wel als getuigen bij.

Altijd discussies

De evangelies staan vol met discussies van Jezus met de Farizeeërs en schriftgeleerden. We weten dat Jezus heel kritisch was tegenover de toepassing van de wet. De wet mocht de mensen niet onvrij maken en de barmhartige liefde niet in de weg staan. De navolging van de profeten liet, volgens Jezus, ook al veel te wensen over. Matteüs ziet Jezus als de nieuwe Mozes. Hij gaf ons het nieuw verbond tussen God en mensen. Hij gaf ons de bergrede, de zaligsprekingen, de parabels en vooral zijn daden van uiterste goedheid, namens de liefdevolle God. Hij was de nieuwe Elia, die leefde van Gods nabijheid.

Gelukzalige ervaring met de verheerlijkte Jezus

Er kwam een einde aan het hemelse visioen van de apostelen en aan die grandioze, gelukzalige ervaring met de verheerlijkte Jezus. Even hadden ze uitzicht gekregen op het heerlijke einddoel van Jezus’ levensweg. Ze hadden als het ware een vervroegde paaservaring. Pasen is echter het einde van een kruisweg. Die hadden ze nog te gaan. Jezus zelf moest hen aanraken, als het ware wakker schudden, bij de hand nemen om de berg af te dalen. Terug naar het dal van het gewone leven. Terug de weg vervolgen. De weg naar Jerusalem. Na dit hoogtepunt stond hen het dieptepunt te wachten van lijden en dood. Dit hoogtepunt moet hen de kracht geven om het te doorstaan. 

Ze zijn met Jezus de berg opgegaan van de verheerlijking. Ze zouden met hem moeten afdalen in het diepe dal van duisternis. De verwerping door de religieuze leiders en de mensen zou hen zwaar vallen. Het zou terecht hun bevattingsvermogen te boven gaan. Een gekruisigde Messias… Daar konden ze niet bij! Het heeft geduurd tot na de verrijzenis voor ze opnieuw, vol blijdschap, gingen geloven in de ware gedaante van Jezus als de veelgeliefde van God die gezonden wordt als Christus, de Heer.

Dit evangelie gaat ook over ons

Er zijn hoogtepunten, topmomenten, die we zouden willen vasthouden. Er zijn dieptepunten die we nauwelijks aankunnen. Als we twee pasgehuwden zien die we al lang kennen, zijn ze van gedaante veranderd. Ze stralen van geluk. Ze schitteren in hun mooie kleren. Hun trouwdag is een topmoment. Na de wittebroodsweken moeten ze weer afdalen. Zullen ze het glanzend licht en de warme gloed van hun aanvankelijke liefde blijven meedragen? 

Hoe dit alles  voor Mozes en Elia geweest is weten we niet

Zij zijn niet voluit in de aardse werkelijkheid geweest, want het was daar (ondanks de opmerking van Petrus!) toch een hemel op aarde.  Zij werden gezien in heerlijkheid, zo staat er en dat duidt de hemelse heerlijkheid aan, die zij evenals de in hemelse gedaante veranderde Heere Jezus hadden. De aard van hun lichaam is voor ons verborgen. Het kan het verheerlijkte opstandingslichaam zijn geweest, wat Elia al sinds de hemelvaart had en wat aan Mozes (die niet ten hemel voer, maar gewoon gestorven was) als voorspel op de jongste dag kan zijn vergund. Vergelijk de heiligen, die na Jezus sterven in de stad Jeruzalem zijn gezien (Matt. 27:52 en 53).