Opwekking van Lazarus 

Johannes XI 43-44 - De Heer Jesus wekt Lazarus op

1 Er was iemand ziek, Lazarus van Betanië, het dorp van Maria en haar zuster Marta. 2 Maria was het, die de Here gezalfd had met mirre en zijn voeten met haar haren had afgedroogd. En haar broeder Lazarus was ziek. 3 De zusters dan zonden Hem bericht: Here, zie, die Gij liefhebt, is ziek. 4 Toen Jezus het hoorde, zeide Hij: Deze ziekte is niet ten dode, maar ter ere Gods, opdat de Zoon van God erdoor verheerlijkt worde. 5 Jezus nu had Marta en haar zuster en Lazarus lief. 6 Toen Hij dan hoorde, dat hij ziek was, bleef Hij daarop nog twee dagen ter plaatse, waar Hij was; 7 daarna echter zeide Hij tot zijn discipelen: Laten wij weder naar Judea gaan. 

8 De discipelen zeiden tot Hem: Rabbi, onlangs trachtten de Joden U te stenigen en gaat Gij weder daarheen? 9 Jezus antwoordde: Gaan er geen twaalf uren in een dag? Als iemand overdag loopt, stoot hij zich niet, omdat hij het licht van deze wereld kan zien; 10 maar wanneer iemand bij nacht loopt, stoot hij zich, omdat het licht niet in hem is. 11 Zo sprak Hij en daarna zeide Hij tot hen: Lazarus, onze vriend, is ingeslapen, maar Ik ga daarheen om hem uit de slaap te wekken. 12 De discipelen zeiden dan tot Hem: Here, als hij slaapt, zal hij herstellen. 13 Doch Jezus had het bedoeld van zijn dood; zij echter meenden, dat Hij het van de rust van de slaap bedoelde. 14 Toen zeide Jezus ronduit tot hen: Lazarus is gestorven, 15 en het verblijdt Mij om u, dat Ik daar niet geweest ben, opdat gij tot geloof komt; maar laten wij tot hem gaan. 16 Tomas dan, genaamd Didymus, zeide tot zijn medediscipelen: Laten wij ook gaan om met Hem te sterven.
 
17 Toen Jezus dan aankwam, bevond Hij, dat hij reeds vier dagen in het graf lag. 18 Betanië nu was dicht bij Jeruzalem gelegen, op een afstand van ongeveer vijftien stadiën. 19 Velen uit de Joden waren tot Marta en Maria gekomen om haar te troosten over haar broeder. 20 Toen nu Marta hoorde, dat Jezus kwam, ging zij Hem tegemoet, doch Maria bleef in huis zitten. 21 Marta dan zeide tot Jezus: Here, indien Gij hier geweest waart, zou mijn broeder niet gestorven zijn. 22 Ook nu weet ik, dat God U geven zal al wat Gij van God begeert. 23 Jezus zeide tot haar: Uw broeder zal opstaan. 24 Marta zeide tot Hem: Ik weet, dat hij zal opstaan bij de opstanding ten jongsten dage. 25 Jezus zeide tot haar: Ik ben de opstanding en het leven; wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven, 26 en een ieder, die leeft en in Mij gelooft, zal in eeuwigheid niet sterven; gelooft gij dat? 27 Zij zeide tot Hem: Ja, Here, ik heb geloofd, dat Gij zijt de Christus, de Zoon van God, die in de wereld komen zou. 

28 En na deze woorden ging zij heen en riep haar zuster Maria in stilte en zeide: Daar is de Meester en Hij roept u. 29 En toen zij dat hoorde, stond zij ijlings op en ging tot Hem; 30 Jezus echter was nog niet in het dorp gekomen, maar bevond Zich nog op de plaats, waar Marta Hem ontmoet had. 31 De Joden dan, die met haar in het huis waren en haar troostten, zagen Maria ijlings opstaan en naar buiten gaan en zij volgden haar, vermoedende, dat zij naar het graf ging om daar te wenen. 32 Toen Maria dan kwam, waar Jezus was en Hem zag, viel zij Hem te voet en zeide tot Hem: Here, indien Gij hier geweest waart, zou mijn broeder niet gestorven zijn.
 
33 Toen Jezus haar dan zag wenen en ook de Joden, die met haar medegekomen waren, zag wenen, werd Hij verbolgen in de geest en diep ontroerd, 34 en Hij zeide: Waar hebt gij hem gelegd? Zij zeiden tot Hem: Here, kom en zie. 35 Jezus weende. 36 De Joden dan zeiden: Zie, hoe lief Hij hem had! 37 Maar sommigen van hen zeiden: Had Hij, die de ogen van de blinde heeft geopend, niet kunnen maken, dat ook deze niet stierf? 38 Jezus dan, wederom bij Zichzelf verbolgen, ging naar het graf; dit nu was een spelonk en er lag een steen tegenaan. 39 Jezus zeide: Neemt de steen weg! Marta, de zuster van de gestorvene, zeide tot Hem: Here, er is reeds een lijklucht, want het is al de vierde dag. 40 Jezus zeide tot haar: Heb Ik u niet gezegd, dat gij, indien gij gelooft, de heerlijkheid Gods zien zult? 41 Zij namen dan de steen weg. En Jezus sloeg de ogen opwaarts en zeide: Vader, Ik dank U, dat Gij Mij verhoord hebt. 42 Zelf wist Ik, dat Gij Mij altijd verhoort, maar ter wille van de schare, die rondom Mij staat, heb Ik gesproken, opdat zij geloven, dat Gij Mij gezonden hebt. 43 En na dit gezegd te hebben, riep Hij met luider stem: Lazarus, kom naar buiten! 44 De gestorvene kwam naar buiten, de voeten en de handen gebonden met grafdoeken, en er was een zweetdoek om zijn gelaat gebonden. Jezus zeide tot hen: Maakt hem los en laat hem heengaan.

De opwekking van Lazarus het keerpunt in het Johannes-evangelie

In dit evangelie is de opwekking het zevende en laatste teken dat Jezus verricht. Het wonder – de verrijzenis van iemand die al vier dagen in het graf gelegen heeft – is zó groot, dat er geen ander wonder meer nodig is om de macht van Jezus aan te tonen. En tegelijkertijd provoceert Jezus met dit teken ook de machten van de duisternis. De leiders van het volk moeten immers aanzien, dat Jezus in staat is om zelfs de macht van de dood te breken. Dat weigeren ze te accepteren. Johannes schrijft: ‘Vanaf die dag overlegden ze hoe ze Hem zouden doden’. Met de opwekking van Lazarus tekent Jezus zijn eigen doodvonnis! Het wonder wordt dus getekend tegen een zeer donkere achtergrond. Niettemin draagt het ook een geweldige belofte in zich, want als Jezus éénmaal in staat was om de dood te verslaan, dan zal Hij dat zeker nog eens kunnen doen! Aan het begin van de 40-dagentijd denken we dus na over een geschiedenis, die zowel de dood van Jezus als zijn opstanding aankondigt.

Opstaan uit de dood, onmogelijk!

Dat kan natuurlijk nooit, wat we net gehoord hebben. Opstaan uit de dood, onmogelijk! Het is een mooi verhaal van Johannes, maar het is natuurlijk ondenkbaar dat Jezus zomaar een dode tot leven wekt. Zie je het voor je. Kan niet. Nee, dood is dood, we moeten de verhalen uit de bijbel dan ook niet te letterlijk nemen. Ik bedoel, er staat ook geschreven dat Jezus over water liep. Dat Hij over het meer naar zijn vrienden wandelde toen die met hun schip in nood waren. Ik weet niet of jullie dat wel eens geprobeerd hebben, lopen over water, maar het lijkt me niet verstandig. Het zijn, ik zei het al, verhalen. Waarbij Jezus iets duidelijk probeert te maken. In het geval van dat water bijvoorbeeld, dat God eigenlijk alles kan. Dat God sterker is dan alles en iedereen bij elkaar, zelfs sterker dan de dood.

Maar ja, als God inderdaad alles kan, dan kan Hij dus ook mensen uit de dood doen opstaan. Hè, wat vervelend nou… En in de tijd van Jezus leefden er tientallen profeten, maar Jezus kennen we nog omdat Hij de meest bijzondere
van het stel was. Ik zou bijna willen zeggen, wat ben je voor een profeet als je níet over water kunt lopen? We leven nu een paar duizend jaar later en Jezus is er nog steeds; ik bedoel, hoeveel tijd heeft een mens nodig om door de mand te vallen?!

Die verhalen in de Bijbel, zijn dat dan zomaar verhalen? 

Sprookjes die ons alleen maar iets duidelijk willen maken? O ja, het klopt dat de vier evangelisten, Johannes waar we vandaag van lezen in het bijzonder, hun verslagen pas veel later aan het papier hebben toevertrouwd. Ver na de kruisiging, ver na de Hemelvaart. Ze zouden Jezus leven dus aangedikt kunnen hebben.

Als je iets bijzonders meemaakt, wil je dat exact zo weergeven. Inclusief alle details om de waarheid vooral geen geweld aan te doen. En die details vinden we ook terug in dat verhaal over Lazarus. Als Jezus hem uit de dood wil opwekken, zegt Marta: wacht even, Lazarus is al vier dagen dood. Hij stinkt. Net als wij gelooft Marta er niets van dat Jezus haar broer kan laten opstaan. Laat nou maar, zegt ze, hij stinkt ook nog. Ze heeft weinig fiducie in Jezus’ praktijken.
Een ander treffend detail in dit verhaal is dat Jezus emoties toont. Hij huilt om de dood van Zijn vriend. Op dat punt aanbeland heeft Hij dus niet de intentie om Lazarus weer levend te krijgen. Hij huilt om het verlies en wij zouden hetzelfde doen.

Jezus wordt boos. Boos op Marta en eigenlijk ook op ons, omdat we niet willen inzien dat de dood niet het einde betekent. Nee, wij willen bewijs. Laat maar zien dan. Hé Jezus, je kon toch blinden genezen en lammen laten lopen. Kom op nou…

Jezus ergert zich, het staat er letterlijk, dat hij zo op de proef wordt gesteld. Dus zegt Hij: ‘Lazarus, kom naar buiten’. En Lazarus komt naar buiten. Maar realiseer je wel dat Jezus dat niet doet voor Lazarus, Hij doet dat voor ons. Hij verontschuldigt zijn gedrag zelfs tegen God: Ik, Ik geloof u wel, Vader, maar de mensen hier om me heen twijfelen iedere keer opnieuw. Wat Ik ook doe, ze geloven me toch niet. Ja, ze geloven Me alleen als ze het zien. Als ze er met hun neus bovenop staan.

Een Lazarus komen we nog een keer tegen in de Bijbel

Niet dezelfde Lazarus, maar een andere, beter bekend als de Arme Lazarus. Ook weer zo’n verhaal. Over een Rijke Man die alles heeft en totaal geen aandacht schenkt aan die Arme Sloeber aan de poort van zijn mooie huis, Lazarus. Nou, je voelt hem al aankomen. Lazarus gaat dood en niet veel later ook de Rijke Man. De Arme Sloeber komt tussen de engelen terecht maar de Rijke Man belandt in een ware nachtmerrie. “Ach Lazarus,” roept hij, het gebieden niet verleerd, “breng me wat water…”
Maar de Stem des Hemels is onverbiddelijk: op de aarde zag jij hem niet, nou ziet hij jou niet!

En dan komt die Rijke Man alsnog tot inkeer. Hij zegt: “Ik begrijp het, ik heb verloren, maar wilt u dan Lazarus terugsturen naar de aarde om tegen mijn broers te zeggen dat ze rechtvaardig moeten leven.” Maar de Rijke Man krijgt te verstaan dat de Bijbel vol staat met verhalen over hoe je moet leven, denk maar aan de Tien Geboden van Mozes. “Ja, ja,” probeert de Rijke Man het nog, “maar als er nou iemand uit de dood opstaat, dáár zullen ze van opkijken.”
De Rijke Man wordt weggelachen, en terecht. Als we al niet naar Mozes willen luisteren of naar Jezus, dan zullen we ook niet luisteren als mensen uit de dood opstaan. Dan zullen we zeggen, ach, het is maar een verhaal. Dat kan natuurlijk nooit. Als ik Jezus was, dan zou ik me dood-ergeren.

Is het dan een wonder, wat we hier in het evangelie van Johannes hebben gelezen. Oja, zeker, een wonder!
Maar is het bijzonder? Het is maar net hoe hoog je de lat legt. Elke ochtend opnieuw wordt het licht, komt de zon op. Dat vind ik al een wonder. De bomen om ons heen gaan dood, en als je ziet hoe ze erbij staan, reik je al naar de kettingzaag, en toch zullen ze weer leven in de lente. Ik vind dat een wonder, maar eigenlijk is het heel gewoon. Het is maar net hoe je er tegen aankijkt.

Is Lazarus een paar jaar later dan voor de tweede keer gestorven?’

Het antwoord is: ‘Jazeker, maar met de stellige hoop en verwachting dat de lichamelijke dood het einde niet is.’ En hoe komt Lazarus in de tweede helft van zijn leven aan die stellige verwachting? Omdat hij werkelijk is gaan geloven in Degene die hem opgewekt had en die tegen zijn zuster Martha gezegd had: ‘Ik ben de opstanding en het leven; wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven. En een ieder, die leeft en in Mij gelooft, zal in eeuwigheid niet sterven!’ Ook voor ons geldt dat woord: wie in Christus gelooft, zal leven, ook al is hij (zij) gestorven. Gelooft u dat?