Het beest uit de zee én Het beest uit de aarde

Openbaring XIII 1-18 - Aanbiddinge van het Beest en den Draak

1 En ik zag uit de zee een beest opkomen met tien horens en zeven koppen; en op zijn horens tien kronen en op zijn koppen namen van godslastering. 2 En het beest, dat ik zag, was een luipaard gelijk, en zijn poten als van een beer en zijn muil als de muil van een leeuw. En de draak gaf hem zijn kracht en zijn troon en grote macht. 3 En (ik zag) een van zijn koppen als ten dode gewond, en zijn dodelijke wond genas; en de gehele aarde ging het beest met verbazing achterna, 4 en zij aanbaden de draak, omdat hij aan het beest de macht gegeven had, en zij aanbaden het beest, zeggende: Wie is aan het beest gelijk? en: Wie kan er oorlog tegen voeren? 

5 En hem werd een mond gegeven, die grote woorden en godslasteringen spreekt; en hem werd macht gegeven dit tweeënveertig maanden lang te doen. 6 En (het beest) opende zijn mond tot lasteringen tegen God, om zijn naam te lasteren en zijn tent en hen, die in de hemel wonen. 7 En hem werd gegeven om tegen de heiligen oorlog te voeren en hen te overwinnen; en hem werd macht gegeven over elke stam en natie en taal en volk. 8 En allen, die op de aarde wonen, zullen het (beest) aanbidden, ieder, wiens naam niet geschreven is in het boek des levens van het Lam, dat geslacht is, sedert de grondlegging der wereld.
 
9 Indien iemand een oor heeft, hij hore. 10 Indien iemand in gevangenschap voert, dan gaat hij in gevangenschap; indien iemand met het zwaard zal doden, dan moet hij zelf met het zwaard gedood worden. Hier blijkt de volharding en het geloof der heiligen.  

11 En ik zag een ander beest opkomen uit de aarde en het had twee horens als die van het Lam, en het sprak als de draak. 12 En het oefent al de macht van het eerste beest voor diens ogen uit. En het bewerkt, dat de aarde en zij, die daarop wonen, het eerste beest zullen aanbidden, welks dodelijke wond genezen was. 13 En het doet grote tekenen, zodat het zelfs vuur uit de hemel doet nederdalen op de aarde ten aanschouwen van de mensen. 14 En het verleidt hen, die op de aarde wonen, wegens de tekenen, die hem gegeven zijn te doen voor de ogen van het beest. En het zegt tot hen, die op de aarde wonen, dat zij een beeld moeten maken voor het beest, dat de wond van het zwaard had en (weer) levend geworden is. 

15 En hem werd gegeven om aan het beeld van het beest een geest te schenken, zodat het beeld van het beest ook zou spreken, en maken dat allen, die het beeld van het beest niet aanbaden, gedood werden. 16 En het maakt, dat aan allen, de kleinen en de groten, de rijken en de armen, de vrijen en de slaven, een merkteken gegeven wordt op hun rechterhand of op hun voorhoofd, 17 [en] dat niemand kan kopen of verkopen, dan wie het merkteken, de naam van het beest, of het getal van zijn naam heeft.
 
18 Hier is de wijsheid: wie verstand heeft, berekene het getal van het beest, want het is een getal van een mens, en zijn getal is zeshonderd zesenzestig.

Het beest uit de zee

De draak (satan, 12:9) is uit de hemel gezet. Nu werpt hij zich vergrimd op de kerk van Christus (12:17).
Openb.13 laat ons zien wie de antichrist is (vs.1-10) en met welke tactiek hij de
vervolging van de kerk in gang zet (vs.11-18).
Hij stond op het strand (12:18; De St.Vert. heeft ‘ik’ /Johannes/, maar ik volg liever de handschriften, die ‘hij’ /de draak/ geven). De draak roept een ‘beest’ uit de zee op. Dit monster lijkt sterk op satan zelf (leg 13:1 maar naast 12:3).

Daniël ziet vier dieren (Dan.7:1-8). De uitleggers zijn het er over eens, dat zij vier opeenvolgende koninkrijken voorstellen. De diverse kenmerken van die vier zijn in Openb.13:2 samengevoegd tot één. Het beest uit de zee symboliseert dus een politieke macht, een wereldrijk. Dit slaat wel zeker op het Romeinse Rijk.
Openb.13 actualiseert Dan.7. Maar de profetie is daarmee niet uitgeput. Het beest staat voor alle totalitaire regimes, die zich verzetten tegen God, Israël en de kerk (Psalm 2).

Dit beest komt uit de zee. Dat kan
(1) de volkerenzee zijn (Jes.17:12-13),
(2) de plaats van chaos en onheil (Ps.74:13; Jes.27:1; Openb.21:1), of
(3) gewoon de geografische aanduiding: gerekend vanuit Klein-Azië (Patmos) komt het beest uit de richting van Rome.
Wellicht moeten we niet kiezen, maar alle drie aspecten mee laten klinken.

Het beest heeft een naam van godslastering op zijn koppen: hierbij moeten we
denken aan de titels, die de Romeinse keizers zichzelf gaven, zoals bv. ‘heer’,
‘verlosser’, ‘god’, etc.
Het beest heeft zeven koppen (17:10) en tien diademen. Het was gewond, maar is genezen. Sommige uitleggers verwijzen bij de uitleg van vs.3 naar de wrede keizer Nero, vervolger van de kerk, die regeerde van 54-68 na Christus. Hij werd aan zijn halsslagader gewond en stierf. Maar het verhaal deed de ronde dat hij nog leefde, en terug zou komen. Verschillende personen hebben geprobeerd Rome aan te vallen, waarbij zij zich uitgaven voor ‘de opgestane Nero’. Dat boezemde de mensen enorme angst in. Misschien speelt dit verhaal op de achtergrond mee in Op.13:3.

Enorme macht

Het beest treedt op met een enorme macht. Hem werd een mond “gegeven” (door de draak? Ik denk: door God! Dan.7:6) om God en zijn tent (Dan.8:11) te lasteren. Hij krijgt 42 maanden de tijd. Dat is de bekende periode van 3½ jaar, de tijd van de kerk op aarde tussen Hemelvaart en wederkomst. Hem wordt “gegeven”(!) om Gods heiligen te bestrijden en te overwinnen (11:7). Het lijkt alsof satan wint. God geeft hem enorm veel speelruimte. Zó veel, dat wij het soms niet meer begrijpen. Dit is een beproeving.

Ontvangt aanbidding

Dit beest ontvangt aanbidding (vs.4) van allen die niét geschreven zijn in het boek van het leven van het Lam (Fil.4:3; Openb.13:8; 17:8). Dit duidt op de verkiezing: in dat boek staan de namen van hen, die eeuwig leven door Christus krijgen. Hun namen staan daarin lang vóórdat zij geboren waren. God heeft van tevoren bepaald wie er tot geloof zullen komen (Hand.13:48). Dat is voor ons verstand een groot probleem. Je kunt het ook verkeerd gebruiken. Maar het staat wel in de Bijbel.
Let wel: het levensboek is van het Lam, wij zijn in Christus uitverkoren (Ef.1:4).
Verkiezing is geen lot, geen fatum! Wellicht moet je eerst het lijden om Christus’ wil kennen, voordat je de troost van de verkiezing kunt ervaren.

Met de plechtige woorden van Jezus zelf (Markus 4:8; Op.2:7; 13:9) wordt vs. 10 ingeluid. De vertaling geeft nogal problemen. Ik stel voor:
‘Wie in gevangenschap moet gaan, laat hij in gevangenschap gaan.
Wie met het zwaard gedood zal worden, laat hij met het zwaard gedood worden’
(Jer.15:2 ; 43:11).

Zo gelezen is het dus een oproep om te dragen wat God te dragen geeft. Je kunt
geroepen worden om voor Gods Koninkrijk te lijden. Maar je wordt nooit geroepen
om met fysiek geweld er voor te strijden. Wij worden niet geroepen tot een jihad.
Het komt aan op (‘Hier is…’, vs.10) lijdzaamheid en het geloof der heiligen.
De slotsom is: als het beest de kerk vervolgt, zal het aankomen op standvastigheid, volharden in het geloof, blijven bij Christus. De boze heeft de schijn mee. Het lijkt er op alsof Christus niet bestaat en Zijn kerk omkomt. In die situatie komt het er op aan: wie volg je?

De duivel aapt God na

Opmerkelijk is dat het beest uit de zee beschreven wordt in woorden, die sterk doen denken aan onze Heere Jezus Christus. “De duivel aapt God na” (Luther). Hij heeft geen scheppende ideeën. Hij bootst slechts na, maar dan omgekeerd, tegengesteld aan God. De antichrist is een afzichtelijke karikatuur van Christus.

- Het beest draagt het beeld en gelijkenis van de draak, zoals Christus het
beeld en de gelijkenis van Zijn vader draagt
- Het beest ontvangt zijn (vol)macht van de draak, zoals Christus van Zijn
Vader.
- Het beest draagt kronen op zijn hoofden, zoals Christus.
- Het beest wordt aanbeden, samen met de draak (vs.4). Met dezelfde woorden
ontvangt het Lam aanbidding, samen met God (Ex.15:11; Op.4-5; Op.7:9vv.).
- Het beest heeft een wond, maar leeft (vs.3). Christus is het Lam, dat geslacht
is, maar opgewekt uit de doden (Openb.1)
- Zoals het beest vereerd wordt (verering van de Romeinse keizers), zo ook
Christus.
- Het beest draagt dezelfde titels als het Lam (‘heer’, ‘verlosser’, etc.).

Kortom: zoals Christus Immanuël is, God-met-ons, zo is het beest de anti-christ,
satan-met-ons. Het beest is een boosaardige nabootsing van Christus, een mislukte persiflage, een hopeloze parodie.

Het beest uit de aarde

Behalve het beest uit de zee ziet Johannes ook nog een beest uit de aarde
opkomen.
Het eerste beest is een monsterlijk wezen, maar het tweede beest lijkt op een
schaap. Het heeft twee horens, zoals het Lam (vs.1). Maar het is een wolf in
schaapskleding, een valse profeet (Matt.7:15; Hand.20:29-30): hij spreekt zoals de draak. Zijn spraak verraadt hem. Hij is ‘de valse profeet’ (16:13; 19:20; 20:10). Dat is mogelijk een bepaalde persoon, maar hij staat tegelijk symbool voor elke propaganda van totalitaire regimes. Als je de enige échte God niet aanbidt, verval je onherroepelijk tot pseudo-religie.

Dit tweede beest treedt op in naam van het eerste beest, en probeert de mensen te bewegen tot het geloof in de antichrist (vs.2). Hij doet dus precies het omgekeerde van wat de Heilige Geest doet. De uitleggers zien dan ook een satanische drieeenheid: de draak, het beest uit de zee, en het beest uit de aarde. Satan aapt God na.

Het beest uit de aarde staat dus symbool voor het geperverteerde woord, de
satanische leugen, de verdraaiing van de werkelijkheid. Hij brengt mensen met
verleidelijke, schoon klinkende woorden in vervoering voor satan. Hij verschijnt als een engel van het licht (2 Kor.11:15). We moeten de geesten leren te onderscheiden, of ze uit God zijn (1 Joh.4:1). Niet elke geest-drift is Geest-drift!

Bovendien is aan dit beest grote macht “gegeven” (dus opnieuw: onder Gods
toelating!) om tekenen te doen (Markus 13:22; 2 Thess.2:9-10). Vuur van de hemel!
Als bij Elia (1 Kon.18; 2 Kon.1). De valse profeten kunnen zelfs een beeld laten
spreken (vs.15). Valse profeten kunnen machtige dingen laten zien, bedrieglijke
wonderen. Zij doen tekenen om zichzelf te bewijzen (Deut.13:1-3). Jezus weigert een dergelijk teken (Luk.9:54). Het enige teken is het teken van Jona: de Zoon des mensen zal drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zijn.

Beínvloeding en Betovering

Het beest uit de aarde beïnvloedt en betovert de mensen zó, dat zij een beeld maken voor de antichrist en daarvoor knielen. Wie niet aanbidt, wordt gedood (Dan.3). In eerste instantie moeten we hier denken aan de beelden van de keizers, die in de tempels werden vereerd. Dat gebeurde met name in Klein-Azië. Maar tegelijk: dit zie je ook in onze tijd!

Het beest uit de aarde heeft grote macht. Hij doodt degenen die niet knielen voor het beeld. Hij merkt de volgelingen van de antichrist met een ‘merkteken’, een tatoeage (13:16; 14:9,11; 16:2; 19:20; 20:4). Men brandde de namen van de goden in in de huid van de vereerders. Ook slaven werden gebrandmerkt. Dit ‘merkteken’ kan ook het keizerlijke zegel op officiële documenten zijn. De tatoeage laat dus zien wie je heer is. Dit brandmerk is het tegenovergestelde van het ’zegel’ dat de gelovigen dragen (7:1-8).

Moeten we die tatoeage letterlijk opvatten? Een chip in de huid? Dat zou lunnen,
maar laten we ook bedacht blijven op een niet-letterlijke vervulling. In ieder geval: er wordt een duidelijke scheiding aangegeven, het wordt volstrekt duidelijk bij wie je hoort (22:11).
Zij die niet gemerkt zijn, kunnen niet kopen of verkopen. Zij geraken in een
economisch isolement, een maatschappelijke boycot. Als je Christus wilt volgen,
word je het gewone leven moeilijk gemaakt. Dat is de ervaring van velen in deze
wereld. Maar dat is nog maar het begin. Niemand kan neutraal blijven.

666

Het beest uit de aarde is te herkennen aan het code-getal 666. Dat is het getal van een mens. Over Op.13:18 is veel gespeculeerd en gefantaseerd. Er is ‘wijsheid’ (17:9) voor nodig om het getal te ‘berekenen’. Dat geldt kennelijk al voor de eerste lezers, des te meer voor ons. Geen enkele uitleg is zeker. De twee meest plausibele oplossingen zijn:

a). Het getal 7 is het getal van God, 777 het getal van Zijn drievoudigheid, Zijn
volmaaktheid. Het getal 666 is het getal van de mens, die weinig minder is dan God (Psalm 8), die aan God gelijk probeert te zijn, maar het niet is. Er zit een
waarschuwing en een troost in: het beest uit de aarde brengt het héél ver,
onderschat hem niet! Maar God is groter. “Er tintelt in dit woord een droeve en milde glimlach van God over de cultuur en over de staat en over heel de menselijke geschiedenis. 666, wat een inspanning, wat een kramp! Maar hij bereikt het tenslotte precies niét” (K.H. Miskotte).

b). Omdat het getal ‘berekend’ moet worden, is er veel voor te zeggen dat we hier te maken hebben met de zgn. gematrie. Gematrie is het verschijnsel dat lettertekens een bepaald getal kunnen aanduiden. In het Nederlands hebben we naast het alfabet (letters) ook nog apart cijfers, maar in het Hebreeuws, Grieks en Latijn bestonden er geen aparte cijfertekens. Letters kunnen staan voor een getal. Een voorbeeld in het Latijn: MDCXXI = 1621. Als je van het getal 666 terug-redeneert naar de letters, ontstaat er een woord. De moeilijkheid is, dat er vele mogelijke oplossingen zijn.
Sommigen komen zelfs uit op het woord ‘Napoleon’ of ‘computer’.
Mogelijk moeten we het Hebreeuwse alfabet volgen: dan komt er ‘keizer Nero’ uit.

Standvastigheid en geloof

1. Het zou dwaas zijn om te veronderstellen dat satan niet bestaat, en dat de
antichrist geen kwaad kan doen. Het zou nog dwazer zijn het beest uit de aarde te volgen, en je te laten meenemen in de propaganda tegen Christus. Het Lam
overwint!
2. Zoals Openb.13 zelf zegt: het komt aan op standvastigheid en geloof (vs.10 slot).

Lees ook eens de documenten:

Beest uit Openbaring   én   Antichrist, het beest uit de zee