Priester Matathias doodt twee afgodendienaars

1 Makkabeeën II 23-25 - De Priester Matathias doodt twee afgodendienaars

15 Op zekere dag kwamen de koninklijke beambten die de bevolking tot het afvallen van de wet moesten dwingen in de stad Modeïn, om er offers op te dragen. 16 Veel Israëlieten gingen naar hen toe, maar Mattatias en zijn zonen hielden zich afzijdig. 17 De koninklijke beambten richtten zich daarom tot Mattatias met deze woorden: ‘U bent een man van gezag in deze stad; u geniet eer en aanzien en hebt de steun van zonen en broers. 18 Treed dus als eerste naar voren om het bevel van de koning te volbrengen. Alle naties hebben er reeds gevolg aan gegeven en ook de Judeeërs, met name degenen die nog in Jeruzalem wonen. Doe wat de koning vraagt, dan zullen u en uw zonen worden opgenomen onder de vrienden van de koning, dan zullen u en uw zonen geëerd worden met goud, zilver en allerlei andere geschenken.’
 
19 Hierop antwoordde Mattatias met luide stem: ‘Al gehoorzamen alle naties in het rijk aan de koning, al valt iedereen van de godsdienst van zijn voorvaderen af om zich naar zijn bevelen te voegen, 20 ik, mijn zonen en mijn broers blijven trouw aan het voorvaderlijk verbond. 21 Moge God ons ervoor behoeden de leer en haar geboden te verloochenen. 22 Wij geven geen gehoor aan het bevel van de koning en we zullen in geen enkel opzicht afwijken van hetgeen onze godsdienst ons gebiedt.’
 
23 Nauwelijks had hij dat gezegd of voor hun aller ogen trad een Judeeër naar voren om volgens het bevel van de koning op het afgodenaltaar van Modeïn te offeren. 24 Toen Mattatias dat zag, ontbrandde hij in hevige woede en hij trilde van verontwaardiging; hij gaf de vrije loop aan zijn rechtmatige woede, sprong naar voren en sneed de Judeeër op het afgodsaltaar de keel af; 25 daarna doodde hij ook de koninklijke beambte, die gekomen was om het volk tot offeren te dwingen, en vernielde het afgodsaltaar. 26 Zo toonde hij zijn ijver voor de leer evenals Pinechas dat gedaan had met betrekking tot Zimri, de zoon van Sallum. 27 Mattatias trok door de stad en riep met luide stem: ‘Iedereen die zijn ijver voor de leer wil tonen en het opneemt voor het verbond, volg mij!’ 28 Hijzelf en zijn zonen lieten have en goed in de stad achter en vluchtten het gebergte in.

Schanddaad

Antiochus gaf eerst bevel tot afschaffing van de Tempelcultus en naleving van de religieuze wetten: ze moesten worden vervangen door heidense culten. Alle joodse hoogtijdagen werden verboden, met name de sabbat & besnijdenis, op straffe des doods.

De laatste schanddaad had plaats in 167 VC, toen op 't brandofferaltaar in de Grote Tempel 'n heidens altaar werd geplaatst waarop offers - vermoedelijk varkens, waarvan 't vlees taboe was voor joden - werden gebracht aan Zeus. Dit was de beruchte 'gruwel der verwoesting' die voor 't joods verzet in de jaren daarna de oproep werd om de gelederen te sluiten. Jeruzalem en alle overige steden in Judea kregen bevel om heidense offers aan de Griekse goden te brengen; alleen al het bezit van de Thora betekende de doodstraf en gedurende dit schrikbewind bleven veel joden met grote moed volharden in hun trouw aan hun eigen religie en de religieuze gebruiken.

Deze dappere daden van passief verzet hadden echter onmogelijk lang kunnen voortduren, en zonder de acties van 'n nederige priester en z'n zonen in de stad Modeïn zou 't jodendom uit z'n bakermat zijn verdwenen zonder 'n spoor achter te laten. De opstand der zogenaamde. Makkabeeën brak uit! Op eenn dag in 168 voor Christus werd de vlag van de openlijke opstand gehesen. 

Toen Mattattias, eenn vrome priester in Modeïn, niet ver van Jeruzalem, van één van Antiochus' officieren bevel kreeg om een heidens offer te brengen, weigerde hij en doodde hem: samen met z'n vijf zonen, Yochanan, Sjimon, Eleazar, Yehoedah en Yonathan, verwoestte hij het altaar en vluchtte de bergen in. Dáár kregen ze gezelschap van 'n aantal medestanders, maar velen onder hen werden afgeslacht door een detachement Syrische soldaten uit Jeruzalem dat de achtervolging had ingezet. Zij waren zo vroom in hun naleving van de joodse wetten dat ze geen verzet boden toen ze op de sjabbatdag (de zevende dag) werden aangevallen. Het lot van deze vrome martelaren sterkte Mattattias in z'n besluit om verzet te blijven bieden aan de Seleuciden en hun collaborateurs, zelfs als dat betekende dat ze ook op de sabbat moesten vechten, als dat zo uitkwam!

Nu kreeg Mattattias ook onder veel vrome chassidiem - de 'rechtgeleiden' of vromen - veel aanhangers: joden die tot dan toe geduldig de gebeurtenissen over zich heen hadden laten komen, ook al moesten ze daarvoor zware offers brengen. Zijn gewapende bende begon door Yehoedah te trekken en deed alles wat maar mogelijk was om de door Antiochus afgedwongen hellenisering tegen te gaan: vernielen van de heidense altaren, afvallige joden doden, jongetjes besnijden en de bevolking aanmoedigen om openlijk tegen de Seleuciden op te gaan staan.