[4] 1 Vervuld van de heilige Geest trok Jezus weg van de Jordaan, en geleid door de Geest zwierf hij veertig dagen rond in de woestijn, 2 waar hij door de duivel op de proef werd gesteld. Al die tijd at hij niets, en toen de veertig dagen verstreken waren, had hij grote honger. 3 De duivel zei tegen hem: ‘Als u de Zoon van God bent, beveel die steen dan in een brood te veranderen.’ 4 Maar Jezus antwoordde: ‘Er staat geschreven: “De mens leeft niet van brood alleen.”’ 
5 Toen bracht de duivel hem naar een hooggelegen plaats en liet hem in een en hetzelfde ogenblik alle koninkrijken van de wereld zien. 6 De duivel zei tegen hem: ‘Ik geef u de macht over dat alles en ook de roem die ermee gepaard gaat, want ik kan daarover beschikken en ik geef het aan wie ik wil; 7 als u in aanbidding voor mij neervalt, zal dat allemaal van u zijn.’ 8 Maar Jezus antwoordde: ‘Er staat geschreven: “Aanbid de Heer, uw God, vereer alleen hem.”’ 9 De duivel bracht Jezus naar Jeruzalem en zette hem op het hoogste punt van de tempel, en hij zei tegen hem: ‘Als u de Zoon van God bent, spring dan naar beneden. 10 Want er staat geschreven: “Zijn engelen zal hij opdracht geven om over u te waken.” 11 En ook: “Op hun handen zullen zij u dragen, zodat u uw voet niet zult stoten aan een steen.”’ 12 Maar Jezus antwoordde: ‘Er is gezegd: “Stel de Heer, uw God, niet op de proef.”’ 13 Toen de duivel Jezus aan al deze beproevingen had onderworpen, ging hij voor een tijd bij hem vandaan.

   Om eens over na te denken:

Naar aanleiding van Mattheüs 4 vers 1-10, Jakobus 1 vers 1-15 en het Gebed des Heeren vers 7 en 8
     
“Je kunt niet voorkomen dat er een vogel over je hoofd vliegt, maar je kunt wel voorkomen dat hij in jouw haar een nest maakt” (Luther)
                                       
Wat zijn verzoekingen?

De term verzoekingen zal bij de meeste van ons negatieve gedachten opleveren. Dit is ook niet zo vreemd. Verzoekingen brengen ons namelijk altijd in moeilijkheden. Je kunt vanavond niet zeggen dat het niks met jou te maken heeft. We kennen ze allemaal. Vaak willen we iets, waarvan we weten dat deze dingen ons eerder van God afbrengen, dan dat ze ons dichter bij Hem brengen. Het zijn allemaal verleidingen. De verleiding om je mond te houden terwijl je eigenlijk voor de Here zou moet opkomen. De verleiding om de hele avond naar lege programma’s te kijken. De verleiding om aan allerlei seksuele gedachten toe te geven.

Maar wat is een verzoeking eigenlijk? Is het precies hetzelfde als een verleiding of is het een zonde? Bidden we: Leidt ons niet in zonde? Of gaat het verder? Een verzoeking komt van de duivel en heeft als doel je te laten zondigen. Maar daarom is de verzoeking zelf nog geen zonde. Als je in verleiding wordt gebracht ben je namelijk nog niet aan het zondigen. Het is de vraag; wat doe je met die verleiding? Ben je God erin gehoorzaam of niet? Verzoekingen geven wel een aanzet tot het doen van zonden. Het is zelfs zo dat één verzoeking ervoor heeft gezorgd dat wij in een wereld leven vol van verzoekingen met als gevolg zonden, als de duivel Adem en Eva verleidt tot het eten van de boom der kennis des goeds en des kwaads.

Verzoekingen versus  Beproevingen

Wat is het verschil tussen een beproeving en een verzoeking vraag je je misschien af. Een verzoeking komt van de duivel en probeert je te laten zondigen. Een beproeving komt van God en heeft als doel je geloof te versterken. Dit is helder en duidelijk. Maar nu komt het lastige. In de Bijbel wordt voor het woord ‘verzoeking’ en ‘beproeving’ één hetzelfde woord gebruikt! We hebben zojuist een stukje uit Jakobus gelezen. Hier zie je duidelijk dat allebei de woorden worden gebruikt. Wij kunnen dit ook in ons leven zo ervaren. Soms weet je niet of iets een verleiding is om je te laten zondigen of dat het een middel van God is om je geloof te versterken. Blijkbaar kun je dat ook niet altijd meteen zien. Achteraf echter wel. Het is zelfs zo dat God een verzoeking van de duivel kan gebruiken om ons te beproeven. Denk maar aan Job. De duivel verzoekt hem, God staat het toe, en ondertussen beproeft God hem. Na een diepe weg komt Job uiteindelijk gesterkt en gelouterd eruit. Hierna wordt hij dubbel gezegend door God.

Wie leidt ons in verzoeking?

In Mattheüs 4 zien we iets aparts. Die Jezus, die ons heeft leren bidden: “leidt ons niet in verzoeking”, wordt Zelf door de Geest de woestijn in geleidt. Hij drijft Hem, zo staat er. Dat betekent een plotselinge krachtige aansporing. De Here Jezus werd wél in de verzoeking van de duivel geleid. Waarom was dit dan? In Hebreeën 2:18 lezen we het antwoord. “Want in hetgeen Hij zelf, verzocht zijnde, geleden heeft, kan Hij degenen, die verzocht worden, te hulp komen.” Jezus is dus een tweede Adam. Die verzoeking was nodig om voor ons redding mogelijk te maken.

Maar toch. De Geest die Jezus in de verzoeking leidt. Is dat geen tegenstrijdigheid dan met Jakobus 1:13? Daar staat immers dat God zelf niemand verzoekt! God is niet de auteur van de zonde. Dat is duidelijk. In Mattheus 4 staat ook duidelijk dat de duivel de ‘verzoeker’ is. Er is dus een duidelijk verschil tussen iemand in verzoeking brengen én iemand in verzoeking leiden. Want de Geest leidt de Here Jezus wel in de woestijn, maar ook dóór de woestijn. Door de verzoeking toe te staan kan God ons geloof versterken. En zo wordt een verzoeking een beproeving. Bidden om de leiding van Zijn Geest is daarom ook heel belangrijk!

Dat de duivel de verzoeker is, laat ook de catechismus duidelijk merken in zondag 52. Daar wordt gesproken over de drie doodsvijanden, namelijk de duivel, de wereld en ons eigen vlees. Het is dus niet zomaar een vijand. Nee, deze vijand heeft jouw en mijn dood op het oog.

De eerste vijand is een zeer machtige verzoeker. De duivel probeert zelfs uitverkorenen te verleiden. De Bijbel staat er vol van. Denk maar aan Gods kinderen zoals David, Job en Petrus. De natuurlijke mens ervaart daartegenover juist weinig verzoekingen van de duivel en heeft ze vaak lief. Kijk is om je heen, hoe gemakkelijk het is om te roddelen!
Door zijn verzoekingen probeert de duivel Gods kinderen tot wanhoop te brengen. En mensen die God niet zoeken brengt hij juist tot hoogmoed.

De tweede vijand is de wereld. In Johannes 15:19 lezen we waarom de wereld onze vijand is. “Indien gij van de wereld waart, zo zou de wereld het hare liefhebben; doch omdat gij van de wereld niet zijt, maar Ik u uit de wereld hebt uitverkoren daarom haat u de wereld.” Dus zolang wij van de wereld zijn zullen wij weinig last hebben van verzoekingen. De wereld heeft ons dan namelijk lief. Maar zodra wij ons gaan verzetten tegen de wereld, dan komen de verzoekingen.

De derde vijand is ons eigen vlees. Dat betekent niet ons lichaam, maar ons zondige “ ik” Zonder ons eigen vlees hadden de verzoekingen van de duivel geen enkel nut gehad. Door ons eigen vlees horen wij alle verzoekingen van de duivel en de wereld maar al te graag aan. Want ons vlees is begerig.

We hebben dus te maken met een driekoppige vijand. De duivel, de wereld en ons eigen vlees. Het is dus drie tegen één. Die strijd kunnen we dus nooit winnen met eigen kracht, inzicht of wijsheid.

De Bijbel en verzoekingen

Zoals al eerder gezegd komen in de Bijbel veel verzoekingen voor. Één van de bekendste verzoekingen is de verzoeking van Jezus in de woestijn wat wij ook gelezen hebben. Deze verzoekingen staan er niet voor niks in. Wij kunnen hier van leren dat verzoekingen op allerlei mogelijke manieren gebeuren. Dat is het ingewikkelde van een verzoeking.
In allerlei situaties kan een verzoeking een bedreiging worden. Het kan bijvoorbeeld in een situatie van voorspoed. Denk aan de gelijkenis van de rijke man. Hij had zijn schuren tot de nok toe gevuld. Het ging zo goed met hem. En toen kwam de boze om het te verzoeken. Hij fluisterde hem in: jij hebt je voor de toekomst goed verzekerd man, kijk maar naar wat je allemaal binnen gehaald hebt. Inderdaad dacht die rijke man. Ik zit wel goed. Maar ondertussen, viel hij in verzoeking, want hij hield er geen rekening mee dat zijn aardse leven maar tijdelijk is en dat er een leven na dit leven komt. Zo sloop de verzoeker zijn voorspoed binnen. Maar de verzoeker kan ook in tegenspoed binnendringen. Denk maar bijvoorbeeld aan de vrouw van Job. Wat heeft Job, maar ook zijn vrouw veel meegemaakt, alleen al dat zij al hun bezittingen en hun kinderen verloren. Toen kwam de verzoeker in haar hart en fluisterde haar in: is dat een manier van doen van jouw God? Houd er toch mee op om zo’n God te dienen. En ze zei tegen haar man: weet je wat jij moet doen: God vloeken en sterven.
Zo kan het ook met ons gaan. Als je God mag kennen, kan elk ogenblik de verzoeker binnenkomen, door welke deur dan ook. Gaat het goed met je, dan zegt hij: je hebt God niet nodig, want het gaat toch allemaal goed, eigenlijk ook wel zonder God. Zo verzoekt hij ons om in de zonde van ongeloof te vallen. Gaat het niet goed met ons. Hebben we tegenslagen, lijden we pijn, dan is hij er ook het snelste bij. Hij zegt dan tegen ons: wat heb je nu aan God? Dacht je dat al die mensen die zonder God leven en die het goed hebben, ongelijk hebben. Opnieuw verzoekt hij dan ons om in de zonde van het ongeloof te vallen.

Wie worden er verzocht?

Nu lijkt het misschien dat alleen Gods kinderen worden verzocht. Maar niets is minder waar! Niemand ontkomt aan de verzoekingen van de satan. Zowel gelovigen als ongelovigen zal hij proberen te verleiden. Denk maar aan Ananias en Saffira. Het is zijn doel dat ongelovigen met hem worden gestraft. Wie je ook bent, je komt niet onder de verzoekingen uit. Het erge is juist, dat niet iedereen de verzoekingen van de duivel ervaart. Leven in zonde is toch zo gewoon? Het is toch normaal dat je onbekeerd bent? Gods wetten kunnen wij toch niet houden! Door zo te denken, ga je een confrontatie uit de weg. De confrontatie met God, met jezelf en de duivel.

Verzoekingen en belijden van onze zonden

In het Onze Vader belijden we eerst onze zonden. We bidden immers: “vergeef ons onze schulden”. Aan de ene kant is de zonde een schuld, maar aan de andere kant is het ook een macht waarvan wij verlost moeten worden. Dat maakt ons bang. En daarom bidden we: “Here, leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze!” Met die ‘boze’ doelen wij op de duivel die aan het begin staat van alle kwaad.

Sommigen zien het tweede deel als een nieuwe bede: “maar verlos ons van de boze”. Dat eerste stukje dat gaat als het ware over de angst voor jezelf. De angst voor je eigen hart. Maar dat kan een gevaar zijn van dit gebed. Je kunt dit dan heel gemakkelijk bidden en jezelf buiten schot plaatsen. Dat je de duivel de schuld geeft van je zonden. Denk maar weer aan die uitspraak van Luther. Maar hoe gaan wij om met verdrukkingen en verleidingen? Roepen wij dan God ter verantwoording?. Stellen wij dan de waarom vraag? Hoe ga jij met verzoekingen om? Verzoekingen zou je ook als test kunnen zien. Het kan een ‘proef van echtheid zijn’. Zoals zilver of een bankbiljet ook een proef van echtheid kan ondergaan. Zouden we verdrukkingen dan niet op die manier kunnen zien? Willen wij wel écht de Here dienen? Dan kan een verzoeking een beproeving worden. We komen er dan sterker uit. Let op: dit kan dus nooit andersom.
   
Kunnen wij ook verzoeken?

Kunnen ook wij God verzoeken? Jazeker! Het staat heel duidelijk in Deuteronomium 6:16. Die tekst die Jezus aanhaalde in de woestijn: U zult de Here, uw God, niet verzoeken!” En dan staat daar ook bij dat het volk Israël dat wél had gedaan in de woestijn. Ze hadden de Here verzocht door hun gemopper. Ze hadden Hem dus als het ware uitgedaagd. Op zo’n moment bidden “leid ons niet in verzoeking” is dan onterecht. Dan laster je daarmee God. Dit kan een strijd in onszelf zijn.

Hoe gaat de satan te werk?

De duivel kan op allerlei manieren te werk gaan. Dat zien we duidelijk aan de hand van de voorbeelden uit de Bijbel. Hij gaat op een geniepige manier te werk. Hij doet zich vaak voor als vriend. Het is alsof je op de snelweg in een auto rijdt en je wordt steeds slaperiger. Heerlijk kunnen slapen. Het wordt steeds verleidelijker. Maar het is levensgevaarlijk! De duivel kent precies al jouw zwakke plekken. Beter dan jezelf. Er is een joods gezegde: de boze komt eerst zomaar even langs, dan komt hij als gast en tenslotte wordt hij de heer des huizes. Hij weet altijd wel een ingang te vinden. We leven in een wereld die aan alle kanten aan ons trekt. Maar ook ons eigen vlees is zo zwak. We zien hier een duidelijk voorbeeld van als Jezus met zijn discipelen in de hof van Gethsémané is. Hij zegt ook tot Zijn discipelen: ‘Waakt en bid, opdat gij niet in verzoeking komt; de geest is wel gewillig, maar het vlees is zwak’ Toch vallen de discipelen in slaap.
We hebben allemaal zondige begeertes. En juist die begeertes zijn de zwakke plekken in het leven van de mens. Ik heb al eerder gezegd dat zonder ons eigen vlees de verzoekingen van de duivel en de wereld geen nut hadden gehad. Maar juist die begeertes waar we het moeilijk mee hebben gebruikt de duivel als deur om binnen te komen. Enkele voorbeelden: hebzucht, oordelen, afwijzing, eetproblemen, verslaving, hoogmoed, onreine gedachten, ruzie, bedrog en leugen, machtsmisbruik, geen zelfcontrole, losbandigheid, perfectie en ga zo maar door.

De ergste verzoeking is dat alles gaat draaien om jezelf. We zien dit ook terug in de verzoekingen van Jezus. Hij kan voedsel, macht en bezittingen krijgen. Dit doet de duivel om de relatie met God te verbreken. Zolang alles maar om onszelf draait valt alles vanzelf weg. Zowel de relatie tot God als je medemens. De duivel is er altijd als snelste bij. Je hoeft maar even een leegte voelen en daar is hij al. Maar wat trekt jou? Geld, seks, macht? Hoe kunnen wij staande blijven?

Als Jezus wordt verzocht in de woestijn antwoord hij 3x met “er staat geschreven”. Jezus kent de Bijbel. Maar de Bijbel kennen is niet zomaar wat. De Bijbel kennen, is echt verstaan waar het God om gaat. En als de Here Jezus de Bijbel al nodig heeft, dan wij toch zeker! Het Woord van God maakt ons standvastig wat zich uit in gehoorzaamheid, vertrouwen en liefde. Probeer die drie dingen te onthouden: gehoorzaamheid, vertrouwen en liefde.
Tegenwoordig is men niet veel meer bezig met de Bijbel. In veel gezinnen wordt er steeds minder uit de Bijbel gelezen. Misschien denk je: zo ver is het bij ons nog lang niet. Maar hoe goed kennen wij de Bijbel? Intens met de Bijbel bezig zijn, dat maakt je sterk!

We zien dat de duivel ook bekend is met de Bijbel. Dit maakt het zo gevaarlijk. Het probleem is namelijk dat de duivel dingen maar half vertelt. En een halve waarheid is een hele leugen. Daarom is de Bijbel alleen kennen niet genoeg, we moeten ook bidden om de bediening van de Heilige Geest. Want alleen door zijn kracht kunnen wij verzoekingen weerstaan.
   
Welke kant gaan wij op met verzoekingen?

We kunnen twee kanten opgaan met verzoekingen. De goede en de verkeerde kant. Ze worden allebei in Jakobus 1 beschreven. Laten we eerst de goede kant bekijken. Jakobus zegt eigenlijk: verzoekingen, verdrukkingen kunnen beproevingen worden. Dan kun je zelfs in de verzoekingen blijdschap ervaren. De lezers van de Jakobusbrief kenden veel verdrukkingen. Ze waren ‘verstrooid’ staat er in vers 1. Ze stonden daar onder sociale druk en werden uitgebuit door grootgrondbezitters. Maar Jakobus zei: “wees blij in je verdrukkingen!” Waarom? Ze mochten het gaan zien als leermomenten. In verdrukkingen kun je boos en opstandig worden. Maar je kunt het ook zien als middel waardoor God Zijn kinderen in het  geloof doet groeien. Echter wordt hier uiteraard niet bedoeld dat wij de verzoekingen dan maar op moeten zoeken. In vers 2 staat dat ze de verzoekingen niet hadden opgezocht maar erin waren gevallen. Ze wisten precies waar die verdrukkingen vandaan kwamen. De Here had er een doel mee om hun geloof te toetsen. Hij verbindt er ook een belofte aan. In vers 12 van Jakobus 1 lezen we: “zalig is de man die verzoeking verdraagt” Niet vanwege die verdrukkingen zelf, maar vanwege Gods genade in die verdrukkingen.
Er staat ook bij dat we dan de kroon des levens zullen ontvangen. Nee, dit is geen beloning omdat jij zo goed je best hebt gedaan. Het is dan omdat je Gods genade hebt leren kennen midden in die verzoekingen. Heb jij al die genade leren kennen?

Verzoekingen, ze kunnen niet alleen de positieve kant opgaan, maar ook de negatieve kant. Dat laten de verzen 14&15 van Jakobus 1 ons duidelijk zien. De verzoeking kan ook staan voor de eigen begeerte. Iets verleidelijks waaraan wij toe kunnen geven. En dan is het net een embryo, een ongeboren kind. Als het er eenmaal is, dan groeit het door. En op een gegeven moment is er de ‘geboorte’ van de zonde. En als je het nog verder laat groeien, dan loopt die zonde weer uit op… de dood. Wij moeten er dus vroeg bij zijn! Juist nu we jong zijn!

Even kort een voorbeeld. Topsporter worden kost iets. Dat weten we allemaal. Je moet oefenen totdat je er soms letterlijk bij neervalt. Letten op wat je doet, letten op wat je eet enz. De verleiding om minder te oefenen, te eten wat je wilt, te doen wat je wilt, is groot. Maar als je de wedstrijd wilt winnen, moet je volhouden. Zo moeten wij ook om gaan met verzoekingen volgens Jakobus. Als je volhoudt, dan komt er volharding. Dat is een proces. Voor wie  mag leren volharden, om te blijven bij wat God wil,  zal de kroon des levens  weggelegd zijn.

De strijd is Gods strijd

In Efeze 6 roept Paulus op tot strijd. Opvallend is dat hij met geen enkel word verwijst naar menselijke kracht. De waarheid, de gerechtigheid, de gewilligheid je aan het Evangelie te onderwepen, het geloof, de hoop op de zaligheid en het Woord van God zijn Zijn gaven. Geen mens beschikt zelf over wapens. De satan overwinnen kan dus enkel en alleen in Gods kracht.
Het antwoord van zondag 52 laat ons dit duidelijk zien. Daar staat namelijk:
“Dewijl wij van onszelven zo zwak zijn, dat wij niet een ogenblik zouden kunnen bestaan, en daartoe onze doodsvijanden, de duivel, de wereld en ons eigen vlees, niet ophouden ons aan te vechten: zo wil ons toch behouden en sterken door de kracht van Uw Heilige Geest, opdat wij in deze geestelijke strijd niet onderliggen, maar altijd sterke wederstand doen, totdat wij eindelijk ten enemale de overhand behouden.”

Tenslotte, de Here Jezus heeft enkele keren gesproken over een bijzondere verzoeking. Het is de grote verzoeking, die eenmaal komen zal aan het einde der dagen, voordat Hij wederkomt. Dan zal de duivel nog één aanval doen op al Gods kinderen om hen te verzoeken tot ongeloof, tot afval. Dat zal zo hevig zijn, dat als God de tijd van die verzoeking niet zou inkorten, zelfs de uitverkorenen nog verleid zouden worden. Tegen die verzoeking is maar één ding bestand. En dat is de bede: Onze Vader, leidt ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. En dan staat er nog wat achter. Want van U is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Als we dit gebed oprecht kunnen bidden dan hebben we niets te vrezen, zelfs de machtige duivel niet!