OPDRAGEN IN DE TEMPEL

Ouders die een kind mogen ontvangen hebben vaak de wens om met de dank van hun hart ook het kind bij God te brengen. Daarmee willen zij uitdrukken dat het kind een geschenk van God is - het is door God “gevormd” en “geweven” (Psalm 139:13). Dit “brengen” van het kind bij God in het midden van de gemeente noemen we “opdragen”. In het Nieuwe Testament zien we iets dergelijks gebeuren als Jozef en Maria hun eerste zoon, de Here Jezus, in de tempel aan de Here God “voorstellen” (Lukas 2:22). Zij waren vanwege de Joodse wet hiertoe verplicht (Exodus 13:2, 12), en zullen met volle instemming hebben gehoorzaamd.

ER IS EEN KINDJE GEBOREN
Na maanden vol verwachting is het dan zover: er is een kindje geboren. Een groot wonder in een kleine wieg. Een wonder van God.
De nog verse vader en moeder begrijpen dat je een kindje niet kunt 'maken' of 'nemen'. Als er een baby wordt geboren is dit een geschenk van de hemelse Vader.
Een baby krijg je, om voor te zorgen en te laten opgroeien in een warm gezin, omringd door onvoorwaardelijke liefde en bescherming.
De ouders hebben de volle verantwoordelijkheid over dit kindje gekregen. Daarom willen zij hun baby 'teruggeven aan God', in het besef dat Hij hun baby zal beschermen.
'God zal voor je zorgen, met Zijn hulp willen wij een goede vader en moeder voor je zijn!'

HET KINDJE JEZUS WERD AAN GOD 'VOORGESTELD'

Dertig dagen na Zijn geboorte werd het kindje Jezus, net als alle andere eerstgeboren kindjes uit Zijn tijd, naar de tempel gebracht: 'Zij brachten Jezus naar Jeruzalem om Hem de Here voor te stellen.'
Jezus werd in de tempel aan God, de Schepper, 'voorgesteld'.  
Ditzelfde (Griekse) woord wordt ook door de engel Gabriël gebruikt als hij zegt: 'Ik ben Gabriël, die voor Gods aangezicht sta.' 
Maria en Jozef gingen dus naar de tempel met hun pasgeboren zoon om voor het aangezicht van God te staan en hun zoon aan Hem voor te stellen (op te dragen) en Hem a.h.w. aan God terug te geven.

Vijf mensen in dat stuk evangelie: we komen Jozef en Maria tegen, die als goede joodse ouders met hun kind Jezus naar de tempel gaan. waar ze Simeon en Anna ontmoeten. Vijf spelers op het bijbelse toneel: Jozef, Maria, Jezus, Simeon en Anna.

Wat info over Simeon 

Simeon was volgens het Lukasevangelie een rechtvaardig en vroom man. Hij zegende Jezus en zijn ouders. Het verhaal over Simeon is terug te vinden in Lukas 2:25-35.

Simeon woonde in Jeruzalem, en was rechtvaardig en vroom. Hij zag uit naar de tijd dat God Israël vertroosting zou schenken. De Heilige Geest rustte op hem. Die Heilige Geest had hem geopenbaard, dat hij niet zou sterven voordat hij de messias zou zien. Op het moment dat Jezus en zijn ouders in de tempel in Jeruzalem waren, werd Simeon door de Heilige Geest geleid om ook naar de tempel te gaan. Simeon nam het kind Jezus in zijn armen, en begon God te loven.

'Nu laat u, Heer, uw dienaar
in vrede heengaan,
zoals u hebt beloofd.
Want met eigen ogen heb ik de
redding gezien
die u bewerkt hebt ten overstaan
van alle volken:
een licht dat geopenbaard wordt
aan de heidenen
en dat tot eer strekt van Israël
uw volk.
(Nieuwe Bijbelvertaling)
De ouders van Jezus waren erg verbaasd over deze woorden. Simeon zegende hen echter, en zei tegen Maria:

'Weet wel dat velen in Israël door hem (Jezus) ten val zullen komen of juist zullen opstaan. Hij zal een teken zijn dat betwist wordt, en zelf zult u als door een zwaard doorstoken worden. Zo zal de gezindheid van velen aan het licht komen.
De zinsnede 'en zelf zult u als door een zwaard doorstoken worden' duidt op het lijden en sterven van Jezus, wat Maria van dichtbij meemaakt.


Wat info over Anna (profetes)

Anna (ook: Hanna) wordt in het Bijbelboek Lukas genoemd als een hoogbejaarde profetes. Zij is de dochter van Fanuël, en komt uit de stam Aser. Vanaf haar huwbare leeftijd had ze zeven jaar met haar man geleefd. Ze was vierentachtig jaar weduwe. Ze was altijd in de tempel, waar ze God dag en nacht diende met vasten en bidden.

Op het moment dat Jozef en Maria naar de tempel kwamen om een offer te brengen vanwege Jezus' geboorte, komt Anna naar hen toe. Ze bracht hulde aan God en sprak over Jezus met allen die uitzagen naar de bevrijding van Jeruzalem.

Anna de profetes, werd op hoge leeftijd door de Heilige Geest van God naar de tempel geleid, toen de moedermaagd van onze Heiland het gezegende Kind "inbracht, om naar de gewoonte der wet met Hem te doen". Een andere joodse heilige was haar reeds voorgegaan. Simeon, verzekerd, dat hij niet zou sterven, "eer hij de Christus des Heren zou zien", had het Kind reeds in zijn armen genomen en zijn geïnspireerde  lofzang uitgesproken, voordat de bejaarde Anna verscheen. Ook zij herkende in de kleine baby de beloofde Verlosser.
Zij dankte God, "en sprak van Hem tot allen , die de verlossing in Jeruzalem verwachtten".

Dit verhaal is te vinden in Lukas 2:36-38.

Over de leeftijd van Anna bestaat enige verwarring. De tekst leest dat ze vierentachtig jaar weduwe was, en zeven jaar met haar man getrouwd. Als ze op twaalfjarige leeftijd trouwde, dan zou ze op dat moment minstens 103 jaar oud zijn geweest. Het zou mogelijk kunnen zijn, maar het zou ook een optie kunnen zijn om te lezen dat Anna op dat moment 84 jaar oud was.

Wat doen en wat zeggen ze in deze geschiedenis?

Om te beginnen ontmoeten we Jozef en Maria. Lucas, de Griekse schrijver van dit evangelie, verhaalt nauwkeurig hoe zij met hun kind Jezus doen wat alle joodse ouders doen met hun eerste kind, tenminste als het een jongetje is. Allereerst laten ze Jezus op de achtste dag besnijden. Al sinds de dagen van aartsvader Abraham wordt dit gedaan. Het is een teken van: ‘Jij mag horen bij het volk, waarvan God een vriend wil zijn’: het joodse volk, waarmee God een verbond heeft gesloten. Ook nu gebeurt dit nog, ook in Nederland. Het lijkt een formaliteit, maar dat is het niet. Vergelijk het maar met de doop in de christelijke kerk. Als het goed is, is de doop beslist géén formaliteit, maar eerder een bewuste geloofskeuze van je ouders of van jezelf, als je je als volwassene laat dopen. En gelukkig zien we in de laatste jaren dat de doop steeds minder vanzelfsprekend - het hoort er nu eenmaal bij - en steeds meer een bewuste gelovige keuze wordt. Het heeft wel tot gevolg, dat er minder kinderen gedoopt worden in de kerk. Het heeft misschien op termijn ook tot gevolg, dat er meer volwassenen gedoopt zullen gaan worden in de kerk.
In ieder geval: Jozef en Maria laten hun kind besnijden. Hij krijgt bij de besnijdenis ook zijn naam: JEZUS, dat betekent: REDDER. De opdracht wordt uitgevoerd, die Maria van de engel Gabriël gekregen had: “....en u zult hem de naam Jezus geven” (Lukas 1: 31).

Het tweede dat Jozef en Maria doen is hun kind opdragen aan God. Dat gebeurde met elk eerstgeboren kind dat een zoon was. Waar dat gebruik vandaan komt? Dat heeft te maken met de uittocht uit Egypte, hét grote verhaal van de Israëlieten. In Exodus 13 lezen we over de wet op de eerstgeborenen. Alle mannelijke eerstgeborenen behoren toe aan God. Maar terwijl alle mannelijke eerstgeboren dieren aan God geofferd moesten worden, moest je je eerstgeboren zoon ‘vrijkopen’ door een éénjarig schaap en een tortelduif te offeren in plaats van je zoon. Het is immers onbestaanbaar dat de God van Israël gediend en geëerd zou willen worden door een mensenoffer. Dat deden de andere volken, de heidenen, die brachten mensenoffers. Maar de God van Israël wil daar niets mee van doen hebben. Hij doet het tegendeel: Hij zendt Jezus, zijn enige Zoon, voor ons in deze wereld. Dat vieren we met Kerst!
In Exodus 13 staat er iets opvallends bij. Daar staat: als je zoon je vraagt, waarom we dit doen, vertel hem dan dat we dit doen omdat God ons uit Egypte heeft bevrijd. We hebben God leren kennen als een God die ons helpt en bijstaat, die ons bevrijdt en in de ruimte zet. Dat mogen en willen we nooit vergeten, want we geloven, dat God ook vandaag ons nog helpen kan, ons bevrijden kan en ons ruimte geven kan!. Dat is een stukje gelovige opvoeding, waarbij duidelijk wordt hóe kerkelijke en gelovige tradities van vroeger ons ook vandaag kunnen helpen om te blijven geloven. Tradities zijn dus niet allemaal persé ouderwets en achterhaald. Integendeel: sommige tradities zijn nog heel actueel en dingen van vroeger kunnen je vandaag soms in de weg zitten in je geloof, maar kunnen je soms ook helpen in je geloof. Alle psalmen bijvoorbeeld zijn eeuwenoud. Toch lezen en zingen we ze nog steeds. Want we herkennen ons erin. We komen onszelf er in tegen!

Twee dingen vallen nog op als Jozef en Maria hun zoon Jezus in de tempel gaan opdragen. Ze doen dit ‘toen de dagen hunner reiniging naar de wet van Mozes vervuld waren’. Een vrouw was n.l. een aantal dagen na de geboorte van een kind ‘onrein’. 40 dagen na de geboorte van een jongetje, 80 dagen na de geboorte van een meisje. In Leviticus 12 kunnen we daar alles over lezen. De ontmoeting met Simeon en Anna in de tempel speelt zich dus af toen Jezus ongeveer 6 weken oud was (precies de tijd van het zwangerschapsverlof in Nederland!). Het tweede wat opvalt is dat Jozef en Maria 2 tortelduiven offeren: het offer van de ‘min-vermogenden’. Rijk waren Jozef en Maria in ieder geval niet.

Wat doen ze en wat zeggen ze ons vandaag?

In de tempel ontmoeten Jozef en Maria eerst Simeon en dan Anna. Beiden zijn oude mensen: ‘senioren’ zouden wij zeggen. Maar het zijn actieve senioren, zoals je ook vandaag nog zoveel actieve bejaarden tegenkomt. Want het heersende idee van ‘zieke, zielige en arme bejaarden’ klopt echt niet. Natuurlijk zijn ze er: zieke, zielige en arme bejaarden, maar dat is een minderheid. De meerderheid van de oude mensen kan zichzelf prima redden. Onlangs hoorde ik nog het verhaal van iemand van 75, die zei: “Ik naar de bejaardensoos? Kom nou, wat moet ik nou daar bij die oude mensen?”.
Maar het opvallendste van Simeon is niet alleen dat hij actief, rechtvaardig en vroom is, maar vooral dat hij leeft met verwachting! Hij verwachtte de vertroosting van Israël, zo schrijft Lucas. Hoe oud hij ook is, hij leeft met z’n gezicht en z’n hart naar de toekomst. Hij is niet een man die alleen maar terugkijkt en verhalen vertelt in de trant van ‘toen ik jong was...toen’, hoe boeiend en leerzaam zulke verhalen ook soms kunnen zijn. Hoeveel kinderen en kleinkinderen luisteren er niet graag naar zulke verhalen. Soms kunnen je kleinkinderen je heel vriendelijk, maar ook heel beslist, vragen: ‘Hé opa, vertel nog eens van toen je......’ Een goed verhaal is prachtig natuurlijk. Ik denk wel eens: we zouden elkaar veel vaker verhalen moeten vertellen in plaats van naar de buis te kijken.

Simeon leeft dus, hoe oud hij ook is, met verwachting! Hij verwacht, zo staat er, de ‘vertroosting Israëls’. Wat wordt daarmee bedoeld? In de Groot Nieuws Vertaling wordt het duidelijker. Daar staat: “Hij zag verlangend uit naar de dag, waarop God zich over Israël zou ontfermen”. Dat wil zeggen: Simeon verwacht de Messias. Dat bepaalt zijn leven! Door de Heilige Geest weet hij dat hij nog vóór zijn sterven de Messias zal zien. En ongeveer een jaar geleden had hij meegemaakt wat er met de prister Zacharias gebeurde in de tempel. Hoe Zacharias een gezicht zag en daarna niet meer spreken kon, tot de geboorte van zijn zoon Johannes. Simeon verstond de ‘tekenen der tijden’. Aan Zacharias begreep hij dat de komst van de Messias niet lang meer kon duren. En nu hij Jozef en Maria in de tempel ziet, wordt het hem opeens duidelijk: dít is Hem, in déze Jezus gaat God iets nieuws beginnen. Een soort verlichtende ervaring van Simeon. Maar geen toevallige. Want Simeon leeft met ontvankelijkheid voor Gods Geest. Hij luistert goed en daardoor hoort en ziet hij méer! Zo gaat dat als je je in je leven afstemt op God. Dan is de kans groot dat je méer gaat horen en zien.
En Simeon neemt Jezus in zijn armen en dankt God in een lied, wat wij nog kennen als de lofzang van Simeon. Gijs Bouwman schrijft in zijn boek ‘Met Lukas onderweg’ treffend over Simeon: “Hij is een ware gelovige, , een echt religieus mens. gelovig zijn betekent immers: geen genoegen kunnen nemen met het bestaande. geloven betekent: vertrouwen hebben in het nieuwe, dat we nog niet kennen. De hoop is niet weg te branden uit ons gelovige leven”.
En ook Anna, de bejaarde profetes in de tempel, loofde God vanwege dit kind Jezus en spreekt daar openlijk over. Nota bene: ze heeft wel lef om in dezelfde stad, waar koning Herodes woont, openlijk te spreken over Messias Jezus. Maar ja, profeten en profetessen zijn er juist voor om openlijk en met lef het woord van God te spreken.

Vandaag ontmoeten we tussen kerst en jaarwisseling Jozef en Maria: zij laten ons zien hoe zinvol kerkelijke en religieuze tradities en rituelen kunnen zijn. We ontmoeten ook Simeon en Anna. Zij laten ons zien hoe een gelovig mens mag leven met verwachting. Een gelovige blijft hopen, leeft naar de toekomst toe. Want God zal z’n beloften uit het verleden in de toekomst vervullen. Zo mogen wij na kerst met Jezus verder gaan, vol verwachting het nieuwe jaar in, op weg naar het nieuwe Jeruzalem, naar Gods nieuwe hemel en aarde.