Uit het evangelie volgens Lukas:

Zegent degenen, die u vervloeken, en bidt voor degenen, die u geweld doen.
Dengene, die u aan de wang slaat, biedt ook de andere;29) en dengene, die u den mantel neemt, verhindert ook den rok niet te nemen.
Maar geeft een iegelijk, die van u begeert; en van dengene, die het uwe neemt, eist niet weder.
En gelijk gij wilt, dat u de mensen doen zullen, doet gij hun ook desgelijks.
En indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat dank hebt gij? Want ook de zondaars hebben lief degenen, die hen liefhebben.
En indien gij goed doet dengenen, die u goed doen, wat dank hebt gij? Want ook de zondaars doen hetzelfde.
En indien gij leent dengenen, van welke gij hoopt weder te ontvangen, wat dank hebt gij? Want ook de zondaars lenen den zondaren, opdat zij evengelijk weder mogen ontvangen.
Maar hebt uw vijanden lief, en doet goed, en leent, zonder iets weder te hopen; en uw loon zal groot zijn, en gij zult kinderen des Allerhoogsten zijn; want Hij is goedertieren) over de ondankbaren en bozen.
Weest dan barmhartig, gelijk ook uw Vader barmhartig is.
En oordeelt niet, en gij zult niet geoordeeld worden; verdoemt niet, en gij zult niet verdoemd worden; laat los, en gij zult losgelaten worden.
Geeft, en u zal gegeven worden; een goede, neergedrukte, en geschudde en overlopende maat zal men in uw schoot geven; want met dezelfde maat, waarmede gijlieden meet, zal ulieden wedergemeten worden.

Uit de mode

Men vindt barmhartigheid soms een beetje  neerbuigend. Een soort helpen waarbij een ander niet gezien wordt als naaste maar meer als iemand van een lagere klasse.

Behalve in de kerk hoor je het woord barmhartig op zich nooit meer. Barmhartig staat wel in het wapen van Amsterdam, maar in Amsterdam hoor je veel meer  de anti-klanken ervan. De tegenstellingen onbarmhartig en meedogenloos klinken immers vaker.

In de Bijbel staat in Lucas 6: ‘wees  barmhartig want uw vader is barmhartig’ en  niet: ‘wees liefdadig’. Wat je bij wel kruiswoordpuzzels hebt. Een ander woord voor liefdadigheid? Barmhartigheid. Dat is goed in het puzzelboekje, maar in de bijbel is het iets anders: liefdadig ben je wanneer je een euro in de collectebus doet voor Jantje Beton, maar barmhartig ben je pas als je naar Jantje Beton toegaat.

Bijbelse woorden die dit voor een deel uitleggen zijn goedgunstig en  goedertieren

Gunstig zijn wij allemaal wel voor een ander. Tenminste als je bijvoorbeeld de ander wel je spullen wilt lenen. Gunstig is een moeder die tegen haar zoon zeg : je mag mijn auto wel gebruiken. Zoon is blij omdat moeder hem dat gunt. Wil natuurlijk best luisteren als moe zegt: je mag niet harder rijden dan 120. En wil je na afloop even tanken? Dat is redelijk allemaal, en gunstig. Goed-gunstig is de moeder pas als zij hem gewoon de sleutels geeft en alleen maar vraagt wanneer breng je de auto terug. Goedertieren is ze pas als zij zegt: je hoeft ook niet te tanken.  Ik betaal wel. Dan “tiert haar goedheid”.


Hoe liefdadig dit ook allemaal is, het is nog geen barmhartigheid maar het begint er wel mee.

Het begint ermee dat mensen elkaar iets gunnen en goedgunstigheid is dat je er ook nog blij om bent. Dat komt meestal voor tussen vrienden en familie ouders en kinderen echtgenoten en partners. Ik ben zo blij voor jou dat je het goed doet…. hier een bos bloemen. Zomaar.

Met liefdadigheid en goedgunstigheid heb je de helft te pakken van barmhartigheid.

De andere helft met een andere kleur komt erbij als mensen in de ellende zitten. En wanneer je daardoor diep geraakt wordt.

Dan komen er tranen in je ogen. Dat krijg je niet bij het overmaken van een bedrag over de giro, dat is liefdadigheid en goedgunstigheid, maar als je in de ziekenhuizen rondloopt op de afdeling kinderoncologie of als je op bezoek gaat bij die ene verre neef van jou die op zijn 18e een dwarslaesie opliep bij het duiken in een zwembad en als je thuiskomt, dan voel je je naar en dat is wat er bedoeld wordt met het bijbelse woord “ontferming”.  Ach toch wat verdrietig. Kon maar ik helpen.

Dat gevoel erbij dat maakt goedgunstigheid tot barmhartigheid. Dat gevoel tref je ook aan bij de barmhartige Samaritaan. Die niet alleen met ontferming werd bewogen maar ook nog extra geld gaf voor de verpleging en: Ik kom nog terug hoor!