7 Toen ze weer vertrokken, begon Jezus met de mensen over Johannes te spreken: ‘Waar zijn jullie in de woestijn naar gaan kijken? Naar het wuiven van het riet in de wind? 8 Wat zijn jullie dan gaan zien? Een mens die rijk gekleed ging? Welnee, wie rijk gekleed is, verkeert in koninklijke kringen. 9 Maar wat zijn jullie dan wel gaan zien? Een profeet? Jazeker, zeg ik jullie, en zelfs meer dan een profeet. 10 Hij is degene over wie geschreven staat: “Let op, ik zend mijn bode voor je uit, hij zal een weg voor je banen.” 11 Ik verzeker jullie: er is onder allen die uit een vrouw geboren zijn nooit iemand opgetreden die groter was dan Johannes de Doper; maar in het koninkrijk van de hemel is de kleinste nog groter dan hij. 12 Sinds de dagen van Johannes de Doper wordt het koninkrijk van de hemel door geweld bedreigd en proberen sommigen er zelfs met geweld beslag op te leggen. 13 Want de profetieën van alle profeten en van de wet reiken tot de dagen van Johannes. 14 En voor wie het wil aannemen: hij is Elia die komen zou. 15 Laat wie oren heeft goed luisteren!

16 Waarmee zal ik de mensen van deze generatie vergelijken? Ze lijken op kinderen die op het marktplein zitten en elkaar toeroepen:

20 Daarop maakte hij de steden waar bijna al zijn wonderen hadden plaatsgevonden, het verwijt dat ze niet tot inkeer waren gekomen: 21 ‘Wee Chorazin, wee Betsaïda, want als in Tyrus en Sidon de wonderen waren gebeurd die bij jullie gebeurd zijn, dan zouden de inwoners van die steden zich allang in een boetekleed hebben gehuld en met stof op hun hoofd tot inkeer gekomen zijn. 22 Ik zeg jullie: op de dag van het oordeel zal het lot van Tyrus en Sidon draaglijker zijn dan dat van jullie. 23 En jij dan, Kafarnaüm, je denkt toch niet dat je tot in de hemel zult worden verheven? In het diepst van het dodenrijk zul je afdalen! Want als in Sodom de wonderen waren gebeurd die bij jou gebeurd zijn, dan was het tot op de huidige dag blijven bestaan. 24 Ik zeg je dat op de dag van het oordeel het lot van Sodom draaglijker zal zijn dan dat van jou.’

25 In die tijd zei Jezus ook: ‘Ik loof u, Vader, Heer van hemel en aarde, omdat u deze dingen voor wijzen en verstandigen verborgen hebt gehouden, maar ze aan eenvoudige mensen hebt onthuld. 26 Ja, Vader, zo hebt u het gewild. 27 Alles is mij toevertrouwd door mijn Vader, en niemand dan de Vader weet wie de Zoon is, en wie de Vader is, dat weet alleen de Zoon, en iedereen aan wie de Zoon het wil openbaren.

28 Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven. 29 Neem mijn juk op je en leer van mij, want ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, 30 want mijn juk is zacht en mijn last is licht."

Wat we kunnen leren  uit het leven van Johannes de Doper 

A - Een bijzondere levensroeping (Luk.1:5-25)

Ieder mens gaat een bepaalde weg door het leven heen. De ene mens gaat een heel andere weg dan de ander. Dat is niet alleen een kwestie van de keuzes die ik zelf in mijn leven maak. Voor een deel worden ze ook bepaald door de plaats waar ik geboren ben, door de persoon die ik ben met mijn karakter en mijn kwaliteiten. En het diepste geheim is de levensroeping die de Heere aan mijn leven verbindt.

Heraut van de koning
Zo heeft Johannes een bijzondere levensroeping. Hij wordt geboren in een priestergeslacht uit de stam van Levi. Dat bepaalt al voor een deel zijn leven. Hij zou geen gewone Israëliet zijn, maar dienen in het heiligdom. Maar in zijn situatie komt daar nog iets bij. Al voor zijn geboorte heeft God duidelijk gemaakt dat het een heel bijzondere leviet zou zijn. Hij zou een middel zijn om velen van de kinderen Israëls te bekeren tot de Heere (vs.16). Daarbij zal hij niet de hoofdpersoon zijn, maar een nevenfiguur. Hij is de heraut, die voor de Messias uitgaat (vs.17).

Er zijn in het leven verschillende plaatsen. Niet ieder komt op dezelfde plaats te staan. Soms lijkt dat een kwestie van toeval, van geluk of pech. Als ik dit zo had gedaan of dat zo…Maar in hoger licht bezien geeft God ieder een plek. En in Gods koninkrijk staat niet ieder in het middelpunt. Er zijn meer nevenfiguren dan mensen die in het middelpunt staan. Johannes is niet zelf de Messias. Hij moet steeds verwijzen naar de Ander, Die na hem komt. Maar hij doet dat vanuit het besef dat God hem die plaats heeft gegeven.

Mag ik niet alles doen om een andere levensroeping te vinden? Jazeker wel, soms geeft God in het leven mensen een andere, belangrijker positie. Maar als God die niet geeft, ga dan niet proberen zelf krampachtig de levensroeping te veranderen. Daar ligt nu juist de vrede, waar Johannes de roeping volgt die voor hem ligt. Ook als dat niet eenvoudig is.

Profetische gestalte
Deze roeping zette Johannes in een uitzonderingspositie. Hij zal geen wijn of sterke drank drinken.(vs.15) Hij is niet een nazireeër in de letterlijke betekenis; dit hangt samen met zijn profetische gestalte. Hij zou heengaan in de geest en de kracht van Elia (vs.17). Dat betekende dat hij in de eenzaamheid van de woestijn groot werd. Hij was gekleed in een mantel van kamelenhaar en had een leren gordel om. Hij at sprinkhanen en wilde honing. (Mark. 1:6) We weten niet hoe de jonge Johannes op deze uitzonderingspositie reageerde. Want hij groeide anders op dan de doorsnee joodse jongen in die tijd. Hij hoorde van zijn ouders over die bijzondere levensroeping, maar de stukjes van de puzzel waren nog niet zo in elkaar gevallen als voor ons, die erachter staan. Hij zag nog niets van mensen die bekeerd werden. Hij zag de Koning nog niet voor wie hij uit moest gaan.

Zo kan er in mijn leven ook sprake zijn van een uitzonderingspositie, samenhangend met de levensroeping die God voor mij heeft. Dat is niet altijd makkelijk. Voor mij vallen de stukjes van de puzzel nog lang niet in elkaar. Misschien zie ik nog niets van dat doel. Waar is het allemaal goed voor, dat leven in de woestijn? Toch is Johannes in stilte zijn weg gegaan in de woestijn. Ons is daar verder niets over bekend. Mogelijk heeft hij het ook wel eens moeilijk gehad. Maar op zeker moment treedt hij voor het voetlicht. (Luk.3:3)

B - Onafhankelijk van de mensen (Luk.3:1-20)

Hij blijft zichzelf
In Luk.3:3 komt Johannes in het land van de Jordaan en begint daar te preken. Bij de veren van de Jordaan, waar veel mensen voorbij komen, roept hij op tot bekering. En dan komt hij in zijn woestijnkleding, als profetische gestalte. Hij valt uit de toon, dat is zeker. Maar hij blijft zichzelf. Hij vraagt zich niet af wat de mensen van hem denken en of hij zich niet moet kleden als een rabbi in die tijd. Hij wordt blijkbaar niet constant gekweld door de gedachte: wat denken ze van me? Hij is zichzelf. Of hij nu in de woestijn in de stilte is of onder de mensen, hij is zichzelf. Dat betekent dat hij door genade ook vrede heeft met zichzelf en de plaats die God hem heeft gegeven in dit leven.

Vaak hebben wij daar moeite mee. Wie kent die spanning niet? Moet ik me niet anders gedragen? Wat vinden de mensen van me? Misschien niet zozeer in de kleding,  maar in de manier van praten, van denken. Wij zijn soms zo angstig om vreemd over te komen en willen meer lijken op de massa. Een spanning tussen wie ik ben volgens mijn levensroeping en hoe ik wil dat de mensen mij zien. Van Johannes leren we hoe belangrijk het is jezelf en je roeping in het leven te accepteren. Om ook je uiterlijk te accepteren, want God heeft niet ieder hetzelfde voorkomen gegeven. Jezelf accepteren zoals je bent en je roeping accepteren zijn ook vruchten van genade die de Heere wil geven..

Verlost van mensenvrees
Hiermee hangt samen dat hij vrij mag zijn van mensenvrees. Hij geeft eerlijk de boodschap van Zijn Zender voor, wie hij ook voorheeft. Hij prikt de ballon van het verbondsoptimisme door, dat mensen zo gemakkelijk zeggen:Abraham is onze vader. (vs.8) Hij spreekt de scharen (in het bijzonder de Farizeeën – vgl.Matth.3:7) aan met ‘adderengebroedsels’, daarmee wijzend op de sluwe berekening en het verschil tussen hun uiterlijk en hun innerlijk. Zonder aanzien des persoons zegt hij de mensen eerlijk wat hij te zeggen heeft. Zelfs ging hij naar koning Herodes om hem aan te spreken op de onwettigheid van het huwelijk met zijn schoonzuster en op allerlei andere zonden die deze man deed.

Dat is ook een belangrijke les. Mensenvrees belemmert ons zovaak. Ook als ambtsdrager heb ik daar nog vaak last van. Ik ben soms bang om mensen te kwetsen. Om verkeerd over te komen. Wat een genade om frank en vrij te kunnen zeggen waar het in Gods Woord om gaat, wie je ook voor je hebt. Nee, Johannes is geen ongevoelige lomperik, die dingen zegt die een ander onnodig zeer doen. Zulke mensen komen we ook tegen: ik zeg eerlijk wat ik denk! En intussen kwetsen ze mensen. Genade maakt in dat opzicht fijngevoelig. De mens als persoon niet kleineren, ja hoogachten, maar toch eerlijk zeggen wat om Gods wil gezegd moet worden..

C - Dicht bij Jezus (Joh.1:19-34)

Deze bijzondere levensroeping was niet eenvoudig. Het gaf Johannes vaak een eenzame plaats. Maar deze man heeft wel een plek dicht bij de Heere Jezus. Hij heeft dingen mogen ervaren, die aan anderen voorbij gingen.

Zie, het Lam Gods
Toen Johannes eens stond te preken bij de Jordaan, omringd door veel mensen, kreeg hij een bijzonder gezicht van God. Hij zag Jezus tussen de schare staan. En dan niet zozeer als een bekende, maar als het Lam van God dat de zonde der wereld wegdraagt. Hij zag Gods bedoeling met deze Jezus, Die hij ongetwijfeld kende. Daarom roept hij ook niet uit: Kijk, daar staat Jezus, de Messias, maar: Zie, het Lam Gods. Hij is om zo te zeggen de meest bevoorrechte man uit de stam van Levi. Hij mag HET offerlam aller tijden aanwijzen. Door dit gezicht dat hij ontvangt, wordt hij als vanzelf tot een getuige van Christus. Hij mag mensen, beladen met zonde en schuld, verwijzen naar Hem Die daarvan verlost.

De doop van Jezus
Een nog belangrijker moment is de doop van de Heere Jezus in de Jordaan. Wie een plek krijgt dicht bij Jezus, mag dingen doen die aan anderen voorbij gaan. Op zekere dag biedt Jezus zich aan om gedoopt te worden. Nee, Hij heeft geen zonde. In dat opzicht is Hij totaal anders. Maar Hij wil zich voegen bij die schare, die onder belijdenis van schuld gedoopt is in de Jordaan. En Johannes is degene die deze doop aller dopen voltrekken mag. Dat zal voor altijd zijn bijnaam bepalen. Hij mag de grote Profeet, Priester en Leraar van Zijn volk in het ambt bevestigen. Wat een voorrecht. Nee, God had Johannes niet nodig, maar Hij schakelt deze man in.

Daarbij mag hij van nabij getuige zijn van twee dingen. In de eerste plaats de Heilige Geest, die nederdaalt in de gedaante van een duif. En in de tweede plaats die stem uit de hemel, die roept:Deze is Mijn geliefde Zoon, in Welke Ik Mijn welbehagen heb! Het is niet duidelijk of ieder deze duif heeft gezien en de stem heeft gehoord. Maar weinigen zullen het zo duidelijk hebben gezien en gehoord als Johannes de Doper.

Daarin zien we dat een bijzondere levensroeping een heel bijzondere relatie met Jezus kan geven. Dat ik dingen zie en hoor, die anderen voorbij gaan. En het is belangrijk om daarop te letten en ervoor open te staan. Ik denk ook aan Paulus, de heidenapostel. Hij had een bijzondere levensroeping om te prediken met een doorn in het vlees. Maar dan vertelt hij in 2 Kor.12:10 dat God zijn gebed op een zeer bijzondere manier beantwoordt: “En Hij heeft tot mij gezegd:Mijn genade is u genoeg;want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht”. De uitwerking hiervan is frappant:”Daarom heb ik een welbehagen in zwakheden, in smaadheden, in noden, in vervolgingen, in benauwdheden, om Christus’ wil; want als ik zwak ben dan ben ik machtig”.

Laten we dat zien. Wij zijn geen Johannes de Doper. Maar we zijn wel geroepen om als profeet in deze wereld Zijn Naam te belijden. Vergeet niet dat daarbij de Heere Jezus zo heel dichtbij is. Hij is zo dichtbij bij degene die Hem mag aanwijzen als het Lam van God. Hij is zo dichtbij voor ieder die bij Hem als de grote Ambtsdrager schuilt. Probeer dat te ontdekken. Ik kan ook zo druk zijn in mijn roeping, dat ik alleen maar de mensen zie aan wie ik het moet vertellen en niet de Heere Jezus. Hij openbaart zich aan ieder met een bijzondere levensroeping.

D - Zelfverloochening (Joh.3:22-36)

Deze dienaar van Jezus heeft ook geleerd zichzelf weg te cijferen voor Zijn Meester. Wij vinden het zo vanzelfsprekend:”Wie zichzelf vernedert zal verhoogd worden, maar wie zichzelf verhoogt, zal vernederd worden”. (Luk.14:11)Maar het is een van de moeilijkste dingen. Ook voor gelovige mensen. Wat zou er in de kerk minder strijd en twist zijn, als dit element meer werd beoefend. Maar dicht bij deze Jezus wordt het anders.

Hij moet groeien, ik minder worden
Op zekere dag blijkt dat Jezus ook doopt en dat zo Johannes in de schaduw begint te komen. De bezorgde vraag van zijn discipelen klinkt:”Die met u was over de Jordaan, Welke gij getuigenis gaf, zie Die doopt en zij komen allen tot Hem”. (vs.26) Dan spreekt Johannes de bekende woorden: “Hij moet wassen, ik minder worden”. Hij weet zijn plaats, ook als zijn omstanders iets laten doorschemeren van: moet dat wel zo. Hij kan de minste zijn om Christus’ wil. Met die eigenschap is Johannes ook niet geboren. Dat is genade, die hem geschonken is.

Deze zelfverloochening is iets anders dan dat mensen uit machteloosheid ieder over zich laten heenlopen. Dat maakt depressief en vermorzelt de persoon van de mens. Maar dit is een bewuste, vrijwillig zelfverloochening om Christus wil. Hij ziet zoveel heil en zaligheid in Christus, dat hij niet meer de eerste viool hoeft te spelen. Hij weet zijn plaats.

In Gods koninkrijk komen we vaak op dit punt grote ongelukken tegen. We zien soms mensen die alle aandacht naar zich toetrekken, ook geestelijk. Ze kunnen alleen maar gelukkig zijn als zij met hun geestelijke zaken in het middelpunt staan. Steeds weer proberen ze dat. Dat betekent een onrust van binnen. Het getuigt van geestelijke groei als dat anders wordt en ik mijn plaats ga kennen. En misschien moeten we zeggen dat we dicht bij de Heere Jezus dat ook leren. Hoe meer ik zaligheid in Hem zie, hoe gemakkelijker het wordt mijn plaats aan Hem af te staan.

E - Aangevochten door twijfel (Matth.11:1-19)

Johannes, met zijn bijzondere levensroeping, is niet aan twijfel en aanvechting ontkomen. Soms kunnen dingen zo anders gaan, zo onbegrijpelijk, dat een mens aangevochten wordt. Hij komt in de gevangenis terecht. Zijn inzet en trouw in de weg van God worden beloond met verdrukking. En het lijkt wel of Jezus er Zich niets van aantrekt. Juist in die stilte van de gevangenis komt de twijfel op. Niet zozeer aan God, maar aan zichzelf. Heeft hij zich niet vergist door Jezus aan te wijzen als Messias. Is Jezus wel de Messias of is Hij ook maar een voorloper? Hij vraagt zich af of hij de zaken wel goed doorzien heeft door zich zo in te zetten voor Jezus.

Wie kent dat niet in zijn leven? Aanvechting. Heb ik God wel goed begrepen? Ben ik wel op de goede weg? Is het wel voor mij? Juist als je stil wordt gezet en je veel tijd hebt om te denken. Dat zijn tijden dat satan de dienaren van Jezus het extra lastig maakt. Maar hoe gaan we om met die aanvechting?

Zijt Gij Degene Die komen zou?
Johannes leert ons iets moois. Hij stuurt twee discipelen naar Jezus met deze vraag. Die aanvechting, die als een brandbom bij hem naar binnen is gegooid, gaat hij niet zelf proberen onschadelijk te maken. Hij legt die bij Jezus neer. Waar kunnen we ze beter neerleggen dan bij Hem? Zo vaak proberen we er zelf uit te komen met alle nare gevolgen van dien.

De blinden worden ziende….
Wat krijgt Johannes voor antwoord? “De blinden worden ziende en de kreupelen wandelen; de melaatsen worden gereinigd en de doven horen; de doden worden opgewekt end e armen wordt het evangelie verkondigd”. (vs.5) Een merkwaardig antwoord. Zijn discipelen komen niet terug met het eenvoudige “Ja, Ik ben het”. Maar met een Bijbeltekst uit Jes.35:5,6. En zag Johannes deze dingen niet om zich heen gebeuren op dat moment? Jezus leert Johannes zijn gang en treden in het Woord vast te maken. Uit het Woord te ontdekken dat Jezus echt de Messias is.

Wij willen vaak een eenvoudig antwoord; het liefst een stem uit de hemel. Maar zou dat helpen? De volgende dat zouden we alweer twijfelen of het wel echt was geweest. Met Johannes moeten we leren de zekerheid van onze verlossing in het Woord te zoeken en te vinden.

F - Een getrouwe getuige (Mark.6:14-20)

En hoorde hem gaarne
In Mark.6 lezen we dat Johannes in de gevangenis is gezet door Herodes. Zijn prediking was te concreet. Hij had immers gezegd dat Herodes in overspel leefde en zich aan veel andere zonden schuldig maakte.
We krijgen de indruk dat Johannes in de gevangenis niet heeft gezwegen, maar is doorgegaan met het spreken over God. Herodes hoorde hem graag, zo zegt vs.20. Een soort dictator die iemand gevangen zet – op aandringen van zijn geslepen vrouw – maar het eigenlijk met zichzelf niet eens is en vindt dat die man de waarheid spreekt. Mogelijk kwam hij Johannes wel eens opzoeken en dan sprak Johannes. Hij was dus niet een getuige ‘van 9.00 – 5.00 uur’. Hij was dus ook niet een getuige in dagen van voorspoed alleen. Ook in de donkere dagen. En misschien maakte dat wel de meeste indruk op Herodes.

Van Johannes leren we dat een echte getuige niet afhankelijk is van de omstandigheden. Zo iemand mag overal goed van God spreken. Ook in de gevangenis. Ook in het ziekenhuis. Ook in tijden dat hij of zij in de verdrukking is. Juist dát getuigenis is zo indringend. (vgl.gouden sieraad op ondergrond van donker velours)

Martelaar om Christus’ wil 

De laatste les die ik wil noemen uit het leven van Johannes is dat hij op een tragische manier omkomt. Er komt geen aardbeving, waardoor de gevangenisdeuren opengaan, zoals bij Paulus en Silas in Filippi (Hand.16). Er komt in de nacht niet een engel in de nacht om hem uit te leiden, zoals met de apostelen gebeurde (Hand.5). Het lijkt of het noodlot regeert. Herodias’ dochter Salome (Josephus vermeldt haar naam) vraagt na een onbezonnen belofte van Herodes om het hoofd van deze prediker. Zo moeder zo dochter. En tenslotte maakt de beul een einde aan zijn leven.

Zorgt de Heere zo slecht voor Zijn heraut? Geeft Hij zo weinig om mensen die hun leven in Zijn dienst geven? Bekommert Hij zich niet om de Zijnen? Moeten ze dan op zo’n tragische manier sterven: onthoofd worden?

Dat is de gewone manier om er tegenaan te kijken. Er is ook een andere manier:de Heere verwaardigde hem om martelaar te worden om Christus’wil. Zijn hoofd viel bloedend in een schaal, maar eigenlijk werd zijn hoofd gekroond met een gouden kroon. Gods kinderen komen niet allemaal kalm thuis. Ze komen niet allemaal met vurige paarden en wagens, zoals Elia. Ze krijgen niet allemaal een waardig ziekbed. Maar dat zegt niets omtrent de vraag of ze een kind van God waren of niet. Wie Johannes’ einde ziet, ontdekt een heel tragisch einde. Maar daar moeten we doorheen kijken. De martelaren om Christus’ wil komen thuis.

De wijze van heengaan is niet het belangrijkste, wel de vraag wáár we heengaan. Dat is een vraag die actueel blijft, ook in het leven van een ambtsdrager. Want ik ga niet naar de hemel, omdat ik ambtsdrager was. Paulus zegt in 1 Kor.9:27 dat hij in zijn eigen leven ook met de dingen worstelt, “opdat ik niet enigszins, daar ik anderen gepredikt heb, zelf verwerpelijk worde”.

Laat de ambtsdrager zijn eigen geestelijke leven niet vergeten. Laat de verborgen omgang met God en Zijn Woord het diepe geheim blijven van mijn persoonlijke- en ambtelijke leven. Dat maakt klein en houdt klein en geeft de gestalte van de dienstknecht:”Spreek, Heere, want Uw knecht hoort”. (1 Sam.3:9) En welke weg de Heere dan ook met mij gaat, het is goed!