Gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan
 
De Gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan is een verhaal in het Nieuwe Testament van de Bijbel, verteld door Jezus.

In het verhaal weigeren eerst twee hooggeplaatste Joden (een priester en een Leviet) om hun handen vuil te maken om een slachtoffer van een geweldsmisdrijf langs de kant de weg te helpen, maar later blijkt een Samaritaan (een door de Joden geminacht volk destijds) wel hulpvaardig. Wat met deze gelijkenis moet worden overgebracht is dat telt wat iemand doet, niet wat hij is. En niet alleen de letter van de wet, ook de geest van de wet moet worden nageleefd, is de stelling. (Evangelie naar Lucas 10:25-37)

Uit het evangelie volgens Lukas:

Er kwam een wetgeleerde naar Jezus toe die hem op de proef wilde stellen. Hij vroeg: "Meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?" Jezus zei tegen hem: "Wat staat er in de wet? Wat leest u daar?" Hij antwoordde: "Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en heel uw ziel, met inzet van al uw krachten en met heel uw verstand, en heb uw naaste lief als uzelf." Toen zei Jezus: "Dat is goed geantwoord; doe dat en u zult leven."
Maar de man wilde zichzelf rechtvaardigen en zei: "En wie is dan mijn naaste?" Daarop zei Jezus: "Er was eens een man die van Jeruzalem naar Jericho ging en door rovers werd overvallen. Ze beroofden hem en sloegen hem en lieten hem halfdood liggen. Nu kwam daar een priester langs, op weg naar Jericho. Hij zag hem liggen, maar ging met een boog om hem heen. Hetzelfde deed een Leviet die daarlangs kwam; ook hij ging met een boog voorbij. Een Samaritaan die op reis was, kwam daar ook langs. Hij ging naar hem toe, verzorgde zijn wonden met olie en wijn en verbond ze. Toen zette hij hem op zijn eigen ezel en bracht hem naar een herberg waar hij voor hem zorgde. De volgende dag nam hij twee zilverstukken, hij gaf die aan de herbergier en zei: Zorg voor hem, en mocht u meer kosten maken, dan zal ik u betalen als ik terugkom!"
En Jezus besloot: "Wat denkt u? Wie van deze drie is de naaste geweest van de man die in handen viel van de rovers?" "Degene die zich het lot van de man aantrok", antwoordde de wetgeleerde. En Jezus zei: "Ga dan en doe als hij."

Wie is eigenlijk onze  Naaste?

Veelal worden de woorden: "Je naaste liefhebben" te pas en te onpas toegepast onder de Christenen. Vaak gaat het om liefdadigheid voor mensen in nood, dat wordt gezien als naastenliefde. Maar anderen zeggen dat het gaat om mensen om je heen, de mensen die je dagelijks treft. Weer anderen zeggen, nee, dat zijn de mensen van je geloofsgemeenschap. Nog weer anderen zeggen dat het de arme mensen zijn, in de derde wereld..... Misschien rijst bij u ook de vraag: Wie is mijn naaste? Laten we eens kijken wat de Here Jezus hier zelf over zegt!

De barmhartige Samaritaan

In de gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan wordt uitgelegd wie de Naaste nu eigenlijk is. Maar hier gaat nog een zeer essentieel gedeelte aan vooraf (de context). Het begint namelijk met de vraag: Meester, wat moet ik doen om het eeuwige leven te beërven? 

Betekenis van de gelijkenis?

De verkeerde kant op?
In de Bijbel komt typologie veelal voor, zogezegd zaken verwijzen ergens naar. Alles in deze gelijkenis wijst een bepaalde richting op en wijst naar een bepaalde situatie. Het begint al bij de eerste zin, waar staat dat de weg die degene afloopt is naar Jericho toe, niet naar Jeruzalem toe, maar er vanaf. Kort gezegd is dit de verkeerde kant op, want in de typologie staat Jeruzalem voor de hemel en staat Jericho voor de wereld. Eigenlijk beeld dit meteen al een mens uit die zich van God afkeert en de wereld ingaat. Onderweg naar beneden wordt hij overvallen en hij was ten dode opgeschreven.

De religieuzen

De priester ging ook niet naar Jeruzalem toe, hij ging de weg naar beneden. De priester en Leviet waren de wetgeleerden van die tijd,
de priester leerde de mensen over de wet en dat de Leviet begeleidde de ceremoniële handelingen. Ze verwijzen beiden naar de wet, naar de twee kanten van de wet, de morele en ceremoniële. Maar noch de geboden, noch het bloed van de offerdieren kan ons het Leven geven (Hebr 10:4).
De wet kan de doodgaande mens niet redden. Doordat de mens per definitie zondigt, zal hij sterven. En dat zie je ook in de gelijkenis naar voren komen, de wet kan de mens die ten dode opgeschreven is niet redden. Want beiden hielpen ze hem niet.

De Barmhartige Samaritaan

De Samaritaan, waarheen ging die? Die reisde. Zo beschrijft de Heer zichzelf vaker in andere gelijkenissen, zoals bijvoorbeeld in de gelijkenis van ponden (Lukas 19), talenten (Matthëus 25) en de boze wijngaardeniers (Marcus 12). In tegenstelling tot priester en de Leviet, kon kon hij de man wel redden. De Barmhartige Samaritaan werd met ontferming bewogen, wat ook wederom een verwijzing is: Want dat wordt ook vaak over de Here Jezus gezegd door zowel Matthëus, Markus en Lukas. En de Here Jezus kon de mens die ten dode opgeschreven was wel redden, iets wat de wet niet kon (Galaten 3:21).

De gewonde

Dan de gewonde, dat is iemand die ten dode opgeschreven is. Iemand die niet door de wet gered kan worden, maar wel gered wil worden.
Dat zijn in eerste plaats de Joden. De wet kon hen niet redden (rechtvaardigen), maar de Heere Jezus wel. Vervolgens gaat het ook verder over op ons, gelovigen uit de heidenen. 

De Barmhartige Samaritaan verbond onze wonden en goot er olie en wijn op. Olie is een beeld van de Heilige Geest en Wijn ook. Wij worden gered van de door dood en de opstanding van de Here Jezus. Zijn Geest maakt onze sterfelijke lichamen weer levend (Rom 8:11). De Here Jezus draagt ons naar de Herberg en laat ons daar verzorgen, Hij draagt zelf zorg voor ons. Hij heeft de prijs betaald voor ons en staat borg dat hij altijd de schuld zal voldoen.

Daarnaast verwijzen de 2 schellingen naar de 2 van de Gemeente, bijvoorbeeld de 2000 jaar van de Gemeente.

De Naaste is de Here Jezus

Wie is dus de Naaste?
En dat is dat ook de vraag die de Here Jezus stelt: Niet wie is de naaste van de Samaritaan, maar wie is de Naaste van de man die daar lag!
En dat is nu net waar het om gaat: Je naaste liefhebben is dus in de eerste plaats Jezus, je Redder liefhebben. Diegene liefhebben die jou barmhartigheid heeft getoond.

De hoofdvraag was ook: Hoe zou ik het Eeuwige Leven kunnen beërven? En dat is natuurlijk niet met goeddoen aan de zwakkeren (door werken),
maar door God liefhebben uit geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw kracht en met geheel uw verstand en de Naaste lief te hebben als jezelf.

De twee geboden zijn één

Als de Here Jezus dus Zelf de Naaste is, dan zijn de twee geboden dus eigenlijk éénzelfde gebod.
En dit wordt ook bevestigd in andere schriftgedeelten: 
Markus 12
29 En Jezus antwoordde hem: Het eerste van al de geboden is: Hoor, Israël! de Heere, onze God, is een enig Heere.
30 En gij zult den Heere, uw God, liefhebben uit geheel uw hart, en uit geheel uw ziel,
en uit geheel uw verstand, en uit geheel uw kracht. Dit is het eerste gebod.
31 En het tweede aan dit gelijk, is dit : Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven.
Er is geen ander gebod , groter dan deze. 
Dus het tweede gebod is aan het eerste gelijk! En er staat groter dan deze, niet dezen, dus enkelvoud. Wat dus betekent dat het hier om eigelijk 1 gebod gaat. Zo staat ook in Matthëus het volgende: 
Matthëus 22
36 Meester! welk is het grote gebod in de wet?
37 En Jezus zeide tot hem:
Gij zult liefhebben den Heere, uw God, met geheel uw hart,en met geheel uw ziel, en met geheel uw verstand .
38 Dit is het eerste en het grote gebod.
39 En het tweede aan dit gelijk, is: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven .
40 Aan deze twee geboden hangt de ganse wet en de profeten 
Dus ook hier blijkt dat de twee geboden gelijk zijn, wat ook in de gelijkenis naar voren komt.

Resumerend

De Here Jezus is onze Naaste en hem zouden we liefhebben als onszelf. Als Israël dat gedaan had, dan hadden ze het eeuwige leven kunnen beërven. Maar zij hadden hun naaste niet lief. Wij Christenen hebben wel de Here Jezus lief, door ons geloof in Hem. Daarmee komen we weer terug bij wat altijd de voorwaarde is om het eeuwige Leven te beërven: Geloof in Jezus Christus als de Zoon van God.

Omdat de Here Jezus onze Naaste is, moeten wij hem liefhebben. En de Here Jezus Christus woont ook in onze broeder of zuster:
Die broeder/zuster zou je ook lief moeten hebben omdat Christus in hem/haar is. Dit is ook waar 1Johannes 2 en 3 over spreekt. 
1Johannes 3:23
3: 23 En dit is Zijn gebod, dat wij geloven in den Naam van Zijn Zoon Jezus Christus, en elkander liefhebben , gelijk Hij ons een gebod gegeven heeft. 
Als we Christus liefhebben, dan zouden we ook zijn Lichaam liefhebben. Dat zijn onze broeders en zusters, waarmee Hij één is en wij met hen.