Uit het evangelie volgens Johannes:


Verhaal van de voetwassing

Samen met zijn leerlingen ligt Jezus aan tafel, kort voor het feest van Pasen. “Leerlingen”, schrijft Johannes. Er zijn er dus meer dan de 12 apostelen. Er kunnen ook vrouwen aan gelegen hebben. Tijdens de maaltijd staat Jezus op en hij legt zijn bovenkleed af. Al voetenwassend gaat hij de rij langs, zwijgend en geruisloos. De leerlingen zijn met stomheid geslagen.
Jezus, hun meester en heer, neemt een dienstwerk op zich, dat nooit aan een jood zou worden opgedragen.

Jezus wast de voeten van zijn leerlingen. Jezus vereenzelvigt zich met de allerminsten, is minder dan een slaaf, bijna een voetveeg.

Dan wordt de stilte doorbroken. Petrus trekt zijn voeten terug.  Hij wil niet door deze Jezus gediend zijn.
Hij ergert zich aan deze solidariteit met de minstens. Hij kan het op dit moment niet aan, dat er in de visie en de praktijk van Jezus geen meesters en leerlingen zijn, geen heren en knechten, maar alleen broeders en zusters.

Een verbijsterend stuk evangelie het evangelie van de voetwassing. Het verhaal zelf is uiterst schokkend:
Jezus die rondkruipt over de grond om zijn vrienden de voeten te wassen.

Het verhaal van de voetwassing voelt wat ongemakkelijk en bedreigend aan. Jezus laat, met deze - symbolische - daad, aan zijn leerlingen en aan ons zien, dat de dienst aan elkaar en de onderlinge solidariteit de kern is van het geloven.
Het gaat er om dat de mensenzoon is gekomen om te dienen, en dienen wil zeggen: de minste willen zijn,
Jezus’ daad is een omkering van alles was vanzelfsprekend is. Ik gaf jullie een voorbeeld, zegt Jezus. Wil je het Koninkrijk van God waarmaken, dan zul je zó moeten handelen.

Het is niet zomaar een mens die voeten wast, hij is het spiegelbeeld van God. Wanneer wij mensen zo met elkaar omgaan, ons in onze vermeende grootheid zó klein durven te maken voor de ander, ons dienstbaar en nederig opstellen, dan stellen wij God present.

Als ik je niet was, heb je geen deel met Mij

De dienst die de Heer Jezus uitoefent in de hemel, waar Hij aan 's Vaders rechterhand gezeten is, is drievoudig. Voor Gods aangezicht is Hij onze Hogepriester; voor het aangezicht van de Vader is Hij onze Voorspraak, en eveneens in onze relatie met de Vader wast Hij onze voeten. Als Hogepriester komt Hij ons te hulp in onze zwakheden; als Voorspraak houdt Hij Zich bezig met onze zonden; in de voetwassing treedt Hij ons tegemoet in onze verontreiniging.

Voetwassing is het wegnemen van verontreiniging door water, niet door bloed. Het doel van deze dienst die de Heer Jezus ten opzichte van ons uitoefent, is dat wij deel zullen hebben met Hem. Het onderwijs over de voetwassing is niet alléén een les in nederigheid, al is het dat óók, want ook in het neerbukken voor de voeten van onze medediscipelen hebben wij deel met Hem. Maar het gaat erom dat de Heer Jezus alles wat Hij heeft met ons wil delen. Dat zal in de toekomstige wereld pas ten volle vervuld worden, maar we kunnen er nu al iets van ervaren. De Heer Jezus wil ons in gemeenschap met Hem brengen, in zijn gedachten, zijn vreugden, zijn gevoelens. Dat is de meest verheven gemeenschap die wij ons kunnen voorstellen.

Ook in het Oude Testament vinden wij voorbeelden van reiniging door water, zoals de rode koe in Num.19 of het koperen wasvat. Hoewel dat onderwijs raakvlakken heeft met Joh.13 is het toch niet hetzelfde. De hoogte van de gemeenschap met de Heer Jezus was immers in het Oude Testament nog ver buiten het gezichtsveld.

In de geschriften van Johannes, en speciaal in de gesprekken die de Heer met zijn discipelen heeft in de opperzaal, gaat het om de gemeenschap met de Vader en de Zoon (vgl. l Joh.1:3).

Het spreekt vanzelf dat deze tere band van gemeenschap wordt verbroken door de zonde. Maar dat is niet het enige gevaar dat deze gemeenschap bedreigt. Ons geweten kan zo zijn afgestompt door de verontreiniging van deze wereld dat datgene wat onze gemeenschap hindert helemaal niet op ons geweten drukt. Maar de Heer Jezus ziet alles, tot het allerkleinste toe, dat onze gemeenschap hindert. Hij alleen kan onze voeten wassen.

Het kost ons nogal wat moeite om de les te leren dat wij deelgenoten van een hemelse, eeuwige gemeenschap zijn. Wij zijn niet van deze wereld, zo als Hij niet van deze wereld is. Let wel: voetwassing heeft niet ten doel om ons in deze eeuwige, hemelse gemeenschap te plaatsen - wij zijn daar al. Maar de voetwassing heeft ten doel alles weg te nemen dat een verhindering zou zijn.

Deze les leerde de Heer zijn discipelen, terwijl Hij de voor het Pascha benodigde ceremoniële voetwassing verrichtte, opdat zij zouden begrijpen hoe zeer reinheid noodzakelijk was om deel te hebben aan deze nieuwe hemelse gemeenschap die Hij opende toen Hij naar zijn Vader ging.