Uit het evangelie volgens Lukas:

22 Jullie hebben nu verdriet, maar ik zal jullie terugzien, en dan zul je blij zijn, en niemand zal je je vreugde afnemen. 23 Dan hoeven jullie mij niets meer te vragen. Maar ik verzeker jullie: wat je de Vader ook vraagt in mijn naam – hij zal het je geven. 24 Tot nu toe hebben jullie niets in mijn naam gevraagd, maar vraag het en je zult het ontvangen. Dan zal je vreugde
volmaakt zijn.

Voor veel mensen is bidden niet gemakkelijk

Ook de discipelen hadden er moeite mee. Zij vroegen immers aan Jezus: "Here, wilt U ons leren bidden".
Mensen vinden het moeilijk, want: wat moet je zeggen, wat mag je tegen God zeggen? Veel mensen durven dan ook niet hardop te bidden. Zij generen zich. En dat begrijp ik aan de ene kant wel, want als je dat van huis nooit geleerd hebt, is het niet gemakkelijk die schroom te overwinnen.
Maar aan de andere kant: het is niet goed. Want je let dan meer op de mensen om je heen dan op God. Het gebeurt zelfs dat iemand in het gewone leven het hoogste woord heeft, maar hardop bidden, dan weet men opeens niets meer te zeggen.
"Ja, maar ik mis de vrijmoedigheid om hardop te bidden", zeggen mensen dan. Nou, het is de vraag of dat waar is: Want wat bedoelen we met 'vrijmoedigheid'? We komen dit woord in Hebreeën 4 tegen, dus zal ik straks uitleggen, wat de bijzondere betekenis is van dit woord.

 Het is goed om vanuit Gods Woord onderwijs te ontvangen over het bidden. Hebt u en jij er wel eens bij nagedacht hoe u uw gebed eindigt? "Natuurlijk", denkt u dan, "met amen". Ja, en verder?
Wij gebruiken meestal de woorden: "We vragen U dat om Jezus’ wil". Of: "wilt U ons horen in Jezus’ naam". Dat wisselen we soms af. Maar wist u dat er een groot verschil is tussen deze beide uitdrukkingen? Als we ze door elkaar gebruiken, dan verliezen we dat verschil uit het oog.
 Straks gaan we samen bidden en is er gelegenheid voor persoonlijk gebed. Dat laatste is ook goed: dan mag u en jij heel persoonlijk tot God gaan en weten dat Hij heel dichtbij u is. Maar eerst wil ik u en jullie uitleg geven over: Bidden om Jezus’ wil en bidden in Jezus’ naam.

Bidden om Jezus’ wil

Om Jezus’ wil' - dat mag eigenlijk nooit bedoeld zijn als standaard-afsluiting van het gebed. Bidden 'om Jezus’ wil' herinnert ons namelijk steeds eraan dat het een groot wonder is, dat we mogen praten met God.
We kunnen niet zomaar even bij God binnenlopen. God is n.l. de machtige God, onvergelijkbaar met iets of iemand. Hij is heilig - en wij zijn maar mens. En wij mensen hebben bovendien het contact met hem verbroken - door de zonde die in ons zit en die wij doen.
En toch mogen we tot God komen - om Jezus’ wil. D.w.z. Hij is het die de weg naar God heeft vrijgemaakt. Wij konden dat zelf niet en we zullen dat ook nooit kunnen. Maar Jezus deed dat wel. Gods eigen Zoon heeft tot de troon de weg ons weer ontsloten (Gezang 449:3).
Dat maakt ons ongelooflijk klein-voor-God en ongelooflijk dankbaar. Want zonder Jezus was er geen enkele mogelijkheid om tot God te kunnen komen. Daar mogen we verwonderd om zijn en Christus daarvoor danken en aanbidden. 'Om Jezus’ wil' - dat herinnert ons dus steeds aan Zijn offer aan het kruis van Golgotha.

In Hebreeën 4, vers 16a staat: "Laten wij met vrijmoedigheid toegaan tot de troon der genade".
'Vrijmoedigheid' betekent oorspronkelijk: het recht dat elke Griekse burger had om in de volksvergadering het woord te voeren. Dat was dus geen gevoel, maar een recht - niet iets dat je moest verdienen, maar iets dat je kreeg.
In ons gebed geldt dat net zo: vrijmoedigheid is geen gevoel, maar een geschenk van God om met Hem te praten in ons gebed - om Jezus’ wil.
'Toegaan' - ook dat is een bijzonder woord: het wordt gebruikt voor de priesters die de tempel binnen gingen. Dat deden ze om te offeren en om te bidden.
 Nu hoeven wij geen offers meer te brengen - dat deed Christus voor ons. Maar we mogen wel komen tot God om te bidden. En om Jezus’ wil mogen wij God alles vertellen: danken en aanbidden, gebeden en voorbeden, alles vertellen wat er in ons leeft. We mogen daarbij de verhoring van die gebeden vol vertrouwen in Zijn hand leggen.

Bidden in Jezus’ naam

Bidden 'in Jezus’ naam''  is niet hetzelfde als: 'om Jezus’ wil'.

In de grote afscheidstoespraak van Jezus zegt Hij o.a.: "Wat jullie dan in mijn naam vragen, dat zal Ik doen, zodat door de Zoon de grootheid van de Vader zichtbaar wordt. Wanneer je iets in mijn naam vraagt, zal Ik het doen". (Johannes 14 vers 13). En: "Jullie hebben niet Mij uitgekozen, maar Ik jullie, en Ik heb jullie opgedragen om op weg te gaan en vrucht te dragen, blijvende vrucht. Wat je de Vader in mijn naam vraagt, zal Hij je geven" (Johannes 15 vers 16). En even verder: "Ik verzeker jullie: wat je de Vader ook vraagt in mijn naam - Hij zal het je geven. Tot nu toe hebben jullie niets in mijn naam gevraagd, maar vraag het en je zult het ontvangen. Dan zal je vreugde volmaakt zijn" (Johannes 16 vers 23).
Wat hier opvalt is, dat Jezus de stellige belofte aan verbindt dat God de gebeden die in Zijn naam worden gebeden, zal verhoren.

Dat is geweldig! Maar hoe kan dat en hoe zit dat? Wanneer kan en mag je bidden in Jezus’ naam? Dus niet altijd.
Dit kan en mag, wanneer datgene wat wij vragen niet allereerst onze persoonlijke wens is, maar als het ware een vraag van Jezus zelf zou kunnen zijn. In Jezus’ naam - dan komt Hijzelf mee met alles wat Hij volbracht heeft.
Bidden in Jezus’ naam - dan beroepen wij ons op de woorden die Hij zelf gesproken en ons geleerd heeft.
Dat vraagt dus van ons : zorgvuldig erover nadenken of onze wens ook de wens van Jezus zou zijn. Want dat gaat niet voor alle gebeden op.

Waar geldt dat wel van? Van al Gods beloften. En er zijn heel veel beloften van God. Ze staan allemaal in de Bijbel. Het onvoorstelbaar rijke is, dat God ál die gebeden zal verhoren.
Daar mag je best even stil van worden. En dat mag heel veel onzekerheid en twijfels wegnemen. Tegelijkertijd vraagt dat een zorgvuldig luisteren naar wat God gezegd heeft in Zijn Woord.

Het gebeurt maar al te vaak, dat wij onzorgvuldig bidden. We vragen van alles om Jezus’ wil en verwachten dat God al die gebeden zal verhoren. De Bijbel laat er geen enkele twijfel over bestaan, dat God onze gebeden hoort. Maar soms verhoort Hij ze op een andere manier dan wij denken en verwachten.

Aan de andere kant twijfelen wij aan de kracht van Gods beloften. Dan zijn we kleingelovig en geloven dus niet dat God de gebeden waarin we vragen om vervulling van Zijn beloften, zal verhoren.
Vaak zijn wij haastig en gejaagd, nemen we te weinig tijd om God te zoeken. Dan kan het ook niet anders dan dat we van verhoring niet zo veel zien en een armzalig gebedsleven hebben.
 Ik wil u en jou daarom uitnodigen om elke dag meer rust en tijd te nemen. Het is zó heilzaam en het verdiept je zó in je relatie tot God, dat je daar alleen maar rijker van wordt.

Zo dadelijk nemen we ook de tijd daarvoor. God Zelf is al in ons midden. Daar hoeven wij niet aan te twijfelen, want dat heeft Hij zelf beloofd. Hij is hier en nu. Laten we dan ook de rust nemen en als er straks gelegenheid is voor persoonlijke gebeden, niet onrustig stilletjes denken: "Zijn we nu nog niet klaar"? Ik zou bijna zeggen: geniet maar even van de stilte in Gods nabijheid. En vertel Hem maar wat u bezig houdt. En dank Hem maar voor Zijn liefde en genade

God verhoort al onze gebeden

 Dat is de boodschap, die uit de Heilige Schrift tot ons komt. En deze boodschap mogen wij juist op deze zondag horen, een van de zondagen van de vijftig dagen tussen Pasen en Pinksteren, aan welke de Latijnse naam "rogate" gegeven is, wat "vraagt" ofwel "bidt" betekent. En deze woorden verwijzen duidelijk naar woorden uit de evangelielezing van deze zondag: vraag en je zult het ontvangen, of zoals onze oude vertaling het weergeeft: bidt, en gij zult ontvangen. Daarom hebben de schriftlezingen en ook de liederen, die voor deze zondag op het rooster staan aangegeven betrekking op het gebed. De zesenzestigste psalm, die wij gezongen hebben, besluit met de woorden: De naam des Heren zij geprezen! Hij, die getrouw is en nabij, heeft mijn gebed niet afgewezen. De Heer is goed geweest voor mij. In onze eerste lezing uit het boek van de profeet Jesaja horen wij God zelf tegen mensen die naar water zoeken zeggen: Ik, de Heer zal hun antwoord geven. Vervolgens horen wij dat Petrus in zijn brief schrijft: ‘Want de Heer verliest de rechtvaardigen niet uit het oog en luistert naar hun gebeden’ En  in onze evangelielezing is het Jezus zelf, die in de laatste gesprekken met zijn leerlingen, voordat hij afscheid van hen zal nemen, tot hen zegt: maar vraag het en je zult het ontvangen. Dan zal je vreugde volmaakt zijn.

Is het wel zo dat God altijd onze gebeden verhoort?

Maar, zo zullen wij ons wellicht afvragen, is het wel zo dat God altijd onze gebeden verhoort? Want voor ons gevoel zijn toch bepaalde gebeden die wij doen onverhoord. Bidden wij niet voor ernstig zieken uit onze omgeving, onze familie, of onze gemeente, terwijl er dan in vele gevallen er dan toch geen genezing heeft plaatsgevonden? Maar zijn al deze gebeden dan onverhoord gebleven, wat wil zeggen, dat God daarvoor geen oor heeft gehad? En bidden wij niet wekelijks voor de nood in deze wereld, voor allen die te lijden hebben van het geweld in deze wereld, zoals in verschillende landen in Afrika, in Afghanistan en Irak. Maar komt er dan door onze gebeden een einde aan al dat geweld. ? Hoeveel  militairen, maar ook burgers zijn er al omgekomen in Irak en in Afghanistan?  En dan lijkt het er wel op, alsof deze wereld niet bestuurd wordt door een liefdevolle God, maar door een blind noodlot. En hebben wij dan niet de neiging om ons maar bij de gang van zaken neer te leggen?

God niet te hoog gezeten ?

Daar komt nog bij, dat wij ons af kunnen vragen, of God niet te hoog gezeten is, dat hij zich met deze wereld zou willen bemoeien. Is God niet een wezen, dat een zo rustig en onbekommerd bestaan leidt, dat hij zich niet door de verzoeken van de mensen laat lastig vallen, wat wil zeggen dat hij dus doof is voor de gebeden van ons mensen. Deze voorstelling hadden de Epicureers, met wie Paulus nog gediscussieerd heeft in Athene, van de goden, als zij tenminste nog bestaan.
In de lezingen van deze morgen komen wij echter een geheel andere God tegen.

In de profetie van Jesaja komen wij een God tegen, die zich ten volle inzet voor deze wereld, in het bijzonder voor zijn volk. Immers, de woorden die wij gelezen hebben zijn een deel van de profetie over de verlossing van Israël uit de Babylonische ballingschap. En de armen en behoeftigen, over wie hier gesproken wordt, zijn de terugkerende ballingen, die het beloofde land aantreffen als een woestijn. Zo is het al die tijd dat zij uit hun land verdreven waren verwaarloosd, nadat het eerst door de Babyloniers afgebrand was.  Maar God sluit zich niet af voor de nood van deze teruggekeerde ballingen, die zelfs geen water kunnen vinden om hun dorst te lessen. Hij is in staat, en is daartoe ook ten volle bereid om rivieren te doen ontspringen, die het land weer vruchtbaar maken en om in de woestijn meren te doen ontstaan, zodat daar ceders en acacia’s, mirten en olijven kunnen groeien. Hij die deze wereld geschapen heeft, wil en kan deze wereld ook herscheppen. En zo eindigt deze profetie met de schildering van een paradijs, waarin rijkelijk bomen en planten groeien. Dit is een groots visioen.

Maar ik verzeker jullie

En wanneer in onze evangelielezing Jezus zijn leerlingen opwekt om te bidden, doet hij daarbij de belofte, dat die gebeden ook verhoord zullen worden. ‘Maar ik verzeker jullie: wat je de Vader ook vraagt in mijn naam – hij zal het je geven. Vraag het en je zult het ontvangen.’  Uit die woorden blijkt ook heel duidelijk dat God niet te hoog gezeten is, zodat hij niet naar onze gebeden zou willen luisteren. En het is zeker geen teken van hoogmoed, wanneer wij hem iets durven te vragen, en al onze gebeden worden blijkbaar verhoord. Maar blijven dan toch niet voor ons gevoel vele gebeden onverhoord? Wij mogen ons dan echter wel afvragen, of dat niet aan ons ligt. Bidden wij misschien niet op een verkeerde manier? En zijn er toch bepaalde voorwaarden aan verbonden, of onze gebeden verhoord worden?

Op zulke voorwaarden wordt namelijk wel gewezen door de apostel Petrus. Want hier wordt duidelijk uitgesproken, dat het de rechtvaardigen zijn, die de Heer niet uit het oog verliest. En naar hun gebeden luistert hij. In het gedeelte van deze brief, die eigenlijk een preek is, wekt Petrus de leden van de christelijke gemeente, tot wie hij zich richt, op om zich als rechtvaardigen te gedragen. Het eerste dat van hen dan verlangd wordt is, dat zij elkaar liefhebben als broeders en zusters. Dus geen slechte verhoudingen tot elkaar die door ruzies veroorzaakt worden, maar eensgezindheid. En naar buiten toe geldt de opdracht van Jezus om geen kwaad met kwaad te vergelden en om wanneer je wordt uitgescholden niet terug te schelden maar juist te zegenen, om zo naar buiten toe iets te laten zien van Gods heilsorde in deze wereld. Want alleen zo ontstaan er goede verhoudingen, waarvan iedereen ook profijt kan hebben.

We worden verwezen naar de Heilige Schrift

Vervolgens wordt er dan, zoals gebruikelijk is in een preek,  verwezen naar de Heilige Schrift, voor de eerste christenen het Oude Testament. Want het vervolg is een citaat uit Psalm 34, de Psalm die wij ook als de antwoordpsalm gezongen hebben. In die psalm wordt het goede doen en het voortdurend vrede nastreven gezien als de voorwaarde voor een gelukkig leven. En, wat het belangrijkste is,  wij leven dan in de rechte verhouding tot God, zodat ook onze gebeden hem kunnen bereiken. Als een rechtvaardige leven, dat wil zeggen dat ons leven gericht is op God en op onze naaste wordt door Petrus gezien als een voorwaarde, dat een gebed ook verhoord wordt. En tegen dat licht kunnen wij de vraag stellen, of wij  wanneer wij bidden,  misschien nog al eens op onszelf gericht zijn , zodat wij denken dat wij God een verlanglijstje moeten aanbieden.  En dan kunnen wij ons afvragen, wat volgens Jezus de voorwaarden zijn, dat een gebed door God ook verhoord wordt.

Jezus spreekt over deze voorwaarden, wanneer hij met zijn leerlingen zijn laatste maaltijd houdt, vlak voor zijn dood. En zo'n maaltijd is de gelegenheid bij uitstek om met elkaar samen te zijn voor het bespreken van belangrijke zaken. Jezus zou echter deze gesprekken evengoed gehouden kunnen hebben in de tijd tussen zijn opstanding en hemelvaart. Vandaar dat ze ook geplaatst zijn op het leesrooster van de zondagen tussen Pasen en Pinksteren. Het zijn ook gesprekken, die betrekking hebben op het leven van de gemeente na de opstanding en de Hemelvaart. Het lijkt dan wel, alsof de volgelingen van Jezus, de gemeente, alleen gelaten worden. En op die tijd doelt Jezus ook, wanneer hij het raadselachtige woord spreekt: Nog een korte tijd en jullie zien me niet meer, maar kort daarna zien jullie me terug. Jezus zegt hier niet duidelijk, op welke tijd hij hier doelt. Bedoelt hij hiermee de tijd tussen zijn dood en opstanding, de drie dagen dat zijn lichaam in het graf gelegen heeft. Dat zou kunnen.

Hierbij zou ook het beeld passen dat Jezus gebruikt van de vrouw, die op het uur dat zij een kind ter wereld moet brengen pijn lijdt, maar wanneer het kind geboren is, blij is. Het lijden en de dood van Jezus zijn dan de barensweeën van de geboorte van het nieuwe leven, dat door de opstanding van Jezus gekomen is. Of bedoelt Jezus daarmee de  tijd tussen Hemelvaart en de wederkomst, de tijd "zwischen den Zeiten", zoals die in de Duitse theologie genoemd wordt. En Johannes heeft stellig, evenals Paulus en de anderen van de eerste generatie van de christelijke gemeente, gedacht, dat die tijd niet lang zou duren, ja dat de meeste die wederkomst nog zouden meemaken.

En dat zal het grote moment zijn, waarop het nieuwe rijk van God werkelijk geboren zal worden, en het nieuwe Jeruzalem uit de hemel neerdaalt. Eerst dan is het nieuwe rijk zichtbaar in de gehele wereld. Of zou het, en dat is de derde mogelijkheid, de tijd zijn tussen de Hemelvaart en Pinksteren?  Want daarna op het Pinksterfeest zal  Jezus hun dan opnieuw verschijnen, maar dan in de vorm van de heilige Geest?  Want dat is de tijd, waarin zij Jezus en zijn werk goed zullen gaan begrijpen. Die geest zal hun de weg wijzen tot de volle waarheid. En het is ook door die geest, dat bidden tot de Vader mogelijk wordt. Immers door die Geest, die zoals wij belijden in de woorden van wat dan de belijdenis van Nicea genoemd wordt, uitgaat van de Vader en de Zoon, hebben wij gemeenschap zowel met Jezus, en door hem ook met de Vader.

Het zoeken van de gemeenschap met God

En nu wordt ons wellicht ook duidelijk, wat het ware bidden is. Het is in de eerste plaats het zoeken van de gemeenschap met God, wat alleen mogelijk is, als de verhouding tot God goed is. In het gebed stellen wij ons geheel en al open voor hem, en laten wij ons opnemen in de gemeenschap met Jezus Christus, en door hem in de gemeenschap met de Vader. Ook Jezus heeft steeds de gemeenschap met de Vader gezocht, wanneer hij zich na een drukke dag terugtrok in de eenzaamheid om te  bidden. Dit is ook het gebed om de heilige Geest, en dat is een gebed dat nooit onverhoord blijft. Immers, zoals wij in de bergrede lezen, wil God als een vader steeds het goede geven aan zijn kinderen, en het beste dat hij ons kan geven is zijn Heilige Geest. Vandaar dat Lucas in zijn weergave van deze woorden invult, waaruit die goede gave wel bestaat, namelijk dat het de heilige Geest is, die de Vader aan zijn kinderen wil geven.

Maar bidden is niet alleen maar het zoeken van de gemeenschap met God in de stilte van ons huis. Bij die gemeenschap zijn wij namelijk met onze gehele persoonlijkheid betrokken, zo zelfs dat wij daaraan uitdrukking willen geven door middel van woorden. En die woorden kunnen ook woorden van lofprijzing zijn, waarmee wij onze dankbaarheid willen uitdrukken. En daarin zijn de psalmen ons tot voorbeeld. Het boek der psalmen is eigenlijk het gebedenboek van het volk Israël, en de inhoud van dit boek is veelkleurig. Wij treffen hierin aan zowel smeekgebeden als ook dankgebeden, zoals de 66e psalm een dankpsalm is, die begint met de woorden: Breek, aarde, uit in jubelzangen, Gods glorierijke naam ter eer."
Maar behalve dat wij hem danken en prijzen mogen wij hem ook alles voorleggen, wat wij op ons hart hebben, want hij wil naar ons luisteren. "Want wat je de Vader ook vraagt in mijn naam, hij zal het je geven". Het is belangrijk dat wij daarbij letten op de woorden "in mijn naam". Wat betekent dat eigenlijk bidden in Jezus' naam?

Bidden in de gemeenschap met Jezus

In de eerste plaats betekent het bidden in de gemeenschap met Jezus. Hij is ons voorgegaan in het gebed, en hij heeft ons ook geleerd, hoe wij moeten bidden, namelijk het Onze Vader, waarvan wij straks een berijmde versie zullen zingen.
En in het tweede plaats wil bidden in Jezus' naam zeggen "bidden, zoals Jezus deed", en dat wil zeggen dat wij niet in de eerste plaats voor onszelf bidden, maar juist voor onze naasten, de leden van onze gemeente, maar ook voor onze naasten die veraf wonen, zoals de bewoners van die landen, die door oorlogsgeweld, honger of natuurrampen getroffen worden en voor allen die Gods steun in het bijzonder nodig hebben.

Bidden samen met hem en met elkaar

Vervolgens betekent bidden in Jezus' naam, bidden samen met hem en met elkaar. Aan het slot van deze gesprekken aan de maaltijd bidt Jezus samen met zijn leerlingen het hogepriesterlijk gebed, en van de eerste gemeente van Christus lezen wij dat zij steeds bijeen waren, volhardende in het gebed. En ons persoonlijke gebed ligt eigenlijk in het verlengde van het gezamenlijk bidden in de samenkomst van de gemeente.
Tenslotte betekent bidden in zijn naam, bidden in overeenstemming met zijn wil. In de naam werd immers vroeger het wezen van iemand, zijn persoonlijkheid, uitgedrukt, en wanneer men aan een kind een naam gaf, deed men dat met het verlangen, dat het kind aan die naam zou gaan beantwoorden. En zo betekent de naam van Jezus "redder", en bidden in zijn naam wil dan ook zeggen bidden in overeenstemming met zijn reddende heilswil, die heilswil die ook de heilswil is van de Vader. Wanneer wij daarom bidden "Uw wil geschiede" dan wil dit ook zeggen " Uw heilswil geschiede", en niet "Het noodlot geschiede".

Bewust inzetten voor de verwerkelijking van Gods heilswil

En zo betekent bidden in Jezus' naam ook ons bewust inzetten voor de verwerkelijking van Gods heilswil in ons leven en in deze wereld. Prof. K.H. Miskotte, die een mooi boekje geschreven heeft, de weg van het gebed, schrijft hierover het volgende: Wanneer wij bidden dan zijn wij goed bedoeld misschien de toeschouwer die wacht wat God doen zal. Wij moeten echter ons de wortel-eenheid van gebed en gehoorzaamheid realiseren. Wie bidt voor de overheid, die begint zich opnieuw op een of ander concreet punt in zijn leven in te zetten voor de rechte overheid, voor de rechtsstaat, voor een samenleving in verantwoordelijkheid. Wie bidt voor het behoud van de vrede, die is al bezig zich ergens in concrete geschillen te mengen als een vredestichter. Wie bidt voor ons dagelijks brood heeft al belijdenis gedaan van de broederschap van de mensen in de deelname aan de goederen van het leven en hij kan dat niet gemeend hebben, als hij niet zijn dienende plaats zoekt daar waar aan de sociale gerechtigheid nog iets of veel ontbreekt.
En zo worden wij door het gebed tot mensen die zich geheel en al inzetten voor het zichtbaar worden van Gods rijk, waarin alle dingen nieuw zullen worden, en een einde komt aan alle ellende.