Uit het evangelie volgens Mattheüs:

1 Na de sabbat, toen de ochtend van de eerste dag van de week gloorde, kwam Maria uit Magdala met de andere Maria naar het graf kijken. 2 Plotseling begon de aarde hevig te beven, want een engel van de Heer daalde af uit de hemel, liep naar het graf, rolde de steen weg en ging erop zitten. 3 Hij lichtte als een bliksem en zijn kleding was wit als sneeuw. 4 De bewakers beefden van angst en vielen als dood neer. 5 De engel richtte zich tot de vrouwen en zei: ‘Wees niet bang, ik weet dat jullie Jezus, de gekruisigde, zoeken. 6 Hij is niet hier, hij is immers opgestaan, zoals hij gezegd heeft. Kijk maar, dat is de plaats waar hij gelegen heeft. 7 En ga nu snel naar zijn leerlingen en zeg hun: “Hij is opgestaan uit de dood, en dit moeten jullie weten: hij gaat jullie voor naar Galilea, daar zul je hem zien.” Dat is wat ik jullie te zeggen had.’

Uit het evangelie volgens Markus:

1 Toen de sabbat voorbij was, kochten Maria uit Magdala en Maria de moeder van Jakobus, en Salome geurige olie om hem te balsemen. 2 Op de eerste dag van de week gingen ze heel vroeg in de ochtend, vlak na zonsopgang, naar het graf. 3 Ze zeiden tegen elkaar: ‘Wie zal voor ons de steen voor de ingang van het graf wegrollen?’ 4 Maar toen ze opkeken, zagen ze dat de steen al was weggerold; het was een heel grote steen. 5 Toen ze het graf binnengingen, zagen ze rechts een in het wit geklede jongeman zitten. Ze schrokken vreselijk. 6 Maar hij zei tegen hen: ‘Wees niet bang. U zoekt Jezus, de man uit Nazaret die gekruisigd is. Hij is opgewekt uit de dood, hij is niet hier; kijk, dat is de plaats waar hij was neergelegd. 7 Ga terug en zeg tegen zijn leerlingen en tegen Petrus: “Hij gaat jullie voor naar Galilea, daar zullen jullie hem zien, zoals hij jullie heeft gezegd.”’
8 Ze gingen naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan, want ze waren bevangen door angst en schrik. Ze waren zo erg geschrokken dat ze tegen niemand iets zeiden.

Uit het evangelie volgens Johannes:

1 Vroeg op de eerste dag van de week, toen het nog donker was, kwam Maria uit Magdala bij het graf. Ze zag dat de steen van de opening van het graf was weggehaald. 2 Ze liep snel terug naar Simon Petrus en de andere leerling, van wie Jezus veel hield, en zei: ‘Ze hebben de Heer uit het graf weggehaald en we weten niet waar ze hem nu neergelegd hebben.’ 3 Petrus en de andere leerling gingen op weg naar het graf. 4 Ze liepen beiden snel, maar de andere leerling rende vooruit, sneller dan Petrus, en kwam als eerste bij het graf. 5 Hij boog zich voorover en zag de linnen doeken liggen, maar hij ging niet naar binnen. 6 Even later kwam Simon Petrus en hij ging het graf wel in. Ook hij zag de linnen doeken, 7 en hij zag dat de doek die Jezus’ gezicht bedekt had niet bij de andere doeken lag, maar apart opgerold op een andere plek. 8 Toen ging ook de andere leerling, die het eerst bij het graf gekomen was, het graf in. Hij zag het en geloofde. 9 Want ze hadden uit de Schrift nog niet begrepen dat hij uit de dood moest opstaan. 10 De leerlingen gingen terug naar huis.

11 Maria stond nog bij het graf en huilde. Huilend boog ze zich naar het graf, 12 en daar zag ze twee engelen in witte kleren zitten, een bij het hoofdeind en een bij het voeteneind van de plek waar het lichaam van Jezus had gelegen. 13 ‘Waarom huil je?’ vroegen ze haar. Ze zei: ‘Ze hebben mijn Heer weggehaald en ik weet niet waar ze hem hebben neergelegd.’ 14 Na deze woorden keek ze om en zag ze Jezus staan, maar ze wist niet dat het Jezus was. 15 ‘Waarom huil je?’ vroeg Jezus. ‘Wie zoek je?’ Maria dacht dat het de tuinman was en zei: ‘Als u hem hebt weggehaald, vertel me dan waar u hem hebt neergelegd, dan kan ik hem meenemen.’ 16 Jezus zei tegen haar: ‘Maria!’ Ze draaide zich om en zei: ‘Rabboeni!’ (Dat betekent ‘meester’.) 17 ‘Houd me niet vast,’ zei Jezus. ‘Ik ben nog niet opgestegen naar de Vader. Ga naar mijn broeders en zusters en zeg tegen hen dat ik opstijg naar mijn Vader, die ook jullie Vader is, naar mijn God, die ook jullie God is.’ 18 Maria uit Magdala ging naar de leerlingen en zei tegen hen: ‘Ik heb de Heer gezien!’ En ze vertelde alles wat hij tegen haar gezegd had.

De vrouwen bevangen door angst en schrik

De evangelist Marcus meldt ons: En toen de sabbat voorbij was, kochten Maria van Magdala en Maria de moeder van Jakobus, en Salome geurige olie om Hem te balsemen. Het zal zaterdagavond geweest zijn dat ze de olie specerijen kochten want de sabbat begint 's avonds en eindigt ook weer tegen de avond. Het lichaam van Jezus was van het kruis gehaald en was in een lijkwade gewikkeld. Maar veel tijd om te verzorgen was er niet geweest. De vrijdagavond was immers de sabbat aangebroken en mocht er niet meer gewerkt worden.

Drie vrouwen

De vrouwen moesten wachten tot de sabbat op zaterdagavond voorbij was. Ze waren zo snel als ze konden op weg gegaan om olie en specerijen te kopen. Drie vrouwen die Jezus in de jaren van zijn openbare optreden steeds op de achtergrond waren gevolgd. Als eerste wordt genoemd Maria van Magdala, u weet wel die vrouw uit wie Jezus zeven boze geesten verdreven had. Wat was ze Hem dankbaar geweest. Haar leven wat vol duisternis was, was op de dag dat ze Jezus ontmoette vol licht geworden.

Maria de moeder van Jacobus

En dan was daar ook Maria de moeder van Jacobus. Bij het sterven van Jezus wordt ze genoemd als Maria de moeder van Jacobus de jongere en Joses. En uit de opstandingverhalen van Matteus en Johannes weten we dat het om een zuster van de moeder van Jezus gaat. Verder weten we van haar niet zoveel. En dan is er ook nog Salome, de moeder van de zonen van Zebedeus, Jacobus en Johannes. Was het niet deze vrouw die kort voor Jezus dood, nog aan Hem gevraagd had of haar zonen een aan de linker en de ander aan de rechterzij mochten zitten als Jezus zou komen in heerlijkheid?
Wat een verwachting van Jezus leefde ook bij deze vrouw! Over de twaalf discipelen horen we hier niets. Kennelijk liet men dit werk van balsemen aan de vrouwen over. Maar nog waarschijnlijker zal het de angst geweest zijn voor de Romeinen die hen mogelijk parten speelde. Immers, was Petrus niet weg-gevlucht toen men hem bij de verhoring vroeg of hij Jezus kende?

Hun dromen waren in elkaar gestort

Het waren de vrouwen die op weg gingen naar het graf. Al hun dromen waren in elkaar gestort. Niets was er meer over van hun idealen. Buiten was niet alleen het graf, het graf was ook in hun hart. De dood, de rouw, het verdriet, de felle pijn in het hart, het was allemaal nog zo sterk en overweldigend aanwezig. Hun geliefde Vriend en Meester was niet meer.
Als een laatste daad van liefde waren ze op weggegaan om het lichaam van Jezus te balsemen naar oud oosters gebruik. Het was tegen zonsopgang op de eerste dag van de week toen zij op weg gingen naar het graf. De gedachte dat er een gigantische steen voor de opening van het graf was gerold, die nog zou moeten worden verwijderd, was misschien wel bij hen opgekomen, maar had hen niet verhinderd toch naar het graf te gaan.

Een ronde sluitsteen

Maar onderweg kwam de angstige gedachte bij hen op dat zij misschien wel niet in staat zouden kunnen zijn de steen van de ingang weg te wentelen. Vermoedelijk ging het om een ronde sluitsteen die in een soort goot gerold kon worden voor de ingang van het in de rotsen uitgehouwen graf. Maar wat weegt zo'n ding, en hoe krijg je zo’n steen in beweging?
Wie zal voor ons de steen voor de ingang van het graf wegrollen? Dat vroegen ze aan elkaar. Hoe krijgen we dat ooit voor elkaar? Maar wat een schrik toen ze daar aankwamen en naar het graf keken. Want ze zagen dat die zeer grote steen al weggerold was. Hoe is dit mogelijk? Wie heeft dit gedaan? Maar zonder schroom gingen de vrouwen het graf binnen, om te zien wat er aan de hand was. En dan zien ze tot hun grote verwondering een in het wit geklede jongeman zitten. In het wit gekleed staat erbij. Wit, is dat niet de kleur van overwinning?

Buiten zichzelf van verbazing

Maar bedroefd als ze waren, ze kwamen door die verschijning nog niet tot inzicht. Ze schrokken vreselijk, ze waren buiten zichzelf van verbazing, volkomen van hun stuk. Dit hadden ze niet verwacht. Want al wat ze zagen was die jongman in het wit, maar het lichaam van Jezus zagen ze niet. Wat moet er toch door die vrouwen heengegaan zijn op dat moment! Het eerste waar je misschien aan denkt is aan lijkroof, vijanden van Jezus, die zelfs de doden geen rust gunnen. Grafschenners, het is verschrikkelijk als je zoiets meemaakt. De hevige schrik zal wel een mengeling geweest zijn van boosheid en verdriet. Wat is hier gebeurt?

Wees niet bang

Maar dan tracht die jongeman in dat witte kleed hen gerust te stellen. Wees niet bang. U zoekt Jezus, de man uit Nazareth die Gekruisigde is? Hij is opgewekt uit de dood, Hij is niet hier, kijk, dat is de plaats waar Hij was neergelegd. Zeer precies geeft de jongeman aan om wie het gaat en wat er met die mens gebeurt is de afgelopen dagen. Maar dan die woorden: Hij is opgewekt uit de dood, Hij is hier niet! De dode is levend geworden en zijn graf uitgewandeld. Moet u zich even voorstellen welk een onvoorstelbare boodschap deze vrouwen kregen te verwerken!

Hij is opgewekt uit de dood

Je gaat samen een dode verzorgen, het lichaam is verdwenen en je krijgt te horen. Hij is hier niet, Hij is opgewekt uit de dood. Hoe zou u reageren, in zo'n situatie? Zou u vervult zijn met geloof en blijdschap? Ze moesten van de jongeman in het witte gewaad op weg gaan naar de leerlingen en Petrus en hen vertellen dat Hij ze vooruit zou gaan naar Galilea en dat ze Hem daar zouden zien. Zoals Hij jullie gezegd heeft, staat er heel subtiel nog achteraan. Zoals hij jullie gezegd heeft... Hoe vaak had Jezus niet over zijn komende lijden en sterven met hen gesproken. En had Hij niet gezegd van zijn lichaam, breek deze tempel af en in drie dagen zal Ik hem weer herbouwen. Ze hadden er niets van begrepen toen hij die uitspraak deed.

Maar ook nu horen we niet gelijk een reactie van herkenning. We lezen alleen dat ze zo snel mogelijk het graf uitgingen en er van wegvluchtten. Want ze waren bevangen door angst en schrik.
Ze waren zo erg geschrokken dat ze ten niemand iets zeiden. Zo eindigt het Evangelie van Marcus. Later, en dat kunt u in uw bijbel zien is er nog een stuk aan toegevoegd. Het staat in de NBG vertaling van 1951 tussen grote haken en in de Nieuwe Bijbelvertaling staat er iets over in een kanttekening.

We weten dat ons huidige slot, vs 9-20 toegevoegd is omdat wat tussen haken staat in de oudste Griekse handschriften ontbreekt. Men heeft wel vermoed dat het echte slot van Marcus verloren is gegaan en dat men later daarom er als een soort samenvatting van berichten uit de andere evangeliën er een ander slot aan heeft toegevoegd. Het is ook een wat vreemd einde: Ze gingen naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan, want ze waren bevangen door angst en schrik. Ze waren zo erg geschrokken dat ze tegen niemand iets zeiden. Maar ik denk dat Marcus heel treffend heeft weergegeven hoe de werkelijke situatie was. Het is toch heel menselijk, dat je zoiets ongelofelijks als de opstanding uit de dood, niet zomaar in een keer kan bevatten.

Het is toch begrijpelijk dat de vrouwen, dit bericht van die jongeman, eerst even tot zich moesten laten doordringen. Het geopende graf, zonder dat er een opgestane Jezus te zien is, wekt niet gelijk tot geloof, ook al zijn er geruststellende woorden van een jongeman in het wit. Hoewel er allerlei afwijkingen zijn tussen de verschillende evangeliën blijkt ook hier opnieuw hoe betrouwbaar de weergave van zaken is. Het gebeuren van de opstanding is niet iets dat op een achterkamertje verzonnen is om de volgelingen van Jezus weer een beetje hoop te geven toen het afgelopen was met hun dromen, zoals sceptici willen beweren.

Geen triomfantelijkheid overheerst in de evangeliën

Veel eerder wordt ons heel eerlijk het aanvankelijke ongeloof en de grote verbijstering verteld over het lege graf. Pas als de verschijningen plaatsvinden van Jezus komt het geloof tot leven dat de Gekruisigde ook werkelijk de Opgestane is, die leeft! Wie zal voor ons de steen voor de ingang van het graf wegrollen? Met deze tekst begon ik de overdenking. Wat betekent een dergelijke tekst voor ons nu vandaag?
Net zoals bij de leerlingen kan de toekomst voor ons potdicht zitten. Dat kan door ziekte in de familie of bij je thuis. Dat kan door een overlijden, dat kan door grote tegenslagen in je werk, door grote financiële problemen waar je niet meer uit komt. Door talloze andere oorzaken.

Er kan een steen liggen die niemand verplaatsen kan

Een steen die te zwaar is en te groot. En dan kun je je voelen als die vrouwen die niet bij hun geliefde Meester kunnen komen. Wat je wilt is onbereikbaar ver. Ja, je kunt je zelfs aan de binnenkant van het graf wanen. Op die plek is er al helemaal geen beginnen aan om de steen weg te krijgen. Het evangelie van Pasen vertelt ons dat de steen, die zeer groot was, is weggerold. Dat het onmogelijke is gebeurd. De dood heeft niet meer het laatste woord. De Heer is waarlijk opgestaan, Hij leeft!

En daarom hoe zwaar en hoe moeilijk ook onze omstandigheden kunnen zijn in het leven, er is na de opstanding van Jezus altijd toekomst. Wij kunnen het dikwijls niet. Wie zal voor ons de steen afwentelen van de ingang van het graf? In de vorige gemeente waar ik stond lagen er op de begraafplaats enorm grote oude grafzerken. En telkens als ik met een begrafenisstoet terugkwam van dat graf werd ik altijd weer getroffen door een enorm grote grafzerk naast de poort van dat graf.

De Opstanding een feit

Er ligt daar op die grafkelder een gigantische betonnen plaat, die voor geen mens te tillen of te verschuiven is. Maar in die afdekplaat zat een grote scheur van een paar centimeter doorsnee. Soms dacht ik die plaat zou eigenlijk gerepareerd moeten worden. Maar een van die laatste keren dat ik daar was dacht ik, nee, die plaat moet zo blijven! Die kolossale plaat met die barst erin is juist een stil getuigenis en een belofte daarvan dat eens de graven open zullen breken en dat de Opstanding dan een feit zal zijn.

Jezus heeft op Goede Vrijdag het oordeel van God over de zonden gedragen

Hij heeft de machten van dood en hel verslagen. Het graf kon Hem eenvoudig niet meer vasthouden. En een jongeman in het wit zei: Hij is hier niet, Hij is opgewekt!
Wie zal voor ons de steen wegrollen? Welke stenen zijn er in uw leven die afgewenteld moeten worden? Ga er niet alleen aan sjorren! Heeft schrik en ontzetting uw leven bevangen door omstandigheden waarin u misschien nu verkeerd? Durft u als de vrouwen niets meer te zeggen? Bent u misschien verstomd door wat u hebt meegemaakt, of bang voor de dingen die als een niet te verplaatsen steen voor u liggen?

Vrees niet!

Jezus is opgewekt! We gaan nog wel door Goede Vrijdag heen, maar het wordt weer Pasen! Feest van de Opstanding! Voor Hem die de macht van hel en dood, zonde en schuld heeft verslagen is geen steen te zwaar of te groot. Zoek uw hulp, uw kracht bij God! Laat het ook Pasen worden in uw leven. Blijf niet in ongeloof en vertwijfeling hangen. We gedenken straks nog zijn dood, maar we roepen het op Paasmorgen uit: De Heer is waarlijk opgestaan, Hij leeft.

Getuigenis over het lege graf
	Begrafenis	Bewakers	Lege graf
Matthëus	27:57-61	27:62-66, 28:11-15	28:1-10
Marcus	15:42-47		16:1-8
Lucas	23:50-56		24:1-12
Johannes	19:38-42		20:1-9

Drie dagen na de vreselijke dood van Jezus aan het kruis, ontdekte Maria de moeder van Jacobus, Johanna en Maria Magdalena dat de grote sluitsteen voor het graf van Jezus was weggerold en dat het graf leeg was. Dit was het begin van een aantal geweldige gebeurtenissen die bewezen dat de wederopstanding van Jezus een feit was. Jezus verscheen weer aan zijn apostelen en bewees dat hij weer echt was teruggekomen uit de dood. Dit is het grootste wonder dat ooit op Aarde heeft plaatsgevonden.

We hebben in de bijbel gelezen over vrouwen die op de dag na de sabbat, naar het graf gingen om het dode lichaam van Jezus te balsemen; een belangrijke gewoonte in die tijd. Hun verhaal is het vermoedelijke slot  van het bijbelboek Marcus. In de Nederlandse vertalingen komen er weliswaar nog een stuk of wat teksten achteraan, maar uit bronnenonderzoek is gebleken dat dit waarschijnlijk een latere toevoeging is, als een compilatie van andere evangeliën. Dat maakt het slot van het boek Marcus echter tot een heel wonderlijk slot! Het is een slot van verwondering, van schrik en van angst.

Eerst was er die steen. Door de joodse religieuze leiders was die voor het graf van Jezus geplaatst. Ze herinnerden zich namelijk dat hij had gezegd dat hij op de derde dag zou opstaan uit de dood. Om te voorkomen dat zijn leerlingen zijn dode lichaam zouden weghalen en dan zouden zéggen dat hij was opgestaan, hadden die religieuze leiders een grote steen voor het graf laten plaatsen, met Romeinse soldaten erbij op wacht.
Voorstelbaar dat de vrouwen – argeloos en naïef als ze waren – zich onderweg afvroegen wie die steen eigenlijk zou moeten wegrollen… Komen ze bij het graf, is de steen al weggerold! Verwondering. Meteen daarna schrik. In het graf ontmoeten ze een in het wit geklede jongeman. Je zult het meemaken. Ben je onderweg om een lijk te balsemen, is het graf open, ga je naar binnen en zit daar iemand! Je zou je dood schrikken!

‘Wees niet bang’, zei de jongeman echter. Uit de andere evangeliën blijkt dat het een engel was. ‘Wees niet bang, u zoekt Jezus, de man uit Nazaret die gekruisigd is. Hij is opgewekt uit de dood, hij is niet hier; kijk, dat is de plaats waar hij was neergelegd…’ En de vrouwen…, ‘ze gingen naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan, want ze waren bevangen door angst en schrik. De vrouwen waren zo geschrokken dat ze tegen niemand iets vertelden…, wat een onwijze prestatie is voor vrouwen… Later hebben ze overigens wél gesproken en juist ook tegen Petrus, omdat Petrus degene is geweest die dit allemaal heeft verteld aan zijn vriend Marcus, die het vervolgens voor hem heeft genoteerd in dit boek.

Maar wat een slot! Marcus leest als een detective, zo is hier in de afgelopen weken bij Via Nova betoogd. Links en rechts worden clues uitgedeeld over de vraag wie Jezus is en wat het zou betekenen om hem te volgen. De Xmas files! Jezus wordt getekend als een man met een missie. Gedreven door de Geest van God trekt hij door het land Israël. Onderweg geneest hij mensen, vergeeft hij hun zonden en toont hij zich sterker dan allerlei machten die op hem af komen. Hij is God, in mensengedaante. Hij laat zien wat succes is: je leven geven om dat van anderen te behouden. En wat macht betekent: het dienen van de ander. Uiteindelijk wordt hij aan een kruis geslagen. God is dood… En dan, als slot: het verhaal van verwondering, schrik en angst van deze vrouwen. Hij is hier niet… hij is opgestaan!