Op 15 augustus, het feest van Maria Hemelvaart, slepen honderden pelgrims zich in de zengende hitte de 420 meter hoge Bülbül-Dag (Berg van de Nachtegaal) aan de westkust van Turkije omhoog.

Eenmaal per jaar, op Maria Hemelvaart, houden Orthodoxen in dit islamitische gebied een christelijke processie. Het merendeel van de deelnemers is uiteraard Grieks-orthodox, veelal van het vrouwelijk geslacht en enigzins op leeftijd. Maar het gebeuren trekt ook niet ortodoxe christenen uit Europa en de Verenigde Staten aan.

Medio augustus loopt het kwik hier vaak op tot boven de 40 graden. Zwetende Orthodoxe acolieten maken de weg vrij voor de priesters en de indrukwekkende metropoliet van Efes. Zij gaan met gezang en wierookgezwaai vooraf aan de grote groep pelgrims In het begin sleept de stoet braaf mee, maar al snel haasten veel gelovigen zich voorbij aan de te traag voortschreidende orthodoxe processie. Bergopwaarts wacht de koelte van het huis met bron. De gezegende plek waar de Moeder Gods de laatste jaren van haar leven sleet en stierf.

Opvallend is het grote aantal moslims dat hier eveneens komt om Maria eer te bewijzen. Maria wordt in de Koran vaker genoemd als in de Bijbel. In het heilige boel van de moslims is zelfs een heel hoofdstuk aan de Heilige Maagd gewijd. Moslims aanvaarden Jezus als een uit de maagd Maria geboren profeet. En zien het als een goede daad deze gezegende plek te bezoeken. Ze lopen niet mee in de processie.

Johannes de evangelist en apostel kreeg van Jezus zelf de zorg over Maria toevertrouwd: "Vrouw, dit is je zoon", sprak Hij tegen OLVrouw, en daarna zei Hij tot de apostel: "Dit is je Moeder" (Joh. 19, 26-27).

De oudst bekende bronnen verhalen dat Johannes naar Efes ging, waar hij op hoogbejaarde leeftijd stierf. Ongetwijfeld heeft hij zich over Maria ontfermt en deze mee naar Efes genomen.

Voor de apostel Johannes werd onder keizer Justinianus (527-565) niet ver van Efes een basiliek gebouwd met het graf precies onder de centrale koepel.

De mensen uit de streek, moslims en christenen, geloven dat uit de grafkamer van Johannes een geneeskrachtig stof omhoog wervelt, die alle ziekten geneest.

Het graf van Maria

De plek waar Maria gestorven en begraven zou zijn, bleef eeuwenlang verborgen. Het vroegste christendom kende nog geen cultus rond de Heilige Maagd. Het was de Duitse non Anna-Katharina Emmerick (1774-1824), die hemelse openbaringen over de laatste jaren van de Heilige Maagd ontving. Deze werden na haar dood samengevat en op schrift gesteld in het boek Daß Leben von Mutter Maria.

Dit boek diende als reisgids toen in 1891 enkele priesters op zoek gingen in het toenmalige Osmaanse Rijk. De aanwijzingen in het boek bracht hen naar de Berg van de Nachtegaal, waar ze de ruïne van een woonhuis uit het begin van de christelijke jaartelling vonden, inclusief een keuken en een slaapkamer, geheel in overeenstemming met de beschrijvingen van de Duitse non. Ook de bron, waarvan het water als miraculeus wordt beschouwd, werd snel gevonden.

Eén ding uit de openbaringen van de Duitse religieuze bleef tot op heden onvindbaar. Volgens de non zou de laatste aardse rustplaats van de Maria zich in de onmiddellijke nabijheid van het huis Pannaya Kapulu moeten bevinden. Inmiddels zoekt men meer dan honderd jaar zonder resultaat.

Dogma-trouwe katholieken als de afgesplitste orthodoxe gelovigen zien hierin het onomstotelijke bewijs voor de Hemelvaart van Maria.