TABERNAKEL

Kluis op hoofd- of zijaltaar, soms binnenin bekleed met zijde en van buiten omhangen met gordijnen in liturgische kleur, waarin de geconsacreerde hostie bewaard worden.

Zie: altaar, liturgische kleuren, sacramentsaltaar.

TAFEL DES HEREN

Synoniem voor altaartafel of communiebank.

Zie: altaar, communie.

TAFELDIENST

Zie: mis.

TANTUM ERGO

Latijn: derhalve een zo groot (sacrament): beginwoorden van de laatste strofe van de officële sacramentshymne.

Zie ook: lof.

TE DEUM

Latijn: U God (loven wij): eerste woorden van plechtige feestzang.

TEERSPIJZE

Voedsel voor op reis, met name de communie voor een stervende.

Zie ook: bedienen, heilig oliesel.

TEGENPAUS

Zie: Westers Schisma.

TELEOLOGIE

Grieks: teleios, laatste, en: logos, woord: leer van de in alles op één doel gerichte schepping Gods.

TENEBRAE

Zie: donkere metten.

TERMIJN

In de uitdrukking 'Op termijn gaan': het rondgaan van een bedelmonnik een zgn. terminans, om aalmoezen te verzamelen.

TERTIARIS

(1) lid van derde orde;

(2) religieus die een derde jaar noviciaat doet.

Zie ook: novice.

TERTS

Zie: getijden.

TETRARCH

Grieks: viervorst: ondergeschikte lokale heerser onder Romeins oppergezag, zoals Herodes.

THABOR

Berg bij Nazareth waar Jezus werd verheerlijkt door Zijn Vader ten aanschouwe van Petrus, Johannes en Jacobus (Luk. 9, 28).

THEODICEE

Natuurlijke godsleer, met als een van de thema's het probleem van de verklaring van het kwaad.

THEOFANIE

Godsverschijning.

THEOLOGAAT

Of theologicum: studiehuis voor theologie.

THEOLOGANT

Student in de theologie

THEOLOGIE

Godgeleerdheid.

Zie: dogmatiek, ecclesiologie, exegese, mariologie, missiologie, pastoraaltheologie, patristiek.

THEOLOOG

Godgeleerde.

THEOMANIE

Godsdienstwaanzin.

THOMISME

Zie: neothomisme.

TIARA

Pauselijke driekroon die de drie functies van priester, koning en leraar symboliseert; de tiara wordt niet gedragen tijdens de eredienst zelf.

Zie ook: paus.

TIEN GEBODEN

Uitspraken van God tot het volk van Israël, vastgelegd in Exodus 20, 1-17 en Deuteronomium 5, 6-21, in een zekere parallelie tussen die twee boeken. Volgens Deuteronomium 4,13 en 10,4 zijn deze uitspraken door God zelf op twee stenen tafelen gegrift en op de berg Sinaï aan Mozes ter hand gesteld. Het de eeuwen door erkende belang van deze uitspraken ligt in de diepe, algemeen menselijke waarheden voor een ethisch verantwoord bestaan die zij bevatten. Als zodanig worden zij wel gezien als een van de mogelijke formuleringen van de zogeheten natuurwet, meer dan als geboden waaraan men zich te houden heeft, maar zich ook aan zou kunnen onttrekken. De eerste drie der tien geboden bevatten voorschriften voor het gedrag tegenover God zelf, de zeven volgende regelen het gedrag van de mensen onderling. De nummering van de oosterse kerken en van de reformatie wijkt af van die der lutherse en katholieke kerken. De in de traditie gegroeide, enigszins ingekorte formulering die in de katholieke kerk ingeburgerd is, luidt:

Ik ben de Heer uw God.

1. Gij zult geen afgoden vereren maar Mij alleen aanbidden en boven alles beminnen.

2. Gij zult de naam van de Heer, uw God, niet zonder eerbied gebruiken.

3. Wees gedachtig dat gij de dag des Heren heiligt.

4. Eer uw vader en uw moeder.

5. Gij zult niet doden.

6. Gij zult geen onkuisheid doen.

7. Gij zult niet stelen.

8. Gij zult tegen uw naaste niet vals getuigen.

9. Gij zult geen onkuisheid begeren.

10.Gij zult niet onrechtvaardig begeren wat uw naaste toebehoort.

TIENTJE

Tien weesgegroeten, als deel van het Rozenkransgebed.

Zie: rozenhoedje.

TIJDEIGEN

Dat deel van het missaal en het brvier dat de loop van het kerkelijk jaar volgt.

TITULAIR BISSCHOP

Bisschop zonder eigen rechtsgebied.

Zie: in partibus infidelium.

TONSUUR

Zie: kruinschering.

TOTIES QUOTIES

Latijn: zo vaak als: aflaat die men telkens opnieuw kan verdienen.

Zie: portiuncula, vagevuur.

TRACTUS

Gezongen of gebeden misgebed tussen het voorlezen van het epistel en het evangelie in de vastentijd.

TRALIENONNEN

Populaire naam van vrouwelijke contemplatieven, slotzusters.

Zie: contemplatief, clausuur, monialen, slotzuster.

TRANSEPT

Dwarsbeuk van kruiskerk.

TRANSFIGURATIE

Latijn: transfiguratio: gedaanteverandering.

Zie: Thabor.

TRANSSUBSTANTIATIE

Verandering van brood en wijn in lichaam en bloed van Christus.

Zie: canon, eucharistie, mis.

TREURMETTEN

Zie: donkere metten.

TRIDENTIJNS

Volgens het Tridentinum, het concilie van Trente.

TRIDUUM

Driedaagse periode van gebed en bezinning; Triduum Sacrum worden de drie dagen vóór Pasen genoemd.

Zie ook: Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Paaszaterdag.

TRINITEIT

Zie: Drievuldigheid.

TRONEN

Zie: engelen.

TUNIEK

Liturgisch gewaad van subdiaken.

Zie ook: dalmatiek, kazuifel.

terug naar ABC