De Bijbel is niet een boek wat je zomaar even van kaft tot kaft leest. Het kan lastig zijn om je weg door de Bijbel te vinden, als je niet weet wat zich wanneer heeft afgespeeld. Deze site kan je helpen om de Bijbel beter te leren kennen. Ontdek de bron van vrede, het Woord van God: 

Een inleiding op deze serie van 29 leerzame lessen

1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29				A	B	S

   ( S = INLEIDING OP DEZE SERIE   A = SPECIAL 1     B = SPECIAL 2 )

Het spreken in gelijkenissen (parabels) was voor Jezus een volkomen natuurlijke manier van spreken, en was kenmerkend van zijn stijl van leren. Aan het begin van het Evangelie naar Markus – nadat Jezus maar net begonnen was met zijn bediening – staat dat Jezus “alleen in gelijkenissen tegen hen sprak”. Het moet ons dus duidelijk zijn dat, wanneer we het denken van Jezus zelf willen begrijpen, we geen beter studieobject kunnen vinden dan zijn gelijkenissen. Wij mogen deze gelijkenissen grondig bestuderen met een open verstand en hart – open om te leren en open om vreugde toe te laten.
Bijbel

Hij hield hun een andere gelijkenis voor:

De gelijkenis van 'Het onkruid tussen de tarwe'

Matteüs 13:24-30,37-43

Hij hield hun een andere gelijkenis voor: ‘Het is met het koninkrijk van de hemel als met een mens die goed zaad op zijn akker uitzaaide. Terwijl de mensen sliepen, kwam zijn vijand onkruid tussen het graan zaaien en vertrok weer. Toen het jonge gewas opschoot en vrucht begon te dragen, kwam ook het onkruid te voorschijn. De knechten kwamen de heer des huizes vragen: “Heer, hebt u soms geen goed zaad op uw akker gezaaid? Waar komt dat onkruid dan vandaan?” Hij antwoordde: “Dat is het werk van een vijand.” De knechten zeiden tegen hem: “Wilt u dat wij er het onkruid tussenuit wieden?” Hij antwoordde: “Nee, want dan zouden jullie met het onkruid ook het graan lostrekken. Laat beide samen opgroeien tot aan de oogst, dan zal ik, wanneer het oogsttijd is, tegen de maaiers zeggen: ‘Wied eerst het onkruid, bind het in bundels bij elkaar en verbrand het. Breng dan het graan bijeen in mijn schuur.’”’
 
Daarop stuurde hij de mensen weg en ging naar huis. Zijn leerlingen kwamen bij hem en vroegen: ‘Wilt u ons de gelijkenis van het onkruid op de akker uitleggen?’ Hij antwoordde hun: ‘Hij die het goede zaad zaait is de Mensenzoon, de akker is de wereld, het goede zaad dat zijn de kinderen van het koninkrijk; het onkruid dat zijn de kinderen van het kwaad, de vijand die het zaait is de duivel, de oogst staat voor de voltooiing van deze wereld en de maaiers zijn de engelen. Zoals het onkruid bijeengebonden wordt en in het vuur verbrand, zo zal het gaan bij de voltooiing van deze wereld: de Mensenzoon zal zijn engelen erop uitsturen, en ze zullen uit zijn koninkrijk allen die anderen ten val hebben gebracht en de wetten hebben verkracht bijeenbrengen en hen in de vuuroven werpen; daar zullen ze jammeren en knarsetanden. Dan zullen de rechtvaardigen in het koninkrijk van hun Vader stralen als de zon. Laat wie oren heeft goed luisteren!

Een pracht gelijkenis

Jezus vergelijkt hier Gods koninkrijk met een zaaier. Maar toen het zaad opkwam en vrucht zette, kwam er ook onkruid tevoorschijn. Toen de knechten van de zaaier het onkruid eruit wilden halen, wilde hij dat niet: "Als jullie het er tussen uithalen, trek je ook het koren mee uit". Laat het samen opgroeien tot de oogst!
Verderop wordt de gelijkenis uitgelegd (Mat. 13 : 36 - 43). Hier valt alle nadruk op de eindafrekening waarbij engelen de boosdoeners bijeenbrengen. Met tandengeknars worden ze in de brandende oven gegooid. De clou is: onkruid, pas op, je gaat er heus wel aan!

Nu heeft bijbelonderzoek duidelijk gemaakt dat het nog maar de vraag is of uitleg en gelijkenis beide van Jezus afkomstig zijn. Veel waarschijnlijker is dat de uitleg de situatie weerspiegelt waarin de gemeente zich bevond toen het evangelie geschreven werd. Tot hun schrik ontdekten de eerste christenen dat je gelovigen in soorten hebt. Daarbij worden Jezus' woorden op een bepaalde manier toegepast op die situatie. Daar is niets mis mee. Zo gaan wij zelf ook vaak tewerk wanneer we iets doorvertellen. Wel moeten we ons blijven realiseren dat een gelijkenis zo een andere strekking kan krijgen dan hij oorspronkelijk mogelijk had.

Het kwaad wordt vernietigd

Deze gelijkenis is bijzonder duidelijk: aan het einde van de wereld zal het kwaad worden vernietigd. Tot die dag tracht God zo veel mensen te redden als mogelijk is.
 Het antwoord is zo simpel en zo kort dat het vaak niet geheel tot ons doordringt en wij toch weer met dezelfde vraag komen: “Waarom doet God hier niets aan?”. Het antwoord uit de gelijkenis is, dat Hij wacht omdat Hij nog steeds mensen wil redden. Hij wacht in zijn genade en zwijgt in zijn liefde voor een mensheid, die Hij niet verloren wil zien gaan.

 Gods verplichting

Als God verplicht zou zijn te moeten reageren op onze vraag: “God, doe hier iets aan!”, dan zou die verplichting van God gelden tegenover iedereen die deze vraag stelt. Indien God een morele verplichting zou hebben, omdat Hij verantwoordelijk gesteld kon worden voor de aanwezigheid van het kwaad, dan zou God bij het eerste appèl aan die verantwoordelijkheid ingrijpen en direct een eind maken aan alle kwaad.
Zou God dat niet doen, dan zou Hij van onverantwoordelijk gedrag beticht kunnen worden.

Alles draait om redding

Maar God is niet verantwoordelijk voor het kwaad in de wereld en kan ook daarvoor niet ter verantwoording worden geroepen. Hij reageert echter altijd op de voortdurende smeekbeden van mensen, hoewel niet altijd op een manier zoals zij verwachten. En Hij maakt nog geen eind aan al het kwaad.
 Hij wacht, want Hij wil nog meer mensen redden. Zou Hij wèl ingrijpen dan zou met een te vroegtijdig ingrijpen ook veel koren verloren gaan, ofwel: mensen die anders gered zouden worden.

Nadere uitleg van de gelijkenis

“De akker”, zei Christus, “is de wereld.” Maar wij moeten dit zien als de kerk in de wereld. De gelijkenis is een beschrijving van wat betrekking heeft op Gods koninkrijk en zijn werk van verlossing onder de mensen. Dit werk komt tot stand door de gemeente. Het is waar dat de Heilige Geest in de hele wereld is. Overal werkt Hij aan de harten der mensen. Maar in de gemeente moeten wij groeien en rijpen voor Gods oogstschuur.

“Die het goede zaad zaait, is de Zoon des mensen . . . het goede zaad, dat zijn de kinderen van het koninkrijk; het onkruid zijn de kin­deren van de boze.” Met het goede zaad worden degenen voorgesteld die geboren zijn uit Gods Woord, de waarheid. Het onkruid stelt een groep voor die de vruchten of de belichaming zijn van dwaling of van verkeerde beginselen. “De vijand die het gezaaid heeft, is de duivel.” God noch een van zijn engelen heeft ooit zaad gezaaid dat onkruid heeft voortgebracht. Het onkruid wordt altijd gezaaid door Satan, de vijand van God en van de mensen.

In het oosten namen mensen soms wraak op een vijand door de pas gezaaide velden te bezaaien met het zaad van een schadelijk gewas dat bij het opgroeien veel op tarwe leek. Terwijl het met de tarwe opgroei­de, benadeelde het de oogst en bracht de eigenaar moeite en verlies. Zo strooit Satan uit vijandschap tegen Christus zijn schadelijk zaad tus­sen het goede zaad van het koninkrijk. De resultaten van zijn werk schrijft hij toe aan de Zoon van God. Door mensen in de gemeente te brengen die de naam van Christus dragen, terwijl zij zijn karakter loochenen, maakt de boze dat God wordt onteerd, het werk der verlos­sing onjuist wordt voorgesteld en mensen in gevaar worden gebracht.

Christus' dienstknechten zijn bedroefd als zij zien dat echte en valse gelovigen samen zijn in de gemeente. Zij willen graag iets doen om de gemeente te reinigen. Evenals de slaven van de heer staan zij klaar om het onkruid te wieden. Maar Christus zegt tot hen: “Neen, want bij het bijeenhalen van het onkruid zoudt gij tevens het koren kunnen uittrekken. Laten beide samen opgroeien tot de oogst.”

Christus heeft duidelijk geleerd dat mensen die in open zonde volharden, van de gemeente gescheiden moeten worden, maar Hij heeft ons het werk van het beoordelen van karakter en drijfveren niet toevertrouwd. Hij kent onze natuur te goed om ons dit werk te laten doen. Als wij zouden proberen die mensen uit de gemeente te verwij­deren die volgens ons geen echte christenen zijn, zouden wij beslist fouten maken. Vaak beschouwen wij juist diegenen, die Christus tot Zich trekt, als hopeloze gevallen. Als wij deze mensen zouden behan­delen op grond van ons onvolmaakt oordeel, zou wellicht hun laatste hoop geblust worden. Velen die menen dat zij christenen zijn, zullen ten slotte in gebreke blijven. In de hemel zullen velen zijn die er vol­gens hun buren nooit zouden komen. De mens oordeelt naar wat hij ziet, maar God beoordeelt het hart. Het onkruid en de tarwe moeten samen opgroeien tot de oogst. De oogst is het einde van de genade­tijd.

In de woorden van de Heiland ligt nog een andere les van wondere verdraagzaamheid en tedere liefde. Zoals de wortels van het onkruid hecht vervlochten zijn met de wortels van het graan, kunnen in de gemeente valse broeders nauw verbonden zijn met ware discipelen. De ware aard van deze zogenaamde gelovigen komt niet ten volle tot uiting. Als zij van de gemeente losgemaakt zouden worden, zouden anderen zich daaraan kunnen stoten, die in het andere geval trouw gebleven zouden zijn.

De les van de gelijkenis wordt geïllustreerd door Gods handelwij­ze met mensen en engelen. Satan is een bedrieger. Toen hij in de hemel had gezondigd, beseften zelfs de trouwe engelen niet de ware aard van zijn karakter. Daarom heeft God Satan niet dadelijk vernietigd. Als Hij dat zou hebben gedaan, zouden heilige engelen Gods gerechtig­heid en liefde niet hebben onderscheiden. Twijfel aan Gods goedheid zou als onkruid zijn geweest, dat de bittere vruchten van zonde en jammer zou dragen. Daarom is de aanstichter van het kwaad gespaard om zijn karakter ten volle te ontwikkelen.

Lange eeuwen heeft God de zielepijn gedragen door het werk van het kwaad te laten bestaan. Hij heeft de oneindige gave van Golgota gegeven, opdat niemand de kans zou lopen bedrogen te worden door een onjuiste voorstelling van de boze, want het onkruid kon niet uitgerukt worden zonder gevaar voor het uitrukken van het kostbare graan. Moeten wij niet even verdraag­zaam zijn jegens onze medemensen als de Heer van hemel en aarde jegens Satan is?

De wereld heeft niet het recht te twijfelen aan de waarheid van het christendom, omdat er in de gemeente onwaardige leden zijn. Christe­nen moeten ook niet moedeloos worden, omdat deze valse broeders er zijn. Hoe was het in de eerste gemeente? Ananias en Saffira voegden zich bij de discipelen. Simon de tovenaar werd gedoopt. Demas, die later Paulus verlaten heeft, werd tot de gelovigen gerekend. Judas Iskariot was een van de discipelen. De Verlosser wil geen enkel mens verliezen. Zijn ervaring met Judas wordt vermeld om zijn geduld te laten zien met de verdorven menselijke natuur en Hij zegt dat wij deze, evenals Hij dat gedaan heeft, moeten verdragen. Hij heeft gezegd dat er tot het einde toe valse broeders in de gemeente gevonden zullen worden.

Ondanks de waarschuwing van Christus hebben de mensen gepoogd het onkruid uit te trekken. De kerk heeft haar toevlucht geno­men tot de burgerlijke macht om hen, die als boosdoeners werden beschouwd, te straffen. Zij die verschilden met de gevestigde leer zijn opgesloten, gepijnigd en ter dood gebracht op aanstichten van mensen die beweerden dat zij handelden op bevel van Christus. Maar het is de geest van Satan en niet van Christus die tot zulke daden aanspoort. Dit is de methode die Satan gebruikt om de wereld in zijn greep te krijgen. God is op onjuiste wijze voorgesteld door de kerk, die op deze wijze mensen heeft behandeld die als ketters werden beschouwd.

Niet het oordelen of veroordelen van anderen, maar het veroot­moedigen en wantrouwen van zichzelf is de les van Christus' gelijke­nis. Niet alles wat op de akker is gezaaid, is goed graan. Het feit dat mensen lid zijn van de kerk wil niet zeggen dat zij christenen zijn.

Zolang het blad groen was, leek het onkruid heel veel op de tarwe, maar toen de akker wit was om geoogst te worden, leek het waardeloze onkruid helemaal niet op de tarwe die gebogen ging onder het gewicht van de volle aar. Zondaars die vroom schijnen, kunnen een tijdlang samengaan met de echte volgelingen van Christus, en de schijn van christendom is bedoeld om velen te misleiden. Maar bij de oogst van de wereld zal er geen overeenkomst zijn tussen goed en kwaad. Dan zul­len zij, die zich bij de kerk hebben gevoegd zonder zich met Christus te hebben verenigd, openbaar worden.

Het onkruid kan te midden van de tarwe opgroeien en alle voordelen hebben van zon en regen, maar in de tijd van de oogst zult gij “het onderscheid zien tussen de rechtvaardige en de goddeloze; tussen wie God dient en wie Hem niet dient.'' (Mal. 3:18)
Christus zelf zal bepalen wie waard is te vertoeven met de hemelse familie. Hij zal ieder mens oordelen naar zijn woorden en daden. Een belijdenis alleen heeft geen waarde. Het karakter is bepalend voor de eeuwigheid.
 
De Heiland wijst niet naar een tijd waarin al het onkruid tarwe zal worden. Tarwe en onkruid groeien samen op tot de oogst, het einde van de wereld. Dan wordt het onkruid in bossen gebonden om verbrand te worden en de tarwe wordt bijeengebracht in Gods voorraadschuur. “Dan zullen de rechtvaardigen stralen als de zon in het koninkrijk huns Vaders.” Dan “zal de Zoon des mensen zijn engelen uitzenden en zij zullen uit zijn koninkrijk verzamelen al wat tot zonde verleidt en hen die de ongerechtigheid bedrijven en zij zullen hen in de vurige oven werpen. Daar zal het geween zijn en het tandengekners.”

Vermenging van goed en kwaad

Wat was deze strekking? Niet zozeer, dunkt mij, het probleem van het kwaad of de zonde, maar dat van de vermenging van goed en kwaad. Want een van de problemen van het kwaad is dat het zo verschrikkelijk goed gedijt in de vermomming van het goede.

Precies dát brengen die woorden van Jezus treffend in beeld. Het tegenstrijdige en paradoxale krijgt zijn plaats. Het onkruid tussen de tarwe. En het wordt als het ware onbeschroomd aanvaard.

Niets, merkt de Duitse theoloog Eugen Drewermann hierover op, werkt zo averechts als de fanatieke wil tot het goede. De geneigdheid de menselijke geschiedenis en de natuur te willen zuiveren van alles wat negatief is of een schaduw werpt leidt op den duur tot heilige oorlogen. In naam van het goede worden zuiveringsacties doorgevoerd. Ethische. Etnische.

Ook in ons eigen hart speelt dit. Hoe fanatieker we het onkruid in onszelf en om ons heen willen uitrukken, hoe rigoureuzer de aanpak en hoe minder er op den duur nog kan en wil groeien. De gelijkenis laat zien dat die zuivere wereld en dat zuivere hart niet bestaan. Wat er is, is deze wereld met zijn licht en zijn duisternis en heel dat bonte spectrum van kleuren daartussenin.

Het gaat om vertrouwen en geduld

De vraag die de gelijkenis ons stelt is of we genoeg vertrouwen en geduld hebben om de dingen in onszelf en om ons heen te laten groeien zonder ons te laten overmeesteren door de angst voor wat onkruid lijkt. De keus kortom tussen de lange adem van het vertrouwen en onze geneigdheid zelf ter hand te nemen wat we in feite aan God moeten overlaten: het vermogen precies te onderscheiden tussen goed en kwaad, tarwe en onkruid.
Want waar ligt nu eigenlijk bij iemand precies de grens tussen tarwe en onkruid? De gelijkenis gelooft er eigenlijk niet in dat er menselijke problemen zijn die louter kwesties zijn van zwart of wit, verkeerd of juist. Er is meer. Er zijn meerdere manieren om vrucht te dragen dan wij in onze angst vaak beseffen. Jezus nodigt ons uit zo samen op te groeien tot de oogst. Vol geduld. In vertrouwen.
En die oogst? Die mogen we gelukkig aan God overlaten.

Mediteren over 'Laat ze beiden tezamen opwassen tot den oogst' (Matth. 13:30a)

Hier op aarde is alles onvolmaakt. En dat geldt zelfs als het gaat over het Koninkrijk Gods op deze aarde. Dat blijkt ook duidelijk uit de gelijkenis waaruit wij de woorden voor onze over-denking hebben gekozen. Het is een bekende gelijkenis. De gelijkenis van het onkruid tussen de tarwe. De Heere Jezus is de zaaier. Hij zaait Zijn akker in en die akker is de wereld. Maar de duivel zaait ook. Hij doet dat 's nachts als de mensen slapen. Hij zaait in plaats van tar-wezaad onkruidzaad. Beide soorten zaad komen op. Pas als de vrucht wordt gevormd komt het onderscheid openbaar. In het begin leek het onkruid precies op de tarwe. Maar de vrucht maakt het onderscheid duidelijk.

Het zaad in deze gelijkenis is niet Gods Woord, zoals in de vorige gelijkenis. Het zaad zijn hier echter mensen van vlees en bloed. De tarwe, dat zijn de kinderen des Koninkrijks en het onkruid dat zijn de kinderen des bozen. De dienaren van de landman zouden het onkruid wel uit willen trekken. Het wordt hen echter verboden. Ze zouden met het onkruid ook de tarwe uittrekken. De wortels waren immers in elkaar gegroeid.

Ook nu komt de vraag boven wat er allemaal te doen is aan dat onkruid. Het groeit vaak har-der dan het gewone zaad. En overal groeit onkruid. Er is geen akker zonder onkruid. En als de Heere ons ontdekt aan onszelf dan komen wij dat onkruid ook tegen op de akker van ons hart. Dan kunnen wij niet boven anderen gaan staan. Dat betekent echter niet, dat wij de zonde dan maar goed moeten praten. Dat kunnen wij dan ook niet, want wat wij haten in ons eigen le-ven, dat kunnen wij in het leven van anderen ook niet goedpraten. En dat gebeurt in onze tijd helaas maar al te gemakkelijk. Er zijn wat mensen die alles maar goedpraten. Nergens mag wat van worden gezegd. Het is echter wel de roeping van Gods kinderen om een zoutend zout te zijn op deze aarde. Maar tegelijkertijd wil de Heere Jezus ons door deze gelijkenis leren, dat het volmaakte hier nooit bereikt zal worden. Altijd zal er onkruid zijn tussen de tarwe.

Zolang deze bedeling voortduurt zullen tarwe en onkruid naast elkaar opgroeien. De Heere laat ze opwassen tot de dag van de oogst. Daarin komt Zijn lankmoedigheid openbaar. Want wat nu in de natuur onmogelijk is, dat is nu mogelijk door genade. De Heere kan van onkruid nog tarwe maken. Wat zijn wij? Zijn wij tarwe of onkruid? Van nature zijn wij allemaal kin-deren van de bozen. Dan zijn wij onderdanen van de vorst der duisternis. Hoe noodzakelijk is het toch, dat wij door genade kinderen des Koninkrijks worden. Dat gaat echter niet buiten de wedergeboorte om. Gods Woord is het zaad der wedergeboorte. Als dat zaad bij ons door genade mag vallen in de goede aarde dan komt Gods werk in ons leven in de vruchten open-baar. Wij zijn geen hartenkenners, maar wel vruchtenkenners. Dat onkruid had giftige korrels in de aren zitten. Dat was dodelijk. 

Zo kunnen wij ook een gevaar zijn voor onze medemens. Tarwekorrels zijn echter voedzaam. Daar worden mensen door gevoed. Het is maar de grote vraag welke invloed er van ons uitgaat en dat op alle terreinen van het leven en dus ook van het politieke leven. Zijn wij onkruid, dan kan het veel lijken, maar op de duur komt het onder-scheid in de vruchten van het leven duidelijk openbaar. Alleen door genade mogen wij tarwe zijn en ook daar openbaren de vruchten wat ons levensbeginsel is. De duivel maakt zijn eigen werk openbaar en de Heere ook, een derde mogelijkheid is er niet. Het is of tarwe of onkruid. Nogmaals: wat zijn wij? Dat is een dringende vraag, want de oogst komt eraan.

gelijkenis van 'Het huis op de rots'

Lees ook eens het document:  Wat is een gelijkenis eigenlijk?

Handig Hulpmiddel:  Een overzicht van de Gelijkenissen

    Overzicht van gelijkenissen in deze serie - maak maar een keus

• Huis op de steenrots (Mattheüs 7: 24 - 27; Lukas 6: 47 - 49)
• De vierdelige akker (Mattheüs 13: 3 - 9 en 13 - 20; Markus 4: 3 - 9 en 13 - 20; Lukas 8: 5 - 8 en 11 - 15)
• Het onkruid tussen de tarwe (Mattheüs 13: 24 - 30 en 36 - 43)
• Het mosterdzaad (Mattheüs 13: 31 - 32; Markus 4: 30 -32; Lukas 13: 18 - 19)
• De zuurdesem (Mattheüs 13: 33, Lukas 13: 20 -21)
• De schat in de akker (Mattheüs 13: 44)
• De kostbare parel (Mattheüs 13: 45 - 46)
• Het visnet (Mattheüs 13: 47 - 50)
• Het verloren schaap (Mattheüs 18: 12 - 14); Lukas 15 : 4 - 7)
• De onbarmhartige dienstknecht (Mattheüs 18: 23 - 35)
• De arbeiders in de wijngaard (Mattheüs 20: 1 - 16)
• De twee zonen (Mattheüs 21: 28 - 31)
• De boze wijngaardeniers (Mattheüs 21: 33 - 41; Markus 12: 1 - 9 en 12; Lukas 20: 9 - 16 en 19)
• De koninklijke bruiloft (Mattheüs 22: 2 - 14; Lukas 14:16 - 24)
• De tien maagden (Mattheüs 25: 1 - 13)
• De talenten (Mattheüs 25: 14 - 30; Lukas 19: 11 - 27)
• De zaadzaaier (Markus 4: 26 - 29)
• De twee schuldenaars (Lukas 7: 41 - 43)
• De barmhartige Samaritaan (Lukas 10: 30 - 37)
• De onbeschaamde vriend (Lukas 11: 5-8 )
• De rijke dwaas (Lukas 12: 16 - 21)
• De onvruchtbare vijgenboom (Lukas 13: 6 - 9)
• De torenbouw (Lukas 14: 28 - 33)
• De verloren penning (Lukas 15: 8 - 10)
• De verloren zoon (Lukas 15: 11 - 32)
• De onrechtvaardige huishouder (Lukas 16: 1-8 )
• De rijke man en de arme Lazarus (Lukas 16: 19 - 31)
• De heer en zijn knecht (Lukas 17: 7 - 10)
• De Farizeeër en de tollenaar (Lukas 18: 9 - 14)

LEES OOK EENS OVER : DE ZEVEN GELIJKENISSEN IN HET EVANGELIE VAN MATTHEÜS

LEES OOK EENS : DE GELIJKENISSEN VAN DE HEILAND VERKLAARD EN TOEGEPAST IN LEERREDENEN door C. H. Spurgeon