De Bijbel is niet een boek wat je zomaar even van kaft tot kaft leest. Het kan lastig zijn om je weg door de Bijbel te vinden, als je niet weet wat zich wanneer heeft afgespeeld. Deze site kan je helpen om de Bijbel beter te leren kennen. Ontdek de bron van vrede, het Woord van God: 

Een inleiding op deze serie van 29 leerzame lessen

1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29				A	B	S

   ( S = INLEIDING OP DEZE SERIE   A = SPECIAL 1     B = SPECIAL 2 )

Het spreken in gelijkenissen (parabels) was voor Jezus een volkomen natuurlijke manier van spreken, en was kenmerkend van zijn stijl van leren. Aan het begin van het Evangelie naar Markus – nadat Jezus maar net begonnen was met zijn bediening – staat dat Jezus “alleen in gelijkenissen tegen hen sprak”. Het moet ons dus duidelijk zijn dat, wanneer we het denken van Jezus zelf willen begrijpen, we geen beter studieobject kunnen vinden dan zijn gelijkenissen. Wij mogen deze gelijkenissen grondig bestuderen met een open verstand en hart – open om te leren en open om vreugde toe te laten.
Bijbel

Hij hield hun een andere gelijkenis voor:

De Gelijkenis van de Zuurdesem

“Nog een gelijkenis sprak Hij tot hen: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een zuurdesem, welke een vrouw nam en in drie maten meel deed, totdat het geheel doorzuurd was”(Matt. 13:33).

De gelijkenis van de zuurdesem volgt in het spoor van de gelijkenis van het mosterdzaadje. Beide gelijkenissen leveren aanvullend commentaar op elkaar. Bovendien is de gelijkenis van de zuurdesem de laatste gelijkenis voordat de Heer “naar het huis” ging (Matt. 13:36), dat wil zeggen voordat de Heer zal “wederkeren en de vervallen hut van David weer zal opbouwen” (Hand. 15:16). De gelijkenis van de zuurdesem beschrijft daarom wat er van het woord van het koninkrijk zal zijn geworden onder christenen aan het einde van deze bedeling.

Zuurdesem is een rijsmiddel. Een rijsmiddel is een product dat aan deeg of beslag wordt toegevoegd om het baksel luchtiger te maken.
De eerste gerezen broden die mensen aten, waren zuurdesembroden. In de achttiende eeuw nam biergist de functie van zuurdesem over. Dit biergist evolueerde in de afgelopen eeuwen tot het bekende, verpakte biergist wat we nu kunnen kopen bij de bakker of speciaalzaak. Ook kan brood worden gebakken van bakpoeder.

Gist is het meest gebruikte rijsmiddel. Gist wordt gemaakt door een geïsoleerde gistcel op een steriele voedingsbodem te kweken, zodat men een uniform product krijgt dat altijd dezelfde eigenschappen heeft (oplosbaarheid in water, snelle groei, goede bewaarbaarheid). Gist kan ongeveer veertien dagen worden bewaard.

Zuurdesem is een veel ouder rijsmiddel dan gist. Ook de bereiding vergt meer voorbereiding dan gistbrood. De bereiding van zuurdesem duurt zes dagen. Zuurdesem is niets anders dan verzuurd deeg (zuurdeeg).

De broodsoorten van gist en zuurdesem verschillen nogal in smaak en structuur en houdbaarheid. Gistbrood is ongeveer vier tot vijf dagen houdbaar en droogt snel uit.

Zuurdesembrood is ongeveer een week houdbaar. Er is ook een verschil in verteerbaarheid.
Tijdens de langere rijstijd van zuurdesembrood worden de voedingsstoffen afgebroken (voorverteerd) tot makkelijker opneembare stoffen. Dat is gezonder, omdat de natuurlijke enzymen langer kunnen inwerken. Zo komen er meer stoffen vrij uit het meel: meer calcium bijvoorbeeld. Zuurdesembrood moet langer rijzen dan een met klassieke gist. Daarom is zuurdesembrood duurder. In biologische speciaalzaken vind men vaak een ruim assortiment zuurdesembrood.)

De meest gangbare verklaring van de gelijkenis van de zuurdesem is dat zuurdesem iets goed is.
Deze populaire interpretatie leert dat het evangelie in de gehele wereld bekend zal worden en dat het de wereld ten goede zal keren in deze bedeling.

Een minder gangbare verklaring is dat zuurdesem of zuurdeeg slecht is en alles zal penetreren. Deze verklaring is niet populair, omdat deze gedachte ons niet aanspreekt. Gods woord heeft echter geen boodschap aan populariteit, maar aan: “Wat leert de Schrift?”

In Ex. 12:15

Hier wordt het woord “zuurdesem” voor het eerst genoemd in de Bijbel. Bijbelse hermeutiek kent een regel die “het principe van de eerste vermelding” wordt genoemd. Dit principe stelt dat de eerste vermelding van een woord of uitdrukking een onveranderbaar patroon vastlegt. Dit patroon blijft dan in de hele Schrift onveranderd van kracht.

Hier lezen we: “Zeven dagen zult gij ongezuurde broden eten; dadelijk op de eerste dag, zult gij het zuurdeeg uit uw huizen verwijderen, want ieder die iets gezuurds eet, van de eerste tot de zevende dag, zo iemand zal uit Israël worden uitgeroeid.”

Vergelijk Ex. 12:15 met 1 Cor. 5:68

Nu zien we dat zuurdeeg verbonden is met slechtheid en boosheid (vers 8). Deze verbondenheid is ook consistent met de context in Matthéüs 13. Het onkruid in de gelijkenis van het zaad in de akker en de vogels in de gelijkenis van het mosterdzaadje, waren ook verbonden met slechtheid. De consistentie in de tekst bevestigt dat de zuurdesem ook een beeld van boosheid en slechtheid moet zijn. De populaire verklaring dat zuurdeeg goed is, voldoet daarom niet.

Als zelfstudie

Kan je nagaan hoe het woord “zuurdeeg/ zuurdesem” elders in de Bijbel wordt gebruikt in verband met boosheid en slechtheid: Ex. 12:15,18; 13:7; Lev. 2:11; 6:17; 23:17; Deut. 16:14; Matt. 13:33; 16:11,12; Marc. 8:15; Luc. 12:1; 13:21; 1 Cor. 5:6,7,8; Gal. 5:9.

Enige aandacht verdient Lev. 23:17, dat de indruk kan wekken dat zuurdesem iets goed uitdrukt. De verklaring van dit vers dient echter in overeenstemming te zijn met het principe van de eerste vermelding dat leert dat zuurdesem betrekking heeft op slechtheid.

Lev. 23:17 maakt deel uit van het Pinksterfeest , “het feest der weken” (Lev. 23:1621). Profetisch verwijst dit feest naar de profetie van Joël, die geheel zou worden vervuld als Israël zich had bekeerd op de Pinksterdag (Hand. 2:38). Zoals bij andere grote feesten, was er, in aanvulling op het dagelijks brandoffer, ook een speciaal offer. Op het Pinksterfeest bestond dit offer uit twee

Zuurdeeg

Het staat, zonder uitzondering, in heel de Bijbel symbool voor wat bedorven is en wat bederft. “beweegbroden”, bereid uit fijn meel en gebakken met zuurdeeg. Deze broden werden thuis gebakken en niet op het altaar, omdat het gezuurde broden waren.

Het is opmerkelijk dat zuurdesem niet was toegestaan op het Paasfeest en op het feest van de ongezuurde broden; ook niet de reguliere spijsoffers, maar wel op het Pinksterfeest (Ex. 12:15; Lev. 2:1, 45). De reden hiervan is dat het paaslam en het ongezuurde brood de dood van Christus voorstellen, en Christus werd tot zonde voor ons.

De twee beweegbroden waren gebakken van fijn meel en zuurdeeg. Een grotere tegenstelling is niet denkbaar. Het fijne meel is een type van de Here Jezus en het zuurdeeg is een beeld van ons vederf. Dit sluit perfect aan bij de twee naturen van de christen. Enerzijds hebben we nieuw leven ontvangen in Christus en anderzijds heeft de Here een huidige hogepriesterlijke bediening om ons te reinigen van alle zonde: “Indien wij zeggen, dat wij geen zonde hebben, misleiden wij onszelf en de waarheid is in ons niet” (1 Joh. 1:8).

De twee beweegbroden waren een reactie van Israël op hun roeping om heilig voor Gods aangezicht te leven. De beweegbroden waren het enige offer waar zuurdesem was toegestaan. Dit om te laten zien dat zij in hun toewijding zichzelf niet misleid wilden weten door te zeggen dat zij geen zonden hadden, en tevens om te erkennen dat zonde aanwezig was onder dit volk.

Dit verklaart waarom op het Pinksterfeest zuurdesem, als beeld van slechtheid en verderf, werd toegevoegd aan het bijzondere offer.

Zuurdeeg staat, zonder uitzondering, in heel de Schrift symbool voor wat bedorven is en wat bederft. Aan de Heer mag daarom niets worden geofferd wat bedorven is; zuurdeeg is overal verboden als het gaat om de dingen van God.

Dieper ingaan op de aard en het effect van zuurdesem

 1. Zuurdesem zet altijd een proces van gisting of fermentatie in gang. Gisting is het proces waarbij suiker, in een zuurstofloze omgeving, wordt afgebroken in alcohol en koolzuurgas. Het koolzuurgas doet het deeg rijzen. Er zit weinig beweging in het brood tot het gist wordt toegevoegd.

 2. Zuurdesem doet het deeg rijzen. Het deeg wordt groter dan het van nature is, op dezelfde wijze als het mosterdzaadje zich ontwikkelt tot een boom met een grootte die het van nature niet is.

 3. Zuurdesem breekt af. Er verschijnen gaten in het brood en de suikers worden afgebroken.

 4. Zuurdesem maak het brood smakelijker en appelleert aan onze natuurlijke smaak.

 Matt. 13:33 verbindt zuurdesem met het woord van het koninkrijk. Het woord van het koninkrijk is zó doorzuurd met zuurdesem dat deze leer zich heeft ontwikkeld tot iets wat het van nature niet is. Het is volledig aangepast aan de natuurlijke smaak van de mens.

De Heer waarschuwde op drie verschillende manieren de discipelen voor de zuurdesem in hun leven:

1. “Toen intussen duizenden mensen waren bijeengekomen, zodat zij elkaar verdrongen, begon Hij te spreken, in de eerste plaats tot zijn discipelen: Wacht u voor de zuurdesem, dat is de huichelarij, van de Farizeeën” (Luc. 12:1). De Heer zei dat de zuurdesem van de Farizeeën huichelarij is. Het woord “huichelarij” of “hypocrisie”is afgeleid van het Griekse woord hupocrisis. Het woord verwijst ondermeer naar het

De boodschap van het woord van het koninkrijk is doorzuurd en verworden tot een boodschap die totaal afwijkt van wat de Heer met dit woord heeft bedoeld. toneelspelen. De essentie van huichelarij is dan men een toneelspel opvoert. De houding verandert, er wordt een masker opgezet en men gedraagt zich niet meer natuurlijk en open.

We moeten oppassen dat we nooit toneelspelen met de dingen van God. Dit geldt ook voor de gelijkenis van de zuurdesem. De boodschap van het woord van het koninkrijk is doorzuurd en verworden tot een boodschap die totaal afwijkt van wat de Heer met dit woord heeft bedoeld. Dit kan niet gescheiden worden van een houding tegenover het woord van het koninkrijk die niet meer natuurlijk, vrij en open is.

2. “Hoe begrijpt gij niet, dat Ik u niet van broden sprak? Maar wacht u voor de zuurdesem van de Farizeeën en Sadduceeën” (Matt. 16:11).

De Sadduceeën geloofden niet in engelen, geest of opstanding. Zij geloofden niet in het bovennatuurlijke en wat geestelijk was. Zij accepteerden geen toekomstig oordeel. De Heer waarschuwde hiervoor op te passen. God is Geest en dat is de grootste realiteit die er is. Ook een toekomstige oordeel van ieder mens is een grote realiteit. We moeten het feit onder ogen zien dat het toekomstige oordeel voor sommige christenen een vreselijke zaak zal zijn als zij de Zoon van God met voeten hebben getreden door naar het vlees te wandelen in liefde voor de wereld (vgl. Hebr. 10:2931).

Iemand schreef eens dat sommige christenen liever door de Grote Verdrukking zouden gaan dan voor de rechterstoel van Christus te moeten verschijnen. De Heer zei dat we moeten oppassen voor alles wat deze grote realiteiten tegenspreekt.

3. “En Hij gebood hun, zeggende: Ziet toe, wacht u voor de zuurdesem van de Farizeeën en de zuurdesem van Herodes” (Marc. 8:15).

De zuurdesem van Herodes had betrekking op zijn liefde voor werelds vertoon. Herodes verlangde naar wereldse pracht en praal. Achter deze uitwendige show ging veel corruptie schuil. De Heer waarschuwde hiervoor en noemde Herodes een vos (Luc. 13:32).

Een vos is een dier die een grote show kan opvoeren en kan doen alsof. Vossen kunnen er onschuldig uitzien, maar laat ze niet bij je kippen. Net als de Farizeeën is hun aard anders dan hun verschijning. Wat de Heer van ons verlangt, is een open houding tegenover het woord van het koninkrijk. Daarbij moeten we de realiteit onder ogen zien dat er een toekomstig oordeel is. We kunnen vrijmoedigheid hebben op de dag van het oordeel als we in Christus hebben gewandeld (1 Joh. 4:16,17), maar we hebben Hem te vrezen als we de wereld, met haar pracht en show, en het vlees hebben liefgehad (Hebr. 10:31).

De gelijkenis van de zuurdesem is de laatste gelijkenis voordat de Heer “ging naar het huis” (Matt. 13:36). Dit betekent dat de gelijkenis van de zuurdesem de situatie rond het woord van het koninkrijk beschrijft aan het eind van deze bedeling.

Het woord van het koninkrijk (Matt. 13:19), is het aanbod aan christenen om het koninkrijk der hemelen binnen te gaan (Matt. 5:20). Het "binnengaan van het koninkrijk der hemelen" is een uitdrukking voor de toekomstige deelname aan de heerschappij vanuit de hemelen over de aarde als mede erfgenaam met Christus dé Erfgenaam. Deze heerschappij wordt niet automatisch verkregen op basis van ons eeuwig behoud, maar als gevolg van het succesvol lopen van de geestelijke wedloop (vgl. 1 Cor. 9:2427; 2 Thess. 1:5).

Het woord van het koninkrijk is de boodschap dat we ernst moet maken met onze toekomstige erfenis.

De werkwoord “ernst maken” in Hebr. 2:3 is in de Griekse tekst ameloo en betekent “verwaarlozen, veronachtzamen”. We komen het werkwoord ook tegen in Matt. 22:5 en 2 Petr. 1:12. In Matt. 22:5 wordt het werkwoord verbonden met de gelijkenis van het koninklijke bruiloftsmaal, en daarom ook met het woord van het koninkrijk. Men “sloeg geen acht” op de bruiloft. Men verwaarloosde en veronachtzaamde het belang van de bruiloft (Matt. 22:4,5). Het gevolg hiervan was dat men als “zoon niet tot heerlijkheid wordt gebracht” (Hebr. 2:10), omdat men onverschillig is geweest ten aanzien van het eerstgeboorterecht (Hebr. 12:16,17).

De gelijkenis van de zuurdesem leert dat de boodschap van het woord van het koninkrijk volledig verzuurd en corrupt is geworden. De meeste christenen hebben geen open en vrije houding ten opzichte van deze boodschap. Omdat hun geestelijke leiders de boodschap niet kennen, stellen ook zij zich kritisch op tegenover het woord van het koninkrijk. Het onderscheid tussen eeuwig heil en het koninkrijk wordt niet langer gezien en geleerd, noch hoort men enige prediking over onze toekomstige erfenis die op voorwaardelijke basis wordt verkregen.

Er bestaat een grote verwarring in de gemeenten van Christus vandaag. Men denkt voornamelijk in termen van eeuwige heil. Eeuwig heil en het koninkrijk der hemelen worden als synonieme termen gezien. Eenmaal voor eeuwig behouden, denkt men dat de geestelijke wedloop ook met succes zal worden gelopen. De Bijbel maakt echter een onderscheid tussen Gods aandeel en het aandeel van d mens.

Het ene deel is eeuwig behoud dat door God wordt gegeven en het andere deel is de heerlijkheid van het Messiaanse tijdperk. De rechterstoel van Christus bepaalt niet ons eeuwig heil, maar onze positie in het toekomstige Messiaanse koninkrijk.

Deze boodschap is echter geheel verzuurd door de werking van de zuurdesem. Zo dicht bij de wederkomst van de Heer, zijn we op een absoluut dieptepunt aangekomen, zodat bijna niemand de gezonde leer over het koninkrijk wil aannemen. Het is helemaal in overeenstemming met de vraag van de Heer: “Doch, als de Zoon des mensen komt, zal Hij dan hèt geloof vinden op aarde?” (Luc. 18:8). De wijze waarop de Griekse tekst is geschreven, eist een ontkennend antwoord.

De uitdrukking “hèt geloof”, gebruikt door de Heer, staat ook heel centraal in de brieven van Paulus

Vlak voor zijn dood, schreef Paulus: “Ik heb hèt geloof behouden” (2 Tim. 4:7). Hij verbond dit met zijn (geestelijke) (wed)loop die hij ten einde had gebracht. Hiermee gaf Paulus aan dat sommige christenen hèt geloof zullen behouden en andere christenen niet. Wie deze stelling tegenwoordig poneert binnen een willekeurige groep christenen, zoekt problemen. De zuurdesem heeft zó grondig zijn werk gedaan, dan niet wordt geaccepteerd dat een christen hèt geloof niet zal behouden. De Schrift leert echter dat hèt geloof schipbreuk kan lijden, zoals bij Alexander en Hymenaéus (1 Tim. 1:19,20).

De werking van de zuurdesem treft niet zo zeer de leer van ons eeuwig heil dat de Here Jezus is gestorven voor onze zonden buiten enig werk van de mens om. Deze geestelijke waarheid wordt in het algemeen goed begrepen. Ons eeuwig behoud is buiten onze werken om, en wie anders leert, corrumpeert het evangelie en tast de wortels van onze verlossing aan. Maar wat evenzeer geldt, is dat heersen met Christus is gebaseerd op werken (Openb. 2:26). Onze toekomstige heerschappij met Christus is gebaseerd op onze trouw en wie anders leert, vervalst het evangelie voor de gelovige door onze hoop op een valse basis te plaatsen. De zuurdesem vervalst dit aspect van het evangelie.

Er Ons eeuwig heil waarborgt niet automatisch een succesvolle geestelijke wedloop: “Loopt dan zó, dat gij die behaalt!….Nee, ik tuchtig mijn lichaam en houd het in bedwang, om niet na anderen gepredikt te worden, wellicht zelf afgewezen te worden” (1 Cor. 9:24,27).

Wij kunnen falen in onze geestelijke wedloop en “afgewezen worden”. In de volgende verzen (1 Cor. 10:113), stelt Paulus Israël als voorbeeld om uit te leggen wat deze afwijzing betekent. Israël werd uit Egypte verlost door de dood en het bloed van het geslachte paaslam, op weg naar het beloofde land van hun erfenis. Van de verloste Israëlieten werden echter allen (met uitzondering van Jozua en Caleb), afgewezen. Zij gingen niet het land van hun erfdeel binnen, wegens hun ongeloof (Hebr. 3: 19).1 Cor. 9:2710: 11 vormt een springplank naar de brief aan de Hebreeën. Deze brief centreert zich rond het volk Israël dat op weg is van Egypte naar het beloofde land. De constante aansporing in deze brief is: “Zie er op toe dat je je erfenis niet mist”. “Zijn huis zijn wij, indien wij de vrijmoedigheid, waarin wij roemen, tot het einde onverwrikt vasthouden” (Hebr. 3:6). Het woordje “indien”, dat we vaak tegenkomen in deze brief, is van grote betekenis. Het onderwerp is niet eeuwig heil, maar het doel van ons eeuwig heil dat veel meer omvat dan voor eeuwig gered te zijn.

De brief aan de Hebreeën zegt dat er meer is dan eeuwig heil. Er is een grote erfenis die we kunnen missen. Lees de brief eens opnieuw vanuit dit perspectief. De zuurdesem heeft zijn werk zó grondig gedaan, dat er nauwelijks openheid bestaat de Schrift vanuit dit perspectief te willen zien.

De werking van de zuurdesem is reeds begonnen vanaf de Pinksterdag, toen de satan zuurdesem toevoegde aan drie maten meel (Matt. 13:33). Het getal “drie” is het getal van Goddelijke volmaaktheid en verwijst naar het woord van God, in het bijzonder het woord van het koninkrijk.

Let eens op de gemeente van Christus in Efeze. De brief aan de Efeziërs wordt beschouwd als de meest verheven brief in het Nieuwe Testament met de diepste geestelijke waarheden. Minder dan veertig jaar na deze brief, schreef de apostel Johannes dat deze gemeente haar eerste liefde had verzaakt (Openb. 2:17), zó grondig had de zuurdesem zijn werk gedaan in korte tijd.

Na tweeduizend jaar heeft de zuurdesem alles doordrongen “totdat het geheel doorzuurd was” (Matt. 13:33).
Het resultaat zien we in de gemeente van Laodicéa, waar Christus buiten de deur staat (Openb. 3:20).

Met betrekking tot het woord van het koninkrijk staat Christus buiten en worden Zijn belangen niet gediend en kan de christen die het woord van het koninkrijk ziet, nergens heen. Hij bevindt zich temidden van christenen die niets weten van deze boodschap en het negeren of verwerpen. De Heer, die deze situatie als gevolg van de zuurdesem voorzag, blijft kloppen, opdat zij die binnen zijn, het woord van het koninkrijk zullen aannemen. “Indien iemand naar mijn stem hoort en de deur opent… .” (Openb. 3:20), is de roep om het woord van het koninkrijk te aanvaarden, zolang het aanbod van kracht blijft om deel uit te maken van de bruid die God voor Zijn Zoon zoekt (Gen. 24). Wees echter niet bezorgd. Hoe donkerder het wordt door de zuurdesem, hoe stralender de toekomst wordt voor de gelovige die het woord van het koninkrijk gehoorzaamt.

gelijkenis van 'Het huis op de rots'

Lees ook eens het document:  Wat is een gelijkenis eigenlijk?

Handig Hulpmiddel:  Een overzicht van de Gelijkenissen

    Overzicht van gelijkenissen in deze serie - maak maar een keus

• Huis op de steenrots (Mattheüs 7: 24 - 27; Lukas 6: 47 - 49)
• De vierdelige akker (Mattheüs 13: 3 - 9 en 13 - 20; Markus 4: 3 - 9 en 13 - 20; Lukas 8: 5 - 8 en 11 - 15)
• Het onkruid tussen de tarwe (Mattheüs 13: 24 - 30 en 36 - 43)
• Het mosterdzaad (Mattheüs 13: 31 - 32; Markus 4: 30 -32; Lukas 13: 18 - 19)
• De zuurdesem (Mattheüs 13: 33, Lukas 13: 20 -21)
• De schat in de akker (Mattheüs 13: 44)
• De kostbare parel (Mattheüs 13: 45 - 46)
• Het visnet (Mattheüs 13: 47 - 50)
• Het verloren schaap (Mattheüs 18: 12 - 14); Lukas 15 : 4 - 7)
• De onbarmhartige dienstknecht (Mattheüs 18: 23 - 35)
• De arbeiders in de wijngaard (Mattheüs 20: 1 - 16)
• De twee zonen (Mattheüs 21: 28 - 31)
• De boze wijngaardeniers (Mattheüs 21: 33 - 41; Markus 12: 1 - 9 en 12; Lukas 20: 9 - 16 en 19)
• De koninklijke bruiloft (Mattheüs 22: 2 - 14; Lukas 14:16 - 24)
• De tien maagden (Mattheüs 25: 1 - 13)
• De talenten (Mattheüs 25: 14 - 30; Lukas 19: 11 - 27)
• De zaadzaaier (Markus 4: 26 - 29)
• De twee schuldenaars (Lukas 7: 41 - 43)
• De barmhartige Samaritaan (Lukas 10: 30 - 37)
• De onbeschaamde vriend (Lukas 11: 5-8 )
• De rijke dwaas (Lukas 12: 16 - 21)
• De onvruchtbare vijgenboom (Lukas 13: 6 - 9)
• De torenbouw (Lukas 14: 28 - 33)
• De verloren penning (Lukas 15: 8 - 10)
• De verloren zoon (Lukas 15: 11 - 32)
• De onrechtvaardige huishouder (Lukas 16: 1-8 )
• De rijke man en de arme Lazarus (Lukas 16: 19 - 31)
• De heer en zijn knecht (Lukas 17: 7 - 10)
• De Farizeeër en de tollenaar (Lukas 18: 9 - 14)

LEES OOK EENS OVER : DE ZEVEN GELIJKENISSEN IN HET EVANGELIE VAN MATTHEÜS

LEES OOK EENS : DE GELIJKENISSEN VAN DE HEILAND VERKLAARD EN TOEGEPAST IN LEERREDENEN door C. H. Spurgeon